Volgens goed gebruik waren er ook in 2024 tijdens de Gentse Feesten politieke debatten. Twee ervan gingen specifiek over wereldpolitiek. Op 24 juli was het thema de alarmkreet ‘De nieuwe koude oorlog wordt heter gestookt! (Hoe we steeds dieper een oorlog worden ingerold)’.
Op 29 juli ging het over ‘Is een vrij Palestina nog mogelijk na de door Israël gepleegde genocide in Gaza?’. Op die vraag formuleerde een panel van deskundige en progressieve activisten uiteenlopende en inspirerende antwoorden.
Goed, maar ook goed genoeg?
De analyses en uitspraken in beide debatten waren over het algemeen van goede kwaliteit. De meeste panelleden behoren dan ook tot organisaties (of laten hun stem horen bij media) die moedig tegen de stroom in roeien.
Debat Gentse Feesten 29 juli. Foto: vrede.be
Vooral tijdens het Gentsefeestendebat over Palestina – Gaza was dat te merken. Sprekers maakten korte metten met twijfels rond de term genocide, toonden aan dat er in Gaza geen sprake is van ‘te betreuren Israëlische buitenproportionaliteit’, maar van geplande en systematische verdrijving. Ze uitten hun woede over de schuldige, aanhoudende westerse steun en hypocrisie.
Blinde vlek
Zoiets schept verwachtingen en het was dan ook zeer teleurstellend dat er zowel in het debat over oorlogsdreiging als in dat over Palestina een oorverdovende stilte heerste over China en de principes, standpunten, voorstellen en acties van dat land.
In elk van de bovengenoemde debatten werd er heel even iets gezegd over de diplomatieke krachttoer die Beijing een week eerder had verricht door de 12 grootste Palestijnse verzetsorganisaties te verenigen rond een verklaring en programma van interne verzoening.
Tijdens het debat over oorlogsdreiging riep iemand vanuit de zaal ‘en China?’; tijdens het evenement over Palestina stelde de moderator de vraag of de verklaring van Beijing enige hoop kon bieden.
Op 19 maart 2024 sprak Chinees ambassadeur in Qatar Wang Kejian (l) met Hamas-leider Ismail Haniyeh, die op 31 juli 2024 werd vermoord door Israël. Foto: Palestine Chronicle
Het panel zweeg of een spreker legde er meteen de nadruk op ‘dat het al zo vaak geprobeerd is.’ Men leek er de schouders een beetje over op te halen. Duidelijk was het in elk geval dat, als er niet iemand anders over de Verklaring van Beijing was begonnen, de panelleden zelf er niet op zouden gewezen hebben.
De meeste westerse campagnes tegen de genocide en voor een staakt-het-vuren in Gaza negeren China. Het valt op hoe weinig ook moedige progressieve media publiceren over het Chinese vredesbeleid. Te vrezen valt dat dit zo nog een tijdje zal doorgaan.
Je kunt je de terechte vraag stellen waarom de linkse en progressieve gemeenschap zwijgt over China of weigert zich solidair te tonen met dit land dat het doelwit is van een veelzijdig westers offensief, waarvan men wel beseft dat het kan uitlopen op een nooit gezien wereldconflict.
‘Niet Washington, niet Beijing’?
Een mogelijk antwoord is de stelling die je hier en daar hoort dat ‘China het Midden-Oosten nu eenmaal niet zo belangrijk vindt en dat dit misschien anders zal worden als er (olie)voordeel te behalen valt’.
Een variant hiervan is de gedachte dat China zich nu enkel bemoeit met de regio om aan invloed te winnen of uit rivaliteit met de VS. Deze karikatuur van het ‘egoïstische, neokoloniale China’ is één van de vele fabels die de VS en de EU via hun machtige media met succes verspreiden, bovendien een fabel met een sinofobe bijsmaak.
In Europese linkse kringen leidt dit tot de houding ‘noch Washington, noch Beijing’. Deze kreet klinkt misschien goed, maar het resultaat is eenvoudig dat je (zoals diegenen die een Europese legermacht voorstaan) aansluit bij de oprukkende NATO en als junior partner in de achterhoede van het Amerikaans offensief belandt.
