De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Hoe dichtbij is een atoomoorlog?

Hoe dichtbij is een atoomoorlog?

zaterdag 21 september 2024 06:29
Spread the love

Het Amerikaanse leger heeft eerder deze maand een onderzoek besteld naar de schade aan landbouwsystemen over heel de wereld in geval van een atoomoorlog, en in het bijzonder ook in de voormalige Oostbloklanden. Dat wijst erop dat zo’n oorlog gezien wordt als een reële mogelijkheid. In Rusland pleitte een prominente strategische denker vorig jaar al voor een preventieve nucleaire aanval op NAVO-staten. Inmiddels bouwen de VS Duitsland om tot een aanvalsplatform tegen Rusland, en de Duitse regering en de mainstream media ondersteunen dat. Pacifisme en het pleiten voor onderhandelingen met Vladimir Poetin worden afgedaan als naïeve ondersteuning van Rusland. Maar de pacifisten laten van zich horen: voor 3 oktober is er een nationale betoging gepland in Berlijn, waar o.a. Pax Christi, de partij van Sarah Wagenknecht BSW, de partij Die Linke, Attac… toe oproepen en aan zullen deelnemen.

 

De oplopende spanning tussen de VS en hun NAVO enerzijds en Rusland anderzijds zijn begonnen met de opzegging van het ABM-verdrag door de VS in 2002. Dat “Anti Ballistic Missile Treaty” was een inperking van de risico’s op een atoomoorlog door afweersystemen tegen kernraketten te beknotten. De achterliggende gedachte was dat een atoom oorlog kon worden vermeden door een machtsevenwicht en de mogelijkheid of onvermijdelijkheid van wederzijdse vernietiging van de VS en de Russische Federatie. “Wie eerst een kernwapen afvuurt, sterft als tweede”, was de filosofie. Beide partijen zouden binnen een kernoorlog ten onder gaan.

Maar een defensieschild dat heel snel een vijandige aanval detecteert en in kaart brengt en afweerraketten op de naderende tuigen van de vijand afschiet, zou het machtsevenwicht en de logica van de gezamenlijke ondergang van de nucleaire oorlogspartijen in gevaar brengen. De afweer van vijandelijke raketten was in het ABM-verdrag dan ook grotendeels verboden en beperkt tot een minimum. De opzegging van het verdrag betekende dat de VS volop een afweerschild konden opbouwen in Europa en maakte een atoomoorlog weer een voor de VS acceptabele optie. Tegelijk verplichtte de agressieve koers van de VS Rusland ertoe om tegenmaatregelen te nemen en zich voor te bereiden op de mogelijkheid van een atoomoorlog. Hypersonische raketten, verbeterde detectie en afweer van vijandelijke tuigen enz. Die agressieve koers uitte zich na de opzegging van het ABM-verdrag ook in de opzegging van het INF-verdrag in 2019. Dat verdrag legde het verbod vast om op het land nucleaire raketten te installeren met een bereik van middellange afstand (500 tot 5.500 kilometer).

Duitsland als Amerikaanse uitvalsbasis

Op 10 juli van dit jaar werd een korte verklaring gepubliceerd over een “akkoord”  – het lijkt eerder een dictaat – over de plaatsing van Amerikaanse wapens in Duitsland: “De Verenigde Staten van Amerika zullen met ingang van 2026 als deel van de planning van hun toekomstige permanente stationering, tijdelijk wapensystemen van hun Multi-Domain Task Force met ver bereik in Duitsland installeren. Deze conventionele eenheden zullen in hun volledige ontwikkeling SM-6, Tomahawks en de hypersonische wapens die nu in ontwikkeling zijn, omvatten. Die zullen over een duidelijk grotere reikwijdte beschikken dan de huidige systemen voor plaatsing op het land in Europa. Het inzetten van deze geavanceerde capaciteiten verduidelijkt het engagement van de Verenigde Staten van Amerika voor de NAVO evenals hun bijdrage tot de geïntegreerde Europese afschrikking.”

De Duitse politiek analyst Selken merkt op dat het hier niet gaat om een reactie op de oorlog in Oekraïne, want al voor de oorlog, in november 2021, verscheen in het medium Breaking Defense de mededeling “Het leger van de VS heeft haar ‘European Theater Fires Command’ officieel gereactiveerd en bereidt zich voor op de invoering van verreikende aanvalscapaciteiten, nadat het zich van de beperkingen van vele jaren door een verdrag bevrijd heeft.” Met dat verdrag is het eerder genoemde INF-verdrag bedoeld, dat de middellange afstandsraketten met kernladingscapaciteiten verbood.

