Verrast ben ik na het uitlezen van mijn laatste aanwinst in het domein van de negende kunst. Tuskegee Ghost is een mooie, ontroerende strip die wijsheid, geschiedenis en levenslessen herbergt en aan knappe sfeertekening doet. Op de 80 ste verjaardag van de bevrijding van midden België schafte ik deze hardcover aan samen met een paar andere bij de gelegenheid passende verhalen. Volwassen thema’s komen in een vlotte geheelervaring aan bod, zoals de voldragen huwelijksrelatie, de beginnende relatie en de relatie vader-zoon, oorlog en PTSD bij veteranen (eigenlijk niet nieuw, want al het thema in films zoals The Deer Hunter, 1978, die vijf Oscars won en op de lijst van 100 meest betekenisvolle films prijkt), grof racisme en totaal ongefundeerde vooroordelen van veronderstelde lafheid in de strijd van Afro-Americans,  blijvende resten van racisme in het zuiden van de VS, psychotherapie in de vorm van gesprek en hypnose, om de opgelopen kwetsuren uit je leven te kunnen een plaats geven… Het is wat je noemt een leerzaam boek.

___

___

Het meeslepende verhaal dat soepel met flash backs van tijdperk wisselt tussen WO II en 1969, behandelt die thema’s op een frisse, hedendaagse manier. Met empathie en sympathie voor de mens met Afro-roots, en een vleugje anti-kolonialisme, in de zin van terechte kritiek op bepaalde opvattingen en gedrag van de White Male van destijds. Het harde racisme in de stijl van de Clu clux clan komt aan bod, en dat dit heeft bestaan, het blijft verbazen.

De sfeer doet wat denken aan The Mule (2018, met en van Clint Eastwood), waarin een tachtigjarige veteraan drugskoerier wordt. En meer nog, aan de nieuwe film Devotion (bij ons uit vorig jaar) over Jesse Brown, de eerste zwarte ‘as’ fighter pilot bij de US Navy, die een Medal of Honor verwierf.

Niet meer dan twee maanden geleden kwam er trouwens een prachtige documentaire uit die de Tuskegee Airmen als groep behandelt, zoals de strip Tuskegee Ghost één van deze 1000 zwarte piloten en zijn leven voorstelt. In de docu komt een piloot van 101 aan het woord en in beeld, een indrukwekkend feit op zich. De bespreking in Time, die je leest via deze link is interessant.

Veteranen
Je zal het wellicht ook al gemerkt hebben, voor de laatste levende oorlogshelden leeft er interesse en sympatie, overal in het Westen. Dat merk ik bijvoorbeeld in de Community Helden van het Verzet op Facebook,  waar gewone mensen trots het verhaal doen van hun voorouders, officier of soldaat, met behulp van vaak niet veel meer dan een vergeeld maar 80 jaar lang gekoesterd portret en het bijhorende “doodsprentje”. Waar toen voor deze strijders vaak een beknopt maar ontroerend en emotioneel stukje biografie op werd afgedrukt. Of bij een bezoek aan het in 1944-45 in het winter-tegenoffensief zwaar getroffen Bastogne, met zijn commemoratieve cafés. In februari waren wij nog in café Bastogne, zo was geloof ik de naam, aan de Place McAuliffe, genoemd naar de brigadegeneraal die de stad zo ingenieus en strijdbaar heeft verdedigd, tegen een overmacht aan Duitse pantsertroepen en infanteristen, die de stad volledig had omsingeld. In de Café hangen aan alle wanden portretten van minder of meer bekende veteranen. Zoals de fameuze William Bill Garnere, die een been verloor in de strijd in de heuvels rond het stadje, maar die wereldbekend is sinds het boek en de tv-serie Band of Brothers.

Een van de plekken die daar veel bezocht worden, is naast het hoofdmuseum even buiten de stad, het War Museum Bastogne, zijn de Bastogne Barracks, waar mannen en vrouwen (en allicht ook de nieuwe tussenvormen) onder de indruk komen, zich klein voelen ook, oog in oog met de imposante verzameling voertuigen en tanks van de oorlogsjaren in twee grote hangars. Ook in de tv-journaals, in buitenlandse bronnen op sociale media, en in boeken duiken ze meer en meer op: de getaande, stokoude, kromme, gerimpelde, maar goed geklede, waardige, vaak ook blije en spraakzame mannetjes, die zichtbaar genieten van de erkenning, zo laat na de pijnlijke feiten, maar daarom dubbel deugd ondervindend.

*Voor wie deze striphistorie bevalt, en ook van films houdt, wil ik nog de prent vermelden die in 1995 al werd gemaakt, intussen ook weer bijna een generatie terug, Tuskegee Airmen.

*Over Post Traumatic Stress Disorder is een het esssay “Trauma en herstel” van de vrouwelijke experte psychologie Judith Lewis-Herman een standaardwerk waar we veel uit geleerd hebben en dat ik kan aanraden.