Het lijkt een frappante tegenspraak maar het is het niet. Alles is terug te brengen tot één grote leugen. De cowboy Ronald Reagan (VD-president 1981-1989) en de ijzeren dame Margaret Thatcher (Brits eerste minister 1979-1990) deden de vrije wereld geloven dat het privé-initiatief de rol van de staat kon vervangen.
Daar zijn al onze beleidsmakers in getrapt. Als je het algemene door het privé-belang vervangt eindigt het in de wet van de sterkste. Het eigenbelang wordt dan de norm, liberalisme wordt egoïsme, socialisme macht pur sang, incivisme wordt opnieuw een politiek handigheid.
De grote leugen zit in de verwarring omtrent het begrip ‘welvaartsstaat’. Als je dat vanuit het privé-initiatief bekijkt is ‘welvaart’ zoveel als ‘het vermogen om winst te maken’. Dat was echter niet het enige wat wij in de naoorlogse periode voor ogen hadden.
Onze ‘welvaartsstaat’ hield ook in dat de winst moest verdeeld worden ‘naar godsvrucht en vermogen’. Voor die herverdeling moest het politiek beleid zorgen. Dat heeft de christendemocratie van de CVP (nu CD&V) ook gedaan. Het alternatief samengaan met deze volkspartij, die in zich een evenwicht tussen de standen positioneerde, met zowel de liberalen als met de socialisten zorgde voor het Belgisch compromis dat tot de Golden Sixties leidde.
Hét kantelmoment was de toetreding tot de eurozone op 1 januari 1999. Om dat te bereiken moesten de regeringen Dehaene I (1992-1995) en Dehaene II (1995-1999/allebei CVP-PSC-PS-SP) besparingen doorvoeren. In de geest van die tijd werden dat ‘solidariteitsbijdragen’ genoemd.
Het begrip alleen al was zoveel als de omschrijving van wat de welvaartsstaat voor ogen had. Omdat betalen voor de gemiddelde Belg, die het aan de bron al meer dan behoorlijk doet, een te vermijden verplichting uitmaakt, zag ene Guy Verhofstadt (Open VLD) vervolgens het gat in de markt.
Met zijn burgermanifesten liet hij de kiezer geloven dat hier een andere oplossing voor was, dat niet zijn plichten maar zijn rechten zouden worden nagekomen. Hoewel al wat in die manifesten stond vloekte met wat Reagan en Thatcher de vrije wereld oplegden liep Verhofstadt deze twee politici wel achterna. Samen met zijn uit het socialisme verloren gelopen kompaan Johan Vande Lanotte (SP/Vooruit) werd het algemeen belang opzij gezet.
Na drie regeringen Verhofstadt (1999-2008) begreep de kiezer dat hij danig bij de neus was genomen. De uitverkoop van de overheidsgebouwen, het drama van het lege Zilverfonds dat voor de pensioenen moest zorgen, de afbouw van de ‘openbare’ diensten ten voordele van de privésector, eindigde met een lege staatskas. De beweging was echter dermate doorgezet dat er geen wijziging in kwam.
De Vlaams-nationalistische partij Volksunie (VU, 1954-2001) was ondertussen aardig op weg de christelijke volkspartij CVP te vervangen. Dat kwam omdat, net zoals dat onder de vier van Poupehan1 gebeurde, de verschillende strekkingen van de christendemocratie in evenwicht werden gehouden. Het incivisme van het verleden werd er ook in terug gedrongen door regeringsdeelname wat tot staatshervormingen leidde.
Twee ingrepen maakten hier een eind aan. De laatste voorzitter van de VU Geert Bourgeois deed in 2001 de deur voor het pluralisme dicht en Guy Verhofstadt opende de zijne voor wie de terugkeer van het incivisme niet genegen was.
Maar ook in de CVP kreeg de stand van het kapitaal de bovenhand. Met de wet op de partijfinanciering bracht de wet-Dhoore2 het geld waar het niet thuis hoorde. Het kwam terecht bij enkelingen in de partijbureaus, waar het net, zoals in een communistisch regime, zorgde voor de macht van het ‘politbureau” en voor de onderwerping van de gekozen des Volks.
Met Stefaan De Clerck (CVP) en Koen Geens (CVP) op justitie werd deze macht aangewend om de maatschappijhervorming met de sterke hand door te zetten. Door zijn tussenkomsten in het onderzoek naar misbruiken in de kerk beschermde De Clerck die éne stand van de clerus. Door zijn afkoopwet beschermde Geens die andere van de frauderende kapitaalkrachtigen. De ongelijkheid, de klassenjustitie, werd in beide tussenkomsten bevestigd.
