BOEKVOORSTELLING – Een Hels Experiment
‘Een Hels Experiment’ is een roman, die zich in een historische context situeert. De namen van de belangrijkste historische protagonisten zijn reëel. Ook een aantal teksten zijn uit officiële documenten overgenomen. Persoonlijke en intieme relaties zijn dan weer fictief.
In 2010 verwekte de ontdekking van vergeten documenten een politieke aardbeving in de VS en in Guatemala. Een Amerikaanse onderzoekster gespecialiseerd in de geschiedenis van de geneeskunde, openbaarde het bestaan van een door haar ontdekte bundel documenten vijf jaar eerder. Het ging over de experimenten van een Amerikaanse medische ploeg – in samenwerking met een Guatemalteekse ploeg – die in Guatemala tussen 1946 en 1948 proeven uitvoerde op meer dan vijfduizend personen (soldaten, gevangenen, prostituees, geesteszieken en weeskinderen).
Velen onder hen werden herhaaldelijk besmet met de syfilis- en gonorroe bacterie. Daarna werden de slachtoffers – soms bewust laattijdig – behandeld met penicilline. De bedoeling van de experimenten bestond erin om de effectiviteit van dat geneesmiddel (een in die tijd nieuw medisch product) te testen. De experimenten voltrokken zich onder de paraplu van de Amerikaanse Openbare Dienst voor Volksgezondheid in een sfeer van geheimhouding zowel in de Verenigde Staten als in Guatemala.
In een eerste deel maken we kennis met de slachtoffers. Wie waren zij? Hoe leefden zij? Hun cultuur, hun omgeving, de politieke context van de toenmalige dictatuur van generaal Jorge Ubico waarin ze leefden. De spanning tussen de Mayabevolking en de dominante mestiezencultuur komt ook tot uiting.
Het tweede deel behandelt de komst van de Amerikaanse ploeg naar Guatemala en de uitgevoerde experimenten.
In een derde deel volgen we de impact en de nasleep in Guatemala na de publieke bekendmaking ervan en de zoektocht naar overlevenden.
En tenslotte de prangende vragen of en in hoever de toenmalige sociaaldemocratische regering van Guatemala weet had van wat er gebeurde.
◙ Fragment
‘Deze ongunstige relaties maken het begrijpelijk hoe die experimenten zich toch maar konden voordoen,’ besloot de hoofdredacteur. ‘Stof genoeg, Manolo, begin er maar aan.’
De pers gooide zich voluit op het nieuws en kwam woorden tekort: Huiveringwekkend! Bloedstollend! Menselijke Proefkonijnen! Duivelse Experimenten! Het nieuws sloeg in als een vulkaanuitbarsting.
De krantenventertjes op blote voeten hadden een goudmijn in handen.
‘Afgrijselijk nieuws!’
‘Vers van de pers!’
Ze troefden elkaar af in de meest sappige uitroepen om ter meest exemplaren te verkopen.
‘Guatemala met de broek af en de lul bloot!’
‘De doktoren spuiten de mensen dood!’
‘Gratis bij de hoeren!’
Een politieman greep er een bij de lurven en wou hem naar zijn ouders brengen.
‘Ik heb geen ouders.’
‘Je ouders of een paar nachten in de cel.’
Het joch werd bang en stond op het punt te janken.
‘Ik heb geen ouders meer, ik kan ze toch niet uitvinden,’ snotterde hij.
‘Waar woon je dan?’
‘Nergens, op straat.’
Voorstelling: Op zaterdag 19 oktober om 15 uur in de Familiezaal van de Sint-Paulus parochie – Botermelkstraat 63 – Aalst.