Wat doet China wel en niet?
Een andere en meer onschuldige reden waarom China vaak buiten beeld blijft als het over Palestina gaat is dat velen niet weten of niet denken dat China zich op allerlei manieren oprecht en nuttig inzet voor de zaak van de Palestijnen.
Palestijns journalist Ramzy Bazoud praat over de opkomst van China in het Midden-Oosten (Engels, geen ondertitels, 58:13)
Zo is het bijvoorbeeld correct en belangrijk dat China tot nog toe de actie van Hamas nooit heeft veroordeeld. Het belang ervan is dat het andere landen, vooral in het mondiale Zuiden, meer moed en kracht geeft om tegen de VS en de EU in te gaan (net zoals bij de anti-Russische sancties).
Nog een sterk signaal in dat verband is het feit dat China Hamas als een serieuze en belangrijke gesprekspartner behandelt. Er zijn de laatste maanden verschillende contacten geweest tussen vertegenwoordigers van die verzetsbeweging en Chinese diplomaten. Dat is China niet in dank afgenomen door de VS en door Israël.
Het is een correctere houding dan die van westerse activisten die maar doorgaan met zich te distantiëren van Hamas en te herhalen dat de actie van 7 oktober een oorlogsmisdaad was (iets waar overigens vraagtekens bij kunnen geplaatst worden en waarover tijdens het Gentsefeestendebat interessante visies klonken).
Leiders van alle Palestijnse verzetsorganisaties in Beijing samen met Chinees minister van buitenlandse zaken Wang Yi. Foto: CCTV+
Beijing volgt al zeer lang de koers om bij conflicten in het mondiale Zuiden niet de kant van 1 van de strijdende partijen te kiezen en de tegenstander daarvan te verketteren. Dit in schril contrast met een beproefde tactiek van het Westen.
De Chinese, op een onderhandelde vrede en verzoening gerichte lijn, past Beijing meestal toe op de interne conflicten in Derdewereldlanden, bijvoorbeeld Palestina. China levert ook geen onverantwoorde, willekeurige en gemakkelijke kritiek op Fatah en de Palestijnse Autoriteit, die in elk geval nog steeds door de meeste landen in de VN als officiële vertegenwoordigers van de Palestijnse staat worden erkend.
Het respect van Beijing
De Chinese diplomatie spreekt zich uit voor de Tweestatenoplossing, net zoals enkele officieel erkende Palestijnse organisaties. Is dat de reden om de acties van Beijing te negeren of af te wijzen? Wat de meeste Palestijnen zelf vinden van sommige leiders en van de door hen voorgestane Tweestatenoplossing blijft wel degelijk nog altijd een open vraag.
Allicht zullen de standpunten afhangen van de concrete en zeer verschillende situaties waarin Palestijnse vluchtelingen of in Israël, Gaza of op de West Bank wonende Palestijnen zich bevinden.
Landen die Palestina erkennen. Map: Night W./Public Domain
Voor sommige westerlingen is de enige rationele oplossing een binationale staat – een politieke oplossing waarbij één enkele staat wordt gevormd waarin zowel Israëli’s als Palestijnen leven, met gelijke rechten en plichten.
Dit concept staat in contrast met de fameuze, maar internationaalrechtelijk bepleite Tweestatenoplossing. Die voorziet in de oprichting van twee aparte staten voor Israëli’s en Palestijnen en is inderdaad door Washington en Tel Aviv als een soort fata morgana misbruikt tegen de Palestijnen.
Het idee staat ook tegenover de ‘geenstatenoplossing’ die anderen aanhangen. De meningen fluctueren, het enige wat we met zekerheid kunnen weten is dat het een hard debat wordt en dat we in elk geval naar alle Palestijnen zelf moeten blijven luisteren, zonder een of andere groep alle krediet of alle kritiek te geven.
De kracht van eenheid
Beijing spant zich al maandenlang in om de Palestijnse groepen te verenigen. Inderdaad, het is de zoveelste poging, maar het lijkt erop dat het een van de meest geslaagde zal zijn. Dat zeggen diegenen die de verklaring hebben ondertekend zelf.