Met de slogan ‘De Kracht van de Verandering’ deed een rondborstige jongeling opnieuw geloven dat het anders zou worden. Dat deed hij niet met de voornaamste eis van de door hem opgerichte partij Nieuwe Vlaamse Alliantie (N-VA), deze voor onafhankelijkheid. Ook niet met een volgehouden regeringsdeelname die tot een staatshervorming kon leiden. En evenmin met een akkoord om zelf beleidsverantwoordelijkheid te nemen.
Omdat de grondwet het niet toelaat, omdat er geen draagvlak voor is en Europa het evenmin wil, vervielen de separatisten in hun oude vergissing. Opnieuw werd de weg genomen die in het verleden tot de zwartste bladzijden van Vlaanderen had geleid: de ‘extralegale’ weg, die van de ongehoorzaamheid aan de wet, die van het incivisme.
Recente revelaties toonden wat er aan de andere kant van de ‘Chinese Muur’3 gebeurde. De kopstukken van het “Eigen Volk Eerst” verkochten het zowel aan de Chinese regime als aan dat van Poetin. “Eigen Belang Eerst” kreeg zijn ware betekenis.
Wat is het verschil tussen Verhofstadt, De Clerck, Geens, en De Wever? Zij zijn allemaal achter de cowboy Reagan en de ijzeren lady Thatcher aan gelopen. Net zoals dat ook in geheel Europa is gebeurd.
Dat dit extreem liberalisme is mislukt en het zelfs zijn slechtste kanten heeft getoond moet niet eens politiek worden bevestigd. Het is Moeder Aarde die er zich erg zichtbaar tegen verzet. Het privé-initiatief dat enkel tot doel heeft winst te maken heeft superrijken voortgebracht en het algemeen belang, zelfs dat van de natuur, verdrongen. Dat gebeurde niet enkel ten koste van de maatschappij maar evenzeer ten koste vn van de omgeving waarin die maatschappij moet leven.
Wie het onderste uit de kan wil krijgt het deksel op de neus. Dat is wat nu gebeurt. Probleem is evenwel dat de kiezer pas beseft hoe leeg de kan wel is wanneer hij de bodem heeft gezien. Dat moment zit er aan te komen.
Wanneer iedereen tegen de bodem aankijkt komt de vraag hoe je die kan opnieuw kan gevuld krijgen. Er is maar één oplossing en die ligt in de wetten van de natuur. Het was een even grote vergissing te denken dat die, net als de winst, onuitputtelijk is.
Je kan het de wet van de communicerende vaten noemen. Als je de natuur zijn werk laat doen komt er een evenwicht, als je denkt het anders te kunnen loopt het aan de éne kant over en loopt de andere kant leeg.
Terug naar de welvaartsstaat van voorheen, naar het algemeen belang, het enige doel van wat behoorlijk bestuur uitmaakt?
Daar zullen wij de ego’s die enkel aan hun eigen positie denken moeten voor opzijschuiven. En dat zal ook niet in het kleine Vlaanderen alleen worden beslist. Dit maakt dat de voornaamste verkiezingen op 9 juni niet deze over het federale, het gewestelijke of het gemeentelijke bestuur gaan.
Europa bezit nu wat wij hebben verpast: de centen. Dat maakt dat al wie hier verkozen geraakt uitvoerder wordt van wat Europa er wil mee doen. Als daar het algemeen belang het van elk ander Belang haalt is er nog hoop.
Notes:
1 Tussen 1982 en 1987 stippelden eerste minister Wilfried Martens (CVP/CD&V), ACV-voorzitter Jef Houthuys, directeur van de Nationale Bank Fons Verplaetse en voorzitter van de bank BAC (nu Dexia) Hubert Detremmerie en een herstelbeleid voor de economie uit, nadat de regering in 1982 onder druk van het IMF de Belgische frank had gedevalueerd. Dat overleg had plaats in het grootste geheim in het buitenverblijf van Verplaetse in het dorpje Poupehan in de provincie Luxemburg. Toen dat uitkwam leidde dat mee tot de val van de regering Martens VI (nvdr).
2 De Wet van 4 juli 1989 betreffende de beperking en de controle van de verkiezingsuitgaven, de financiering en de open boekhouding van de politieke partijen had als voornaamste auteur politicus Luc D’hoore (CVP). Officieel had ze tot doelstelling een einde te maken aan corruptie met geld dat privépersonen en -bedrijven aan de partijen gaven voor hun kiescampagnes. Geleidelijk is die openbare financiering ontaard tot de hedendaagse megasubsidies voor de partijen.
3 Naar de uitspraak van Bart De Wever dat er een onoverbrugbare Chinese Muur zou zijn tussen N-VA en Vlaams Belang.
Steun voor een nieuwe website
We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.
