Naar aanleiding van artikels die ik al geruime tijd publiceer in DeWereldMorgen rond Venezuela krijg ik nogal wat vragen, twijfels en zelfs geducht weerwerk. Ik sta niet verwonderd van wat ik dan te horen krijg tijdens die occasionele gesprekspartners, als ik uitga van wat we in onze media rond Venezuela voorgeschoteld krijgen. Een sprekend voorbeeld. Op 17 augustus presenteerde het VRT-avondjournaal  een uitgebreid verslag over de massale betoging van rechts en extreemrechts in Venezuela tegen de vermeende fraudepleging van de regering. Het verslaan van dat gebeuren, daar was op zich niets mis mee, ware het niet dat diezelfde zaterdag 17 augustus elders in de hoofdstad een even massale manifestatie plaats greep om de uitslagen van de verkiezingen en de regering te steunen.

En…? Halo, VRT? Halo, krant De Morgen? … Neen dus. En wat niet getoond wordt en niet gezien en vandaar niet gekend is, bestaat niet, is hooguit fake news. En daar wringt de schoen. Op die manier worden we op de meest brutale wijze gebrainwasht (door Reuters, CNN, Fox News, The New York Times, etc.. wat dan weer klakkeloos overgenomen wordt in Europa door AFP (= Agence France Press) en anderen.) Op die manier wordt een kant gekozen. Een kant kiezen voor een individu of een groep is geen probleem, integendeel,  liefst zelfs. Maar voor de publieke media? Kun je op die manier nog spreken van de ‘onafhankelijke,’ de neutrale’ media?  Hier wordt een deel van de werkelijkheid, van  de feiten, van de gebeurtenissen compleet verzwegen. En dat is geen berichtgeving meer, maar misdadige brainwashing van het publiek dat er zich niet van bewust is.

Af en toe krijg je dan plots toch een rechtzetting. Weliswaar vele decennia later, zoals nu ergens in een lerend programma, waar allicht geen hoog percentage kijkers op belust is. Zoals nu (21 augustus) in de krant De Morgen bij de aankondiging van de TV-pogramma’s die avond. De titel van het programma spreekt op zichzelf al boekdelen: ‘Les Coulisses de l’histoire.’ De uitleg van De Morgen luidt: ‘Volgens velen is de Sovjet-Unie de aanstichter van de Koude Oorlog, maar eigenlijk zijn het de VS die de oorlog hebben uitgelokt en gevoed.’ Ik steek er mijn hand niet voor in het vuur, maar toch denk ik dat er op een dag, wanneer ik reeds lang begraven ben, een krant zal publiceren: ‘Rusland was niet de oorzaak van de oorlog in Oekraïne, maar de NAVO en het Westen.’

Opinies, zienswijzen, oordelen van de publieke opinie staan en vallen met wat we door de media opgedist krijgen. Kan ook niet anders, iedereen praat vanuit datgene wat hem of haar aangeleverd wordt.

Om terug te keren naar Venezuela. Een belangrijke vraag die ik hierbij stel: Heeft iemand, pak weg de laatste vijftien jaar, ooit ergens in een krant, een tijdschrift, een magazine, een TV kanaal, een  podcast in België of in de buurlanden al eens iets vernomen over de indrukwekkende  ‘las misiones’ (de missies, de opdrachten) van de regeringen van voormalig president Hugo Chávez en huidig president Nicolás Maduro?

Het zijn programma’s voor sociaaleconomische bijstand van de overheid om de bevolking in het algemeen en de armen in het bijzonder te voorzien in hun basisbehoeften aan voedsel, gezondheid, onderwijs, werk en de daarbij horende voordelen. Het gaat over een tiental ‘missies.’ Ik licht er een paar uit.

Onderwijs. De staat onder de socialistische regeringen ziet het onderwijs als een mensenrecht en een fundamentele sociale plicht, het onderwijs is democratisch, gratis en verplicht. Studies worden door de staat betaald vanaf de lagere school tot en met universitair bachelor. De laatste jaren kampt het systeem weliswaar met financiële problemen, vooral met een tekort aan onderwijzend personeel en hun karige lonen, te wijten aan de wurgende sancties van de VS.

Iemand ooit iets over gehoord of gezien in de media over deze ‘missie’?