Minister van Buitenlandse Zaken en Chinees toppoliticus Wang Yi zegt er het volgende over: ‘Alleen als Palestijnse facties met één stem spreken, kan die stem van gerechtigheid luid en duidelijk klinken, en alleen als ze de handen ineenslaan en schouder aan schouder voorwaarts marcheren, kunnen ze slagen in hun nationale bevrijdingszaak, met als uiteindelijk doel de echte vestiging van een onafhankelijke staat Palestina in overeenstemming met de relevante VN-resolutie’.
Foto X
Nog een typische stelling van de Chinese diplomatie is deze: ‘Op de weg naar verzoening volgt China dezelfde richting en bestemming als de Arabische en islamitische landen’. Dat leverde op 31 mei een gezamenlijke verklaring over Gaza op tussen China en die landen.
Zet het allemaal geen zoden aan de dijk? Blijkens hun Facebookposts lijken sommige rationeel denkende waarnemers te vinden van wel. Een van hen schrijft onder andere: ‘Letterlijk alle buurlanden van Palestina en Israël tekenden mee: Egypte, Saoedi-Arabië, Jordanië, Syrië en Libanon. Plus Turkije, Qatar, Algerije en Rusland. Dat geeft extra gewicht aan de verklaring. Geen enkel westers land ondertekende mee. (…)
Nog niet zo lang geleden kon er in het Midden-Oosten niets gebeuren zonder dat de VS (en soms bij uitbreiding, de EU en andere westerse bondgenoten) erbij betrokken waren. Dus nu zitten we in een situatie waarin China, Rusland, alle buurlanden van Israël en alle Palestijnen verenigd zijn voor de nationale bevrijdingszaak van Palestina. Hopelijk zal dit eindelijk tot resultaten leiden.’
Minister Wang Yi met de Palestijnse leiders in Beijing. Foto: CGTN
Nog een verheugend en sterk resultaat van de Verklaring van Beijing is dat aan Fatah en de Palestijnse Autoriteit nu een ontsnappingsroute geboden is uit hun gijzeling door de VS en Israël.
Israëlisch Minister Katz is daar met reden woedend over: ‘In plaats van terrorisme af te wijzen, omarmt Mahmoud Abbas de moordenaars en verkrachters van Hamas, waarmee hij zijn ware gezicht onthult.’
Erkenning Palestijnse staat
We verheugen er ons over dat Noorwegen, Ierland en Spanje, onder meer als reactie op de gruwel in Gaza, de Palestijnse staat nu erkennen. Maar China is één van de eerste landen geweest die dat heeft gedaan en wel op 20 november 1988.
Ook dat komt niet in de media. China kon wel nog extra reageren door op 18 april 2024 het voorstel van Algerije te steunen, onder andere samen met andere Veiligheidsraadleden Frankrijk en Rusland, om Palestina formeel op te nemen in de VN-Algemene Vergadering.
China heeft zich een aantal malen duidelijk uitgesproken voor de Palestijnse zaak in de VN-Veiligheidsraad. Het heeft een speciale vergadering van de raad over de genocide in Gaza samengeroepen en er een persconferentie aan gewijd tijdens het eigen Nationale Volkscongres. Dat is The Palestine Chronicle (zie hoofdredacteur Ramzy Baroud in de video hierboven) niet ontgaan, in tegenstelling tot onze media.
Recht op (wat voor) verzet
Tijdens het debat van 28 juli spraken panelleden goedkeurend over het recht op desnoods gewapend verzet. Waarom zouden ze er niet bij vermeld hebben dat Ma Xinmin, juridisch adviseur van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken, op de openbare zitting van het Internationaal Gerechtshof in Den Haag, Nederland, dat recht in een officiële verklaring (zie het woordelijk verslag van het Gerechtshof) heeft ondersteund?
Actie- en verzetsgroepen en staten geven het verzet op uiteenlopende manieren vorm. De Verenigde Staten waren bezig te bouwen aan een ‘Nieuw Midden-Oosten zonder Palestina’. Ze wilden Israël zijn banden laten bevorderen met Arabische en islamitische landen (de ‘Abraham-akkoorden’) en met India, zonder rekening te houden met de Palestijnen, om de strijd voor een Palestijnse staat elke relevantie te ontnemen.
