Audit Vlaanderen is het onafhankelijk overheidsagentschap dat onderzoeken doet naar het functioneren van zowel de Vlaamse administratie als van de lokale besturen. Dat gaat enerzijds over de evaluatie van het systeem van organisatiebeheersing van de Vlaamse administratie en van de lokale besturen en het formuleren van aanbevelingen.

Het agentschap doet ook forensische audits. Audit Vlaanderen hecht veel belang aan kwaliteitsvol werken. Daarom volgt deze dienst de standaarden van het International Institute of Internal Auditors (IIA), gebeurt er een vijfjaarlijkse externe evaluatie of Quality Assurance Review (QAR) en wordt er gewerkt met een gedragscode waarvan de kernprincipes onafhankelijkheid, objectiviteit, bekwaamheid en partner van de organisatie zijn.

In zijn Jaarverslag 2022 geeft het agentschap aan wat het heeft verwezenlijkt: 104 reguliere rapporten bij lokale besturen en bij de Vlaamse administratie, 11 forensische audits bij de lokale besturen en 2 bij de Vlaamse administratie. Dat heeft een gemiddelde klantentevredenheid opgeleverd van 4,11 op 5.

Als blijkt dat het ergens verkeerd loopt, er aanwijzingen van onregelmatigheden zijn, doet het agentschap een forensisch onderzoek. Een forensische audit is het geheel van auditactiviteiten, waarbij gegevens worden verzameld, gecontroleerd, bewerkt, geanalyseerd en gerapporteerd om de waarheid te achterhalen of bewijs te vinden.

De primaire doelstelling van een forensische audit is vaststellen of er werkelijk indicaties zijn dat een misdrijf werd gepleegd en, in voorkomend geval, identificeren van de fraudeur(s) en vaststellen van de fraudeomvang. Wanneer daar aanwijzingen voor zijn zend Audit Vlaanderen daarom ook een verslag naar de Procureur des Konings zodat die gerechtelijk kan vervolgen.

De oprichting en de werking van Audit Vlaanderen, en met het agentschap ook het gehele Vlaamse Binnenlandse Bestuur, staat of valt natuurlijk met wat er gebeurt met het opgeleverde werk. Welke gevolgen geven de bestuurlijke en de gerechtelijke overheden aan vastgestelde onregelmatigheden?

Twee rapporten waarover Apache reeds berichtte tonen aan waar de knelpunten zijn. Audit Vlaanderen deed twee forensische onderzoeken over het beheer van de gemeente Boechout.

In een eerste verslag werden zowat alle onregelmatigheden vastgesteld die een burgemeester kan begaan, onder meer inbreuken op de deontologie, schending van het beroepsgeheim en belangenvermenging.

Omdat daarbij ook ernstige aanwijzingen van strafbare feiten werden vastgesteld werd het rapport aan de Procureur te Antwerpen bezorgd. In het tweede verslag werd het onderzoek over het beheer van het Autonoom Gemeentelijk Bedrijf Sneppenbos weergegeven.

Alweer werden dezelfde “disfuncties” vastgesteld. In beide rapporten komt vooral de figuur van burgemeester Koen T’Sijen en zijn verhouding met twee lokale bouwpromotoren op de voorgrond.

Wat de Procureur te Antwerpen met het verslag deed is minstens onduidelijk omdat er niet over gecommuniceerd wordt.

Daarom nam een burger het initiatief en legde meerdere klachten en burgerlijkepartijstellingen¹ neer waardoor ook een onderzoeksrechter werd ingeschakeld. Dat had een meer dan opmerkelijk gevolg. De Procureur stapte naar de rechtbank en vroeg buitenvervolgingstelling. Als motief gaf hij op dat de daders onbekend waren gebleven.

Hoe de Procureur tot dergelijke vordering kan komen is evenwel een raadsel. In het dossier werden de verdachten meermaals geïdentificeerd en zelfs persoonlijk door de onderzoeksrechter gehoord. Buiten de betrokken burgemeester en de twee bouwpromotoren gaat het daarbij ook over twee gerenommeerde Antwerpse advocaten.

Dat komt doordat die aan de burger-klager een voorstel deden om zijn klacht tegen één van de promotoren in te trekken in ruil voor de toekenning van de vergunning voor zijn tennisterrein die, volgens de burgemeester, onregelmatig was. In strafrechtelijke taal heet dat ‘strafbare poging tot corruptie’.

