Staf De Clercq1 had een droom, Dietsland, de vereniging van de Nederlanden. In 1936 kende het Vlaams Nationaal Verbond (VNV) een grote verkiezingsoverwinning. Toch moest De Clercq zijn droom laten varen.
Onder druk van de federalistische vleugel van zijn partij sloot hij een overeenkomst met REX-Vlaanderen2 om te ijveren voor een gefederaliseerd België onder de kroon van Leopold III. Op 7 juli 1941 kondigde de VNV-leider de oprichting van een Vlaams Legioen aan.
Ongeveer 450 vrijwilligers maakten op 6 augustus 1941 de keuze tussen Rome en Moskou. Zij vertrokken vanuit Brussel naar een opleidingskamp in Polen en van daar naar Leningrad. Zij schreven er de zwartste bladzijden van de Vlaamse Canon.
Romeinse legionairs aan het Coliseum, anno 2021. Foto: Public Domain
Het VNV stond niet alleen. Ook het Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen (Verdinaso), de SS-Vlaanderen en de Duits-Vlaamse Arbeidsgemeenschap (De Vlag) gingen geheel de verkeerde weg op.
Aan socialistische kant moet vooral de rol van Hendrik De Man3 worden opgemerkt. Lange tijd was hij de meest intellectuele marxist met internationale betekenis. Maar ook hij evolueerde naar het gedachtengoed van de Nieuwe Orde.
Opzienbarend was de publicatie op 28 juni 1940 van zijn Manifest als voorzitter van de Belgische Werkliedenpartij (BWP). Hij verklaarde dat de rol van de BWP was uitgespeeld en riep de leden op tot het vormen van een eendrachtige beweging rond de koning.
Die zwarte bladzijden hebben wij na de oorlog al snel omgedraaid. Met de hulp van de CVP kregen de meeste collaborateurs vlug hun rechten terug. Onder hen waren er evenwel heel wat die de keuze voor Rome niet vergeten waren. Zij verenigden zich in het Verbond van Vlaamse Oud-Oostfrontstrijders (VVOOS-1950-1954), de eerste overkoepelende organisatie voor Vlaamse Oostfront-veteranen.
Keizer Marcus Aurelius (121-180) brengt de Romeinse groet, het handgebaar dat na de Eerste Wereldoorlog door de Italiaanse fascisten en de Duitse nazi’s werd geadopteerd. Foto: Jean-Christophe Benoist/CC BY-SA 2:5
Het Sint-Maartensfonds was aanvankelijk de Antwerpse afdeling van het VVOOS. Na de opheffing van deze koepelvereniging in 1954 werden de verschillende gewestelijke afdelingen wettelijk erkende vzw’s. De meesten sloten zich aan bij het Sint-Maartensfonds. Bij een viering van het Fonds in 2001 sprak Jan Jambon de gewezen Oostfrontstrijders toe.
Hoewel de Vlaams-nationalistische partij Volksunie was uitgegroeid tot een volkspartij met verschillende strekkingen nam Geert Bourgeois in 2001, naar aanleiding van het Lambermont-akkoord4, een initiatief. Hij richtte de Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA) op en die stelde in zijn beginselverklaring de eis voor een onafhankelijk Vlaanderen.
Ongeveer 1 op 5 mensen in het Romeinse Keizerrijk waren slaven, de spotgoedkope werkkracht waarop het Rijk zijn economie (en zijn entertainment) bouwde. Schilderij Gustave Boulanger (1882)/Art Renewal Centre
Bij de in 2003 gehouden verkiezingen kon alleen hij de kiesdrempel halen. Doordat Guy Verhofstadt (Open VLD) het stemrecht voor vreemdelingen door de strot van zijn partij had geduwd kreeg een jonge Bart De Wever zijn kans. Deze historicus had zijn droom niet losgelaten
“dat alle Nederlandstaligen ooit in één verband weer zouden samenleven, de zuidelijke en de noordelijke Nederlanden. Ze zouden samen één van de sterkste economieën ter wereld zijn. De havens van Antwerpen en Rotterdam zouden kunnen fuseren tot dé gateway van de noordwest-Europese economie. Dat lijkt mij een fantastisch verhaal.”
Jan Jambon naast het embleem ‘Sint-Maartensfonds’ (2001). Foto: solidarisme.be
Op 12 augustus 2019 werd bekend wie de Vlaamse regering ging leiden. Jan Jambon, de verheerlijker van de Oostfrontstrijders werd minister-president. Toch moest de ware leider zijn droom laten varen. Na een mislukte federale regeringsdeelname met de liberalen verving De Wever Vlaanderens eis voor onafhankelijkheid voor een schimmig confederalisme.
Zijn streven naar meer macht voor Vlaanderen en zijn droom voor een noordwest-Europese economie bracht hem geheel in het vaarwater van Vlaamse ondernemers die, wegens collaboratie langere tijd uit het overheidsbeleid waren uitgesloten en zich met succes hadden toegelegd op de privésector. De Wever vercommercialiseerde zijn nationalisme en werd de gangmaker van de bouwpromotoren, de havenbazen en de chemiereuzen.
Het gedachtengoed van Hendrik de Man, aan een heropleving toe? Foto: AMSAB-ISG
Mag erop gewezen worden dat er in de naoorlogse feitelijkheden van de Vlaamse Canon meerdere gelijkenissen kunnen worden aangetoond?
Was de Nieuwe Vlaamse Alliantie de herneming van het Vlaams Nationalistisch Verbond?
Heeft De Wever niet dezelfde droom als Staf Declercq?
Werd ook hij niet gedwongen om die om te buigen naar een federalistische vorm?
Komen de ballonnetjes van De Wever voor administratieve huiszoekingen en aanhoudingen, en de recente GAS boetes voor immoreel gedrag, niet erg dicht bij de razzia’s van oorlogsburgmeester Delwaide5?
De laatste move van De Wever vult het plaatje aan. Dat de kopstukken van het Vlaams Belang hun bindingen met Russisch president Poetin niet verborgen konden houden was een meevaller van jewelste.
Tegenover de bedreiging door het communisme van de PVDA kon hij eveneens een versterkt beroep doen op Rome om de keuze voor Moskou te verhinderen. Alsof het communisme na de glasnost6 nog kon overleven.
Zitten wij in Vlaanderen, zoals ook elders in meerdere Europese naties, opnieuw op de weg van de Nieuwe Orde?
Blijft er nog een andere vraag. Hoe gaat het Vlaamse socialisme hier mee om? In Antwerpen toonde het in de voorbije legislatuur zijn volkomen zwakheid. Schepen Beels liet begaan, schepen Meeuws moest het moegetergd opgeven.
Vergenoegt Conner Rousseau zich ook federaal met wat hem in zijn eigen stad Sint-Niklaas over blijft, een soortgelijk schepenambt?
Wie gaat in Antwerpen de vrienden van het vastgoed tegen houden?
Wordt Ghelamco7 gered met Vlaamse centen?
Wie gaat zich verzetten tegen de uitbreiding van de mega pollutie door het schaliegas verwerkende Ineos?
Wordt er in de polder een nieuw dok gegraven?
Mogen de havenbazen de containercapaciteit verdubbelen zodat de ontsluiting van de Ring zijn doelmatigheid verliest?
Staat Europa toe dat de miljarden van Oosterweel buiten de Vlaamse begroting worden gehouden? Zal Els Van Doesburg het Antwerps Zorgbedrijf aan de privé verpatsen?
Het zou wel eens kunnen gebeuren dat het Vlaams legioen, dat nu in euforie achter de leider loopt, plots uit de droom ontwaakt. Net zoals de 800.000 Arco-militanten zich bedrogen voelden toen zij tot het besef kwamen dat hun spaarcenten door de grootheidswaan van de Dexia-bankiers als sneeuw voor de zon waren verdwenen.
“Tu quoque”, jij net zo goed! Zoals Staf Declercq het legioen de verkeerde richting uit stuurde, zoals Geert Bourgeois dacht hetzelfde te kunnen doen, zo breng jij, Bart De Wever, het opnieuw in dezelfde marsorde. En je doet het op dezelfde arrogante wijze.
En wij, die dachten dat het voorgoed voorbij was, kijken ernaar met de vergeten rillingen over het lijf.
Notes:
1 Gustave ‘Staf’ Declercq (1884-1942) was oprichter van het VNV dat onder zijn leiding ging collaboreren met de Duitse bezetters
2 REX (Latijn voor ‘koning’) was een fascistische organisatie onder leiding van de Waalse politicus Léon Degrelle (1906-1994) die tijdens de Tweede Wereldoorlog het Waalse legioen van de Waffen-SS oprichtte om te gaan vechten tegen de Sovjet-Unie aan het Oostfront. In Vlaanderen had hij weinig aanhang, wegens zijn royalistische ideeën over België. In 1944 werd hij ter dood veroordeeld maar nooit uitgeleverd door het fascistisch regime van Franco in Spanje. Na de dood van Franco deden opeenvolgende Belgische regeringen geen enkele echte inspanning om zijn uitlevering te eisen.
3 Hendrik de Man (1885-1953) was politicus en partijvoorzitter van de Belgische Werkliedenpartij (BWP) de latere BSP, SP, SP.a en nu Vooruit. Hij geloofde persoonlijk in een autoritair socialisme, waarmee hij binnen de partij geïsoleerd stond. Bij de bezetting koos hij de kant van politieke collaboratie, ontbond de BWP en schreef toen zijn Manifest voor een Nieuwe Orde. Na de oorlog schreef hij vanuit Zwitserland onder een schuilnaam voor De Standaard.
4 Het Lambermontakkoord van 16 oktober 2000 droeg de bevoegdheid over de lokale besturen van gemeenten en provincies over aan de gewestelijke regeringen.
5 Leo Delwaide (1897-1978) was een politicus van het Katholiek Verbond van België, de latere CVP, nu CD&V. Tijdens de bezetting aanvaardde hij het ambt van waarnemend burgemeester. Tijdens zijn mandaat werden de Jodensterren verdeeld en vonden drie Jodenrazzia’s plaats, waar Delwaide een actieve rol in speelde, door de bezetter de bevolkingslijsten van de gemeente te overhandigen. Na de oorlog werd hij aanvankelijk in verdenking gesteld, maar uiteindelijk werd zijn dossier nooit echt onderzocht. In 1949 werd hij opnieuw verkozen tot voksvertegenwoordiger voor de CVP. Het naar hem genoemde Delwaidedok werd in 2019 herdoopt tot Bevrijdingsdok.
6 Glasnost (Russisch voor ‘openheid’) was het beleid van Michail Gorbatsjov, leider van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie in 1986, dat streefde naar perestrojka (heropbouw) van de centraal geleide economie naar een meer open economie. Vijf jaar later stortte de Sovjet-Unie in elkaar.
7 Belgisch bouwbedrijf en vastgoedbeheerder onder leiding van Paul Gheysens dat sinds de mislukking in 2018 van het project voor een nieuw voetbalstadium in Brussel dreigt failliet te gaan, maar dankzij zware politieke lobbying nog steeds overleeft.