Een uiterst belangrijke actie van China is het langzaam en diplomatisch losweken van de landen in de regio van de invloed van VS en EU, mede door het stichten van vrede en het bewerken van eenheid tussen Saoedi-Arabië en Iran.
Wat het Palestijnse verzet op 7 oktober heeft gerealiseerd is het Amerikaanse plan met geweld te verijdelen. Wat China doet is hetzelfde, maar dan noodzakelijk met vredelievende diplomatie.
Het idee leeft zelfs dat China ‘niets doet’ op diplomatiek vlak. Wat de Palestijnse organisaties en de Arabische media zeggen over China, hun visie op de acties van Beijing is anders. De ambassadeur van Palestina bij de VN Mayed Bay, Fatah, Hamas, het Palestinian National Initiative, DFLP, PFLP en journalisten zoals Ramzy Baroud zijn vol lof over het beleid van China vóór en na 7 oktober 2023.
Het is misschien de moeite waard om kennis te nemen van de visie van deze eerste betrokkenen. Zij hebben ondervonden dat China zich houdt aan het principe dat ‘over Palestijnse zaken uiteindelijk de Palestijnen zelf moeten beslissen’.
De landen in de regio aanhalen of afstoten?
Het is natuurlijk goed om bij acties en manifestaties burgeractivisten aan het woord laten zoals intussen gebruikelijk is. Jammer genoeg halen de organisatoren hun neus op voor de steun die de Palestijnse politieke organisaties, de Arabische staten, maar ook landen als Saoedi-Arabië en Iran leveren aan de strijd van de Palestijnen. Wat de regeringen van die landen ook doen, het is in elk geval beter dan dat ze nog langer achter de VS of de EU aanlopen, of op de VS rekenen.
De permanente VN-vertegenwoordiger van China, Fu Cong, heeft verklaard dat zijn land zeer verontwaardigd is over de moord op Ismail Haniyeh, de politieke leider van de Islamitische Verzetsbeweging Hamas, en veroordeelt deze moord krachtig.
Fu deed dat tijdens een spoedvergadering van de VN-Veiligheidsraad op 31 juli, die naar aanleiding van de moord op Haniyeh was belegd door de Russische Federatie, die momenteel alternerend voorzitter van de Raad is, en op verzoek van Algerije en China.
Fu zei dat China zich grote zorgen maakt over een verergering van de oorlogsrisico’s in de regio die door deze moord en die op een hoge commandant van de verzetsbeweging Hezbollah in Libanon kan ontstaan. Bij niemand, behalve wellicht de vertegenwoordiging van de VS, zullen deze verklaringen als ‘slechts holle woorden’ zijn overgekomen.
De wanhoop voorbij?
Kan China meer doen? Misschien, maar iedereen weet hoezeer China geviseerd en bedreigd wordt op dit moment, en het zou kunnen dat het land daarom op zijn tellen past. De praktijk wijst evenwel uit dat de Chinese diplomatie goed weet wat ze doet. Men kan zich maar beter op geen enkele manier laten beïnvloeden door sinofobe neerbuigendheid over ‘de Chinezen’.
Wij horen regelmatig, en tijdens de Gentsesefeestendebatten opnieuw, de wanhopige vragen van Palestina-activisten en andere westerlingen die het goed menen. ‘Hoe kan deze tweede nog verschrikkelijker Nakba, deze wreedheid, de genocide worden gestopt?’ ‘Druk zetten op onze regeringen’, ‘hopen op de implosie van het zionistische regime’: dat is beslist allemaal niet verkeerd.
Wie echter geen belangstelling toont voor de antwoorden van China en wie de solidariteit van zijn diplomaten afwijst laat zich door de elites van de VS en de EU een belangrijke bondgenoot afnemen en – niet te onderschatten – zal kwetsbaarder zijn voor de propaganda die de volgende ronde van afschuwelijke oorlogen aangestuurd door Washington, Londen en de NATO, acceptabel moet maken, oorlogen die onafwendbaar op ons af lijken te komen in de regio Stille Oceaan.
Lieven Boeve neemt afscheid: “Lerarentekort, waterv... 