Wat de toenmalige Minister van Binnenlands Bestuur Bart Somers (Open VLD) deed is van dezelfde grootteorde. Hij liet geen tuchtonderzoek uitvoeren maar bedacht een eigen, volgens de regelgeving niet bestaande, maatregel. Hij zette het gehele gemeentebestuur onder “verscherpt toezicht”. Wat dat tot gevolg heeft is nu duidelijk.

Burgemeester Koen T’Sijen weigerde enige verklaring en beriep zich in de gerechtelijke dossiers op zijn zwijgrecht. De advocaten beriepen zich dan weer op hun beroepsgeheim. Dat dit geheim enkel dient om de rechten van de cliënt te beschermen en niet om vervolging van de eigen misdrijven te beletten werd daarbij zowel door de procureur als door de onderzoeksrechter over het hoofd gezien.

In het tweede forensisch onderzoek weigerde Koen T’Sijen te antwoorden op de vragen van de auditeurs omdat deze hem geen zekerheid konden geven dat zijn verklaringen allemaal geheim zouden blijven.

Waar de burgemeester weigerde in deze verschillende onderzoeken enige verantwoording te geven doet hij dat op de sociale media wél. Nu gaat hij tekeer op Facebook. En hoe! Zowel het journalistiek onderzoeksmedium Apache als de auditeurs van Audit Vlaanderen worden beschuldigd van alles en nog wat.

Citaat uit het antwoord van Koen T’Sjien op de Facebookpost van Apache-journalist Tom Cochez

T’Sijen gaat zelfs zo ver om hen te beschuldigen van corruptie. “Wie zijn trouwens die auditeurs? Worden die audits soms niet door consultancybedrijven uitgevoerd die er baat bij hebben. Misschien moet U daar eens onderzoeksjournalistiek naar doen?” zo schrijft T’Sijen.

De auditeurs worden er dus van beschuldigd niet zelf het onderzoek te hebben gedaan maar dat door consultancybedrijven te hebben laten doen. Bovendien nsinueert hij dat die bedrijven hier baat bij hebben.

Van een gewezen parlementslid (2004-2007, Spirit²) en huidig burgemeester (voor de lokale partij PRO Boechout &Vremde) mag worden aangenomen dat die volkomen beseft wat hij schrijft.

Als je de beëdigde auditeurs van een onafhankelijk agentschap van de Vlaamse regering beschuldigt niet zelf het onderzoek te hebben gedaan en er bovenop ook beweert dat hier “baat” bij te hebben, is dat niets anders dan een valse weergave en laster tegenover een beëdigd ambtenaar.

Vraag is dan of de Vlaamse regering deze aantijging kan laten voorbijgaan. Omdat het gemeentebestuur van Boechout wegens de door het vorige verslag opgesomde inbreuken door de toenmalige minister Bart Somers reeds onder “verscherpt toezicht” werd geplaatst zou dat een merkwaardige miskenning van dat toezicht uitmaken.

Door deze door de burgemeester aangenomen houding en door zijn commentaren op de sociale media wordt het belang van de gehele aangelegenheid verlegd van het gemeentelijk niveau naar dat van de hogere overheden, naar de werking van het parket en naar de geloofwaardigheid van de verantwoordelijke minister.

Wat is nog de bestaansreden en de waarde van een meer dan behoorlijk werkend agentschap van de Vlaamse regering als de verantwoordelijke overheden geen gevolg geven aan de door de auditeurs vastgestelde disfuncties?

Hoe moet het verder met het wanbeheer van een burgemeester als die er gewoon mag mee doorgaan?

Het voornaamste is dan nog wat de burgers van Boechout die binnenkort over een burgemeester moeten stemmen hiervan denken.

Ook daar heeft de burgemeester, de procureur en de voogdijminister een antwoord op. Volgens hen moet alles geheim worden gehouden. Dat noemt men dan openbaarheid van behoorlijk bestuur.

Als de huidige verantwoordelijke minister Lydia Peeters (Open VLD) haar ambtenaren zomaar laat beschuldigen van corruptie kan ze Audit Vlaanderen beter opdoeken.

Notes: