Vandaag hebben de burgers van Brussel duidelijk gemaakt dat de transitie eerlijk moet verlopen. Om te voorkomen dat wat bij Audi Vorst is gebeurd zich ook in andere sectoren herhaalt, moet een rechtvaardige transitie een kernpunt van het regeringsbeleid worden, in plaats van een bijzaak.

Te lang getalmd

Zowel de overheid als bedrijven dragen schuld aan deze situatie. De transitie naar een klimaatneutrale economie verloopt op regionaal, federaal en Europees niveau te traag en wordt onvoldoende begeleid. Dit heeft onder andere geleid tot een voorsprong van China op het gebied van kleine elektrische voertuigen, terwijl Europese autofabrikanten zich vastklampten aan grote, energie-intensievere SUV’s die alleen voor de rijken betaalbaar zijn. De Europese auto-industrie speelt hier zeker een rol in.

De strategie om klimaatmaatregelen te vertragen heeft nu negatieve gevolgen voor de werknemers van Audi

“De Europese autofabrikanten hebben de onvermijdelijke overstap naar elektrische voertuigen zo lang mogelijk uitgesteld. Deze strategie om klimaatmaatregelen te vertragen heeft nu negatieve gevolgen voor de werknemers van Audi, terwijl Volkswagen doorgaat met het uitkeren van dividenden aan aandeelhouders,” aldus Nicolas Van Nuffel, voorzitter van de Klimaatcoalitie.

Strategische fout

Wat we nu nodig hebben, is een industrieel beleid dat bedrijven een helder en ambitieus kader biedt voor de overgang naar een klimaatneutrale economie. Dit moet resulteren in een duurzamer productie- en consumptiesysteem. “Toen het besluit werd genomen om de verkoop van verbrandingsmotoren vanaf 2035 te verbieden, had de focus niet moeten liggen op het produceren van grote elektrische SUV’s.

Werknemers moeten ook inspraak hebben

“Nu dragen de werknemers en onderaannemers van Audi Vorst de gevolgen van deze strategische fout,” zegt Van Nuffel. “Een succesvolle transitie betekent niet simpelweg het vervangen van een verbrandingsmotor door een elektrische, zeker niet als dat een SUV is. Met de batterijen van één zo’n elektrische mastodont kun je bijvoorbeeld twee keer zoveel stadsauto’s maken, of zelfs 200 elektrische fietsen.”

Sterk groen industrieel beleid

Werknemers moeten ook inspraak hebben. Zij moeten via overlegorganen kunnen meedenken over klimaatstrategieën in hun sector en de klimaatplannen van bedrijven. Wat zou er van Audi Vorst zijn geworden als ze zich hadden gericht op de productie van elektrische stadsauto’s die kunnen concurreren met de Chinese modellen? Zonder een concreet plan voor werkgelegenheid en opleiding voor de betrokkenen, zal België geen vooruitgang boeken richting een rechtvaardige transitie.

De sluiting van de fabriek betekent het verlies van 4.000 directe en indirecte banen. Audi Vorst is daarmee het schoolvoorbeeld geworden van een mislukte rechtvaardige transitie. Onderzoek wijst uit dat er tegen 2030 meer dan 80.000 banen in de groene sector gecreëerd kunnen worden. Maar om ervoor te zorgen dat werknemers erop vooruit gaan in plaats van achteruit, is er een sterk groen industrieel beleid nodig met inspraak van werknemers. In een wereld die snel verandert, hebben België en Europa een goed doordacht plan nodig, zowel op ecologisch als sociaal gebied, om tot een koolstofarme samenleving te komen waarin niemand wordt achtergelaten.