Update: de magische medicijn die inbreng van vrouwen in de Curie zou zijn: 191024, 23u. Heel wat jonge meiden zaten er in de goed gevulde hoofdkerk van Leuven voor de zaterdagse avond-eucharistie, waar ik naartoe ben gegaan als mantelzorger met een zeer oude, zeer geleerde vriend, in zijn tijd wereldautoriteit op het vlak van Godsbeelden. Dat was leuk om zien, die christelijke meisjesgroepen zoals KISI (Singing Kids) en Ergo. Zo wordt het moment dat de priester zijn monoloog onderbreekt en je oproept “Geef nu elkaar de Vredeswens!”, wanneer je de welmenende medemensen om je heen in de ogen kijkt en elkaar de hand geeft, nog boeiender en plezieriger. Maar na het grote… zeg maar, seksschandaal, is de afkerigheid van het christelijke leven natuurlijk groot. Toch is de beweging van afkeer en het wegblijven al heel wat ouder. Voor sommige is het misschien goed een en ander even in herinnering te brengen.
Persoonlijk denk ik dat ik een drietal grote oorzaken zie. Ook juist na een dozijn universitaire cursussen theologie te bestuderen, de Bijbel zelf grondig te lezen en te overdenken, te annoteren; na persoonlijk jarenlang met kritische, intelligente vrienden, de zaken te bespreken, en na bijna 55 jaar de Mis te volgen, zij het lang niet iedere week. En met verder de geschiedenis van de Kerk in het achterhoofd, maar ook deze van de “wereld” en de economie van de laatste zes eeuwen.
Ten eerste is er een verschrikkelijke veroudering in de leer. Filosofisch-theologisch is er hier en nu in deze kerk, want er zijn in Leuven zalige uitzonderingen ook, in wat er gezegd wordt voor mij weinig inspiratie, om het zacht uit te drukken. Pas op, er is heel wat vernieuwing gebeurd, sinds ik geboren werd, en dat was pal tijdens het grote Vaticaans Concilie, 62 jaar geleden in ’62. De wetenschappelijke psychologie heeft veel vruchtbare nieuwe accenten gelegd. Maar de kloof met het denken en doen buiten de kerk en buiten de Kerk is nog lang niet gedicht. Daardoor kan je met veel mooie woorden en goede raad die hier weerklinken onder de prachtig gerestaureerde gewelven niet echt vooruit. Het is oudmodisch denken. Het sluit niet aan. Hoewel er eerlijk gezegd ook al/nog heel wat waarlijk wijze principes gehanteerd worden, en advies klinkt dat je echt kan helpen bij je Persoonlijke Groei. Bij het opbouwen van een rijkere persoonlijkheid. Missen volgen wanneer je plotseling de drang voelt, ik kan het alleen maar aanraden.
2. Een andere fundamentele reden voor de massale geloofsafval, zoals dat heet, is voor mij evident… de Tweede Wereldoorlog.
Dé claim van de [eeuwenlang met eerbied en geloof benaderde] Priesters, kon niet meer volgehouden of geloofd vanaf VE-Day, niet na de vele bloedige veldslagen overal en nergens, niet met de honderden Europese steden die grotendeels in puin lagen op 8 mei 1945. Niet na Auschwitz-Birkenau, vooral, en de bijna 1000 andere werk- en moordkampen, die onder het gruwelijke gezag van SS-opperbevelhebber Heinrich Himmler stonden. Niet nadat ene Hitler bijna vijftien jaar de plak had kunnen zwaaien als een soort anti-Christ. Een benaming die sommige officieren in het Duitse leger effectief voor de man gebruikten, overigens, en daar is ook wel aanleiding toe, natuurlijk.
Wat was lange tijd dé grote claim van die bedienaren van het geloof?
Een goede God! Die overal en altijd aanwezig was! Almachtig ook nog!?
Na de ramp, de catastrofe van de Oorlog was de enige spontane reactie, nadat de gruwel en de omvang had tijd gehad om in de geesten door te dringen:
“Neuh toch?… ga weg…!”
En met die 3-delige “kolossale ongerijmdheid” (Mark Eyskens), over de zogenaamde almacht van een alomtegenwoordige en algoede God, idee dat overigens nog altijd niet officieel noch formeel is losgelaten of ‘verbeterd’, zitten we terug bij oorzaak nr. 1. Een versleten leer, wat op zijn beurt ook juist voortkomt uit het verliezen met het contact met de bron, de kern, zodat men te weinig tot vitale herbronning komt. Hoewel sommige theologen het goed hebben gezien, ook juist na de problemen met seksualiteit: de twee grote taken zijn de zorg voor de Natuur (en het klimaat) en de zorg voor de armen en kanslozen bevorderen.
3. Een derde reden, die expert Rik Torfs vaak heeft beschreven, zijn de foute inschattingen van de evolutie in de menselijke seksualiteit.
Toen paus Paulus VI in zijn encycliek Humanae Vitae stelling nam tegen het gebruik van de beschikbaar gekomen doeltreffende voorbehoedsmiddelen, was de mensheid geschokt; voordien was er een positief vooroordeel als “Rome” sprak, daarna was dit negatief. Rome verloor zijn gezag. In dé kwestie waarin het – dat is intussen overduidelijk – ergerlijk achterop was geraakt: de menselijke erotiek en seksualiteit, annex kinderzegen.
4. Ten vierde, en hierin komen vorige lacunes samen, lijkt het mij evident dat de Kerk en het Vaticaan de prijs betaalt voor het feit dat het een van de laatste “mannenbastions” is gebleven.
Het is voor de man, ook geestelijk, verrijkend met de geïncarneerde ziel van de vrouwelijke mens om te gaan. Haar toe te laten om mee te werken; haar hulp in te roepen.
Wanneer de dicasteries in de Curie van het Vaticaan zullen bevolkt worden met een flink deel vrouwen, zal de Kerk direct veel betere resultaten scoren. Je moet geen Merlijn de tovenaar zijn om dat met zekerheid te kunnen voorzien.
De bedrijfswereld heeft dat al veel langer ontdekt: meer diversiteit, en dus in de eerste plaats ook de tweede menselijke ziel erbij halen in de bestuursraden, doet de bedrijfsresultaten sterk verbeteren. Dié wereld heeft naar die ontdekking ook gehandeld.
De politiek is in vele landen, zoals iedereen weet, dezelfde weg ingeslagen, en ook met schitterend succes. Niet alleen in Siera Leone waar de eerste vrouwelijke president een wereld van verschil maakte, met haar concrete, menselijke bekommernis, veel meer vrij van de eeuwenlang gebruikelijke machtsspelletjes zo eigen aan de mannelijke mensen.
Soms volstaat een korte blog om een veelomvattende analyse te poneren, die een weg Vooruit kan betekenen, indien ze gemeengoed kon worden.
________________________________________________________________________________
Illustraties
Portretten van Adolf Hitler en Heinrich Himmler: Flickr. Merk op hoe het gelaat van Himmler zijn kleine ziel reflecteert. Hij was devoot naar zijn baas maar in staat tot de grootste wreedheden; zoals vele nazi’s was hij voor de opkomst van de partij van de nationaalsocialisten een zeer middelmatige figuur, in zijn geval: handelaar in kippen. Het portret van Hitler toont hoe ook de grootste voorbeelden van het caesarcomplex, met grootheidswaan in zeldzame graad, en verdorven plannen, er op sommige momenten gezellig-menselijk uit zagen.