De wenselijkheid van een Russische nucleaire aanval

De Russische reactie op dit alles? In Rusland wordt gediscussieerd over een nucleaire aanval op Europese NAVO-staten. Daarvoor pleitte een prominente strategische denker, Sergei Karaganov, al in juni 2023 in een artikel met de titel “Een moeilijke maar noodzakelijke beslissing”. Deze auteur ziet, heel correct, dat het conflict tussen Rusland en het Westen niet om Oekraïne gaat, en dat het niet opgelost is als Rusland een deel van dat gebied onder controle brengt, zelfs niet als het heel Oekraïne zou veroveren. Waar het volgens hem wel om gaat: de VS willen Rusland verzwakken en daarmee ook de opkomende wereldmacht China, en tegelijkertijd ook Europa.

Karaganov vindt dat Rusland de drempel voor het gebruik van nucleaire wapens veel te hoog gelegd heeft, en stelt: “De vijand moet weten dat wij klaar zijn om een ‘pre-emptive strike’ uit te voeren als tegenzet voor al zijn huidige en vorige daden van agressie, om zo het afglijden naar een wereldwijde thermonucleaire oorlog te voorkomen.” En: “Maar wat als ze niet toegeven? Wat als ze het instinct tot zelfbehoud helemaal kwijt zijn? In dat geval zullen wij een stel doelwitten in een aantal landen moeten treffen om degenen die hun verstand kwijt zijn terug tot rede te brengen.”

Bluft Poetin?

De dreiging van een nucleaire aanval van Rusland op Westerse doelwitten wordt vaak niet ernstig genomen in het Westen. Poetin bluft maar wat! Maar binnen de NAVO-ideologie denkende geesten als Stephen Cimbala en Lawrence Korb zien dat anders in hun artikel “Poetins ‘gebluf’: een waarschuwende kanttekening over het onderschatten van de mogelijkheid van nucleaire escalatie in Oekraïne” (2 oktober 2023). Zij halen drie belangrijke kwesties aan die tegen het te licht opnemen van de nucleaire dreiging pleiten.

Ten eerste is het belangrijk hoe Poetin de zaken beoordeelt, en dat is niet noodzakelijk zoals het Westen dat ziet. In de gedragspsychologie is er een theorie die zegt dat beslissingnemers eerder een groter risico zullen aanvaarden om een significant verlies te voorkomen dan om een voordeel van dezelfde omvang te bekomen. Sommige boodschappen die het Westen naar Rusland stuurt zouden de drempel voor het inzetten van atoomwapens juist kunnen verlagen. Bijvoorbeeld dat als Rusland de oorlog verliest, het gedaan is met het regime van Poetin, of dat Rusland zijn status van grootmacht zal kwijtraken als het een militaire nederlaag lijdt in Oekraïne.

Ten tweede is er altijd het risico op een onverwachte escalatie, door een of ander incident bijvoorbeeld. Tijdens de Cubacrisis in 1962  stond een duikbootcommandant op het punt een nucleaire torpedo af te vuren, maar werd gelukkig nog tegengehouden door een collega.

Ten derde heeft, zo vinden Cimbala en Korb, de NAVO samen met Oekraïne al veel bereikt, zonder dat nucleaire escalatie het gevolg was. Het is niet nodig, vinden zij,  om een absolute overwinning van Oekraïne na te streven met het risico op nucleaire escalatie.

Mikpunt Duitsland

Door Duitsland uit te bouwen tot een aanvalsplatform tegen Rusland maken de VS dit land tot een prioritair doelwit van hun vijand, en moet Rusland zijn raketten programmeren op een aanval op Duitsland. Dat kan tot een zware of totale verwoesting van dat land (en zijn buurlanden) leiden, maar de VS hebben daar geen last van, net zomin als van de verwoesting van Oekraïne, waar zij de belangen van de bevolking opgeofferd hebben aan hun eigen geostrategisch belang. Logisch en noodzakelijk dus dat er in Duitsland protest komt tegen het Amerikaanse beleid en de volgzaamheid van de Duitse regering daartegenover. Op de protestdag van drie oktober kijken hoe sterk het verzet is…

BRONNEN EN DENKSTOF:

Following discussions ahead of the NATO Summit, the governments of the United States and Germany released the following joint statement: The United States
www.whitehouse.gov

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!