In het ‘Pleidooi voor een Leuvense voedselbank’ op sociaal.net kan je lezen dat mensen in armoede in Leuven geen gratis producten kunnen krijgen. Dit doet ons kritisch nadenken over onze communicatie rond ons initiatief de sociale kruidenier. Het daagt ons uit om nog beter na te denken over hoe we het Leuvense aanbod bij alle mensen in armoede krijgen en hoe we nog meer partners uit ons brede netwerk op onze informatiebaan krijgen. 

Daarnaast willen we via deze reactie duidelijk meegeven dat het niet klopt dat er in Leuven geen gratis producten worden uitgedeeld aan mensen die dit nodig hebben. Wel integendeel.

Er is met name een werking van 3 solidaire kruidenierwinkels in Leuven, die voor mensen met een zeer laag inkomen producten van de Europese voedselhulp aanbiedt: in Kessel-Lo, Leuven-centrum en Heverlee. Dat gaat over melk, bloem, pasta, olijfolie, tomatenblokjes, enz., die via de (mobiele) kruideniers bij buurtwerk ’t Lampeke – Fabota (Leuven-centrum), Sociokoop bij WZC Annuntiaten (Heverlee) en Het Perron in Hal5 (Kessel-Lo) worden meegegeven met deze sociale klanten. Deze werking wordt gecoördineerd door Foodsavers Vlaams-Brabant, die deze gratis producten bestelt en via o.m. kruidenierwinkels in Leuven verdeelt. 

Mensen in armoede of met een laag inkomen, bekomen via het OCMW of via één van de vele doorverwijzers van Solikoop, een klantenkaart waarmee zij de verlaagde prijs betalen op koopproducten (tot 40% korting op groenten en fruit, tot 15% korting op andere producten). Die klantenkaart geeft meteen toegang tot deze gratis producten.

In Het Perron in Kessel-Lo en bij de mobiele kruidenier van Fabota (buurtwerk ’t Lampeke) worden er naast producten van Europese voedselhulp, ook verse voedseloverschotten aan sociale klanten aangeboden. Dat is vlees, vis, zuivel, soms ook bereide producten, die in de frigo of diepvries worden bewaard en waarvoor 0,10 euro logistieke kost per stuk wordt gevraagd.

Deze verse voedseloverschotten worden ook door Foodsavers Vlaams-Brabant – SAAMO dagelijks voedselveilig opgehaald bij retail uit de regio Leuven, geregistreerd in de voedselhub in Boutersem en vervolgens bij organisaties zoals Het Perron geleverd. 

We kiezen er samen met de oprichters van de solidaire kruidenier in Leuven (buurtwerk ’t Lampeke, De RuimteVaart, CAW Oost-Brabant en SAAMO) en het lokaal bestuur voor om deze producten via de solidaire kruidenierwinkels te verdelen: zo heeft een sociale klant meteen toegang tot zowel (bijna) gratis producten als koopproducten (gezonde voeding en andere basisproducten), aan verlaagde prijzen. Veel sociale klanten zijn tevreden over dit aanbod op één plek. 

Specifiek in Leuven zetten de kruidenierwinkels de laatste jaren sterk in op verdeling van deze gratis of bijna gratis producten. In 2023 verdeelde Het Perron meer dan 100.000 (bijna) gratis producten aan sociale klanten, waarvan 88.254 producten van de Europese voedselhulp. (zie jaarverslag Solikoop op www.solikoop.be). Dat aantal stijgt jaarlijks.

Daarnaast zijn er verschillende sociale restaurants in Leuven waar mensen met restobonnen van het OCMW (zorg Leuven) ook een gratis maaltijd kunnen nuttigen en worden er regelmatig voedseloverschotten uitgedeeld in buurtwerkingen en andere basiswerkingen.

Tenslotte een pleidooi om naast gratis basisproducten ook een winkel te hebben waar mensen keuzevrijheid hebben en kunnen betalen, aan zeer democratische prijzen. De waardigheid van mensen in armoede, om niet enkel te krijgen en ook te kunnen geven, is niet iets dat uit de hoofden van professionals ontstaan is. Dit is iets dat heel vaak naar boven komt tijdens gesprekken met mensen in armoede. Vandaar dat we een betalend systeem en een gratis systeem hand in hand willen laten gaan.

Is dit alles genoeg? Wellicht niet. Maar deze middenveldorganisatie bouwden de afgelopen jaren een duurzaam systeem op met financiële ondersteuning van de provincie en de stad Leuven. 

SAAMO, die de werking van Foodsavers Vlaams-Brabant coördineert, blijft het belang aan investering voor de werking rond gezonde voedseloverschotten aankaarten bij het Leuvens bestuur. Dit past immers helemaal in de Leuvense voedselstrategie en draagt bij aan sociale en duurzame doelen van de stad. Momenteel draait de Foodsavers werking op Vlaamse middelen en middelen van enkele omliggende gemeenten. Tegelijk pleiten SAAMO