Heel onlangs programmeerden wakkere mensen bij VRT Canvas een bijzondere film: in 1937, zo blijkt, dachten Fransen diep na over oorlog; ze voelden hem opnieuw, onstuitbaar, komen, zo blijkt. “La Grande Illusion”, de titel, slaat op het naïeve geloof van na de eerste wereldoorlog,  het was meer hoop natuurlijk,  dat “dit de laatste zou zijn”.

Een mooie film die ook choqueert,  door de leerzame blik die hij biedt op de sinds 1937 opvallend veranderde Waarden. (Zie ook Herman De Dijn, Vloeibare waarden, en Stefan Hertmans , Verschuivingen.) Een vertederende film, een rustige, trage film, bijna zonder geweld, die mij toch zorgelijk stemde.

In dezelfde toonaard, deelde Midden-Oosten kenner, docent en schrijver Koert Debeuf heel onlangs een foto op sociale media van zijn wereldwijd succesvolle boek “Tribalization.  Why wariscoming. ” Hij ging er onder andere op uitnodiging over lezingen geven in Japan. De analyse werd ernstig genomen.

Dat boekessay kwam precies zes jaar geleden uit. Koert Debeuf zucht in zijn bericht: “Six years ago, I published my book “Tribalization. Why war is coming”. For once, I think, I wasn’t entirely wrong, unfortunately.”

Persoonlijk schreef ik daar vervolgens volgende bedenking bij.

Ach… de gang der tijden… Ingeleid in het fenomeen oorlog via de getuigenissen van mannelijke familieleden toen ik amper drie jaar oud was, had ik de huidige sfeer en situatie al heel lang terug-verwacht. Oorlog sluipt sinds een paar jaar elke dag onze leefsfeer meer binnen; onlangs kregen we “oorlogstraining in bossen” aangeboden via sociale media, in Polen, met een 7-tal typenamen van de wapens die zullen gebruikt worden om te oefenen als lokmiddel voor cursisten!

Polen heeft onlangs bijna honderd krachtige oorlogshelikopters besteld. Afgelopen week besliste Kroatië de verplichte legerdienst en training van jonge mannen tot soldaten weer in te voeren. Zo kunnen wij nog lang doorgaan.

Het is nu alleen kwestie hoe lang het nog duurt voor we Oorlog weer meemaken, denk ik. Niet alleen met Rusland, niet alleen in de Chinese zee, maar waarschijnlijk ook dicht bij huis in ons geliefde Vlaanderen, België. Boeken als dit van Koert Debeuf en blogs als de mijne met hun waarschuwingen en die voorlichten, ze lijken broodnodig. Veel mensen verwachten oorlog, maar zoals Timothy Garton Ash heeft opgemerkt: bijna niemand bereidt zich voor, niet mentaal en niet anders. Het Bewustzijn is er nog niet. Zoals zo vaak wenst de mens, individueel en collectief, weg te kijken van wat echt verontrustend is. Ik ken het fenomeen, als je wat ouder bent en wat gesetteld, schrikt grondige aanpassing of verandering af, meer dan het aantrekt.

Onze beschaving is over haar hoogtepunt heen, zo merkte onze professor Fundamentele Wijsbegeerte, Jan Vanderveken, al in 1983 op, voor zijn duizend studenten in de Grote Aula van de KU Leuven. Nu er weer wapengekletter aankomt, zullen wij toch opnieuw naar een pitch moeten gaan. Alle hens aan dek, zo zegt de uitdrukking die uit de scheepvaart stamt. In het beste geval zorgt die militaire uitdaging en te  verwachten krachtmeting voor de Revitalisatie waar we al een tijd op wachten. Het doemscenario zullen wij hier maar buiten beschouwing laten.