Voedselvoorziening. Begin 2016 werden ‘Plaatselijke Comités voor Bevoorrading en Productie’ (CLAP), opgericht door de regering voor de distributie van gesubsidieerd voedsel. Die commissies zijn samengesteld uit leden van gemeenschappelijke en politieke organisaties die banden hebben met de regering. In die zin worden ze beschuldigd van discriminatie en cliëntelisme. Desondanks verdedigt de regering ze als een noodzakelijk instrument om de rechten van de meest kwetsbare bevolking te garanderen en als een politiek instrument om tegen de VS de ‘economische oorlog’ te winnen, die zwaar onder druk staat door de buitenlandse sancties.

Men kan die CLAP vergelijken met het netwerk van kleine supermarktjes over het land verspreid, maar dan enkel met de hoogstnodige artikelen zoals pastas, broden, maïsmeel, suiker, zout, olie, rijst, erwten, bonen, ingeblikte sardines en tonijn, melkpoeder, zepen, detergenten, margarines, frisdranken,… Ze zijn te verkrijgen aan spotgoedkope prijzen.
De laatste tijd kregen volgens recente cijfers 7,5 miljoen nooddruftige families minstens eenmaal per maand een doos levensmiddelen. Ook hier is het vanwege de Amerikaanse sancties voor de regering knokken om genoegzaam te blijven financieel investeren in dit systeem.

Heeft ooit iemand in onze media over de populaire voedseldistributie CLAP al eens iets gehoord of gezien?

Huisvesting. Begin dit jaar stond de teller van de bouw van kleine sociale woningen,  opgetrokken tijdens de mandaten van president Hugo Chávez en Nicolás Maduro op net geen 5 miljoen eenheden.
Wie hoorde ooit in onze media iets daarover?  (Bovendien een les voor de sukkelende sociale woningbouw in Vlaanderen???)

Volksgezondheid. De overheid creëerde een gezondheidsinstelling met moderne en effectieve medische technologie, waar de benodigde medicijnen voor de meest behoeftigen gratis gegarandeerd zijn en waarbij een personeelsbestand van artsen, verpleegkundigen en technici uitgebreide gezondheidszorg van hoge kwaliteit bieden. In de meest kwetsbare gebieden van het land zijn kleine ambulante klinieken voorzien, uitgerust met medische apparatuur, om gezondheidsdiensten te verlenen in ontoegankelijke gebieden ver van de belangrijkste ziekenhuizen.  Er wordt daarbij vooral preventief gewerkt.
Heeft al ooit eens een krant van bij ons of een TV-kanaal het lef gehad om ons over de verdiensten van de volksgezondheid ginder te informeren?

Wie is president Nicolás Maduro?

Iemand  wist mij te vertellen dat hij ‘Maduro niet vertrouwt.’ Hoezo? ‘Wel ja, is hij niet corrupt? Is hij wel bekwaam?’

Ik antwoordde hem dat ikzelf niet echt weet wie Maduro is. Maar om een zo enorm gepolariseerd land bij elkaar te houden en niet in een hopeloze chaos te laten verzinken, moet hij wel een ietsiepietsie bekwaam zijn.

Maar als onze media voortdurend zijn naam linken aan ‘dictator’, ‘drugshandelaar’, corrupt individu, etc… ( in het spoor van de VS), dan zal op de lange duur die combinatie op ons netvlies gebrand blijven en als een oorwurm in onze oorgang blijven rondcirkelen. Op de duur wordt de naam van de president fysiek en mentaal voor ons inwisselbaar met ‘dictator’, ‘drugshandelaar’, ‘corrupt individu.’ Zelfs bij zover dat ik door dit te schrijven hetzelfde riskeer te veroorzaken voor wie dit aan het lezen is.

Wie is Machado? Om op die vraag iets zinnigs te antwoorden, zou ik zeggen: ‘laten we  kijken naar wat hij doet.’ En dat is deels beantwoord met de uitleg over de ‘misiones.’ Wat voor mij alvast duidelijk blijkt is dat hij in zijn politiek beleid mikt op de brede lagen van de bevolking en daarbij de machtige elites van het land politiek probeert te muilbanden. Iets wat sommige regeringen in Guatemala, El Salvador en elders in Latijns-Amerika proberen of probeerden te doen, maar daarin niet lukten, omdat de machtige elites kunnen rekenen op het leger als bondgenoot. En, kijk, dat is nu juist het grote verschil met Venezuela waar de regering die de machtige elites, zoals de familie Machado, politiek aan banden legt, daarin geen weerwerk van het leger moet vrezen.

Wie is tegenstrever María Corina Machado?

We keren terug naar het verre verleden. Sinds einde de jaren 1700 bekleedden de voorzaten van de Machado’s hoge functies in het leger en hoge posten in de opeenvolgende regeringen. María Corina behoort tot een familie die, samen met andere elitaire families, onafgebroken de politieke lakens in Venezuela uitdeelde. Iets gelijkaardig zien we in El Salvador waar sprake is van de ’14 families’ die het land regeren. Ook in Guatemala heerst een aantal families over het land van wie de familienaam teruggaat tot aan de Spaanse koloniale inval en verovering. Maar zoals reeds gezegd, het grote verschil is dat de Venezolaanse elites hun politieke macht verloren hebben en ze niet  kunnen recupereren omdat ze niet kunnen rekenen op de traditionele militaire bondgenoot. Daarom willen ze dan maar langs verkiezingen ten allen koste hun macht heroveren. Terwijl in de Centraal-Amerikaanse landen de elites hun politieke macht behielden dank zij de steun van het leger.

Om de politieke macht te heroveren bleek María Corina Machado tot alles in staat te zijn. In 2002 was ze medeplichtig aan de illegale afzetting en gevangenneming van president Hugo Chávez in 2002. Ze pleegde landverraad door de VS aan te zetten het land militair binnen te vallen. Ze steunde in 2019 de totstandkoming van een parallelle regering met een soort interim-president en eigen ambassades, waarbij bovendien gebruik gemaakt werd van miljoenen door de VS aangeslagen Venezolaanse tegoeden. Ze conspireerde tegen de staat met behulp van de VS en liet zich daarvoor rijkelijk honoreren. Nog net voor de verkiezingen werd ze betrapt op het innen van 3,2 miljoen dollar van een Amerikaans bedrijf. Daarbij gooide ze het op een akkoordje om, eens aan de macht, de Venezolaanse olie te verkwanselen met voor haar royale vergoedingen.

Meer dan ‘verdiensten’ genoeg om door de regering een verbod opgelegd te krijgen om mee te dingen naar de verkiezingen. Er werd dan nog gauw een plaatsvervanger gezocht en gevonden, overigens een nobele onbekende, die de verkiezingen zou gewonnen hebben.

Heeft al eens iemand ervaren dat de media van hier bij ons over dat sappig palmares van Corina Machado een woordje vuil gemaakt hebben?

Is er fraude gepleegd? 

Wie zal het zeggen. Er dongen tijdens de verkiezingen tien partijen naar de politieke macht. Twee die met kop en schouders boven de anderen uistaken, zijn de PSUV-partij van de regering en de extreemrechtse MUD die een verzameling is van verschillende oppositiepartijen. Daarnaast nog acht sociaaldemocratische en rechtse partijen.

De VS beweren dat ze uitslagen van de verkiezingen bezitten, maar ze zullen die nooit tonen. Dat is wellicht ‘staatsgeheim.’ Corina Machado van MUD beweert dat ze de uitslagen heeft. Maar terwijl de andere partijen, die van de regering incluis, hun uitslagen aan de Nationale Kiesraad getoond hebben, weigert Corina Machado de resultaten die ze beweert in handen te hebben, voor te leggen aan de Nationale Kiesraad. President Maduro van zijn kant wordt er dan weer van verdacht de tellingen niet te hebben laten doorgaan tot 100%. Volgens de regering zou dit te wijten zijn aan een gigantische cyberaanval waar zelfs Elon Musk zou bij betrokken zijn. Cyberaanvallen zijn ondertussen wel bevestigd. En inmiddels is het nog altijd wachten op het officieel publiceren van de definitieve uitslag.

Is er fraude gepleegd? Misschien door niemand. Misschien door een van de twee grote partijen. Misschien door allebei.  Hoe dan ook, wat er volgens mij uiteindelijk op het spel staat: ofwel een socialistisch land dat probeert de brede bevolkingslagen vooruit te helpen of een land van de rijke elites die de belangen van de VS boven die van het land stellen, als zijzelf er maar wel bij varen.

Amerikaanse sancties

Het land wordt duchtig economisch en financieel gewurgd.
Een gesprekspartner vond dat overdreven.
‘De gevolgen van die sancties, zijn die niet sterk bij de haren getrokken? Is dat geen argument om het falen van de regering van Maduro, die er toch maar een potje van maakt, te verbloemen?’
De vraag die ik hem stelde was: ‘Ben je op de hoogte van de draagwijdte van die jarenlange boycot?’
‘Neen, hoe zou ik. Maar de media laten toch verstaan dat Maduro zich achter die boycot verschuilt om zichzelf uit de wind te zetten.’
‘Juist, ja, de media.’
Ik zocht buiten ‘onze’ media een en ander op. De enige olieraffinaderij die de staat Venezuela bezit, ligt op het grondgebied van de VS. En die economische levensader hebben de Amerikanen doodleuk aangeslagen. Het Verenigd Koninkrijk heeft het Venezolaans goud van meer dan 1 miljard in de kluizen van de ‘Bank of England’ in beslag genomen.
Eerder dit jaar zei president Maduro dat sancties een ‘economische genocide’ hebben veroorzaakt, waarbij 642 miljard dollar verloren ging aan ‘producten die niet werden gemaakt, verkopen die niet werden gedaan, diensten die niet werden verleend en lonen die onder druk stonden.’

Enkele belangrijke uitspraken

Mark Weisbrot y Jeffrey Sachs[1] schreven in 2019 in CEPR (Center for Economic and Policy Research): ‘Wij stellen vast dat de sancties zeer ernstige schade hebben toegebracht aan het leven en de gezondheid van mensen, waaronder meer dan 40.000 doden tussen 2017 en 2018, en dat deze sancties zouden passen in de definitie van collectieve bestraffing van burgers zoals beschreven in de internationale verdragen van Genève en Den Haag, die door de VS zijn ondertekend. Deze sancties zijn ook onwettig onder internationaal recht en Verdragen die de VS hebben ondertekend, en lijken ook in strijd te zijn met de Amerikaanse wetgeving.’

De Verenigde Naties[2] publiceerden een rapport begin 2021 waarbij ze een indrukwekkende lijst aanvoeren van gevolgen van de sancties. Ik pik er maar enkele uit.

‘De overheidsinkomsten zijn met 99% gedaald. Het land leeft nu van 1% van de inkomsten van vóór de sancties… Venezolaanse tegoeden die bevroren worden op banken in de VS, het Verenigd Koninkrijk en Portugal bedragen 6 miljard dollar… Aankopen van goederen en betalingen door overheidsbedrijven worden geblokkeerd of bevroren… Elektriciteitsleidingen werken op minder dan 20% van hun capaciteit. Water wordt in ploegen gedistribueerd en de meeste huishoudens hebben slechts één of twee keer per week gedurende enkele uren toegang tot water. Vanwege commerciële hindernissen is het gebruik van chemische middelen om water drinkbaar te maken met 30% verminderd… Sancties hebben ook invloed op de gezondheidszorg, wat leidt tot een gebrek of ernstige tekorten aan medicijnen en vaccins… Door obstakels bij de invoer van voedsel hebben 2,5 miljoen mensen ernstige problemen met hun voeding… Het openbare voedselprogramma CLAP heeft de verscheidenheid van zijn producten verminderd…’ enz… enz…

 En de toekomst?

Om uit de nefaste gevolgen van de westerse sancties onderuit te komen zoekt de Venezolaanse regering handel te drijven met Rusland, China, Turkije, Iran en al wie er toe bereid is. Ook zoekt de regering een weg om onder  de internationale macht van de dollar uit te komen door aan te sluiten bij de BRICS landen, die een mechanisme zoeken om een internationale alternatieve munt te creëren.

Voor elk weldenkend mens moet het toch overduidelijk zijn dat de verpletterende aandacht van de VS en het westen voor de verkiezingen in Venezuela en de opgelegde sancties niet over het lot van het land en het volk van Venezuela gaan, maar over economische belangen, vooral de enorme oliereserves in de Venezolaanse grond.

[1] https://www.cepr.net/report/sanciones-economicas-como-castigo-colectivo-el-caso-de-venezuela/

[2] https://www.celag.org/informe-de-la-onu-sobre-el-impacto-de-las-sanciones-a-venezuela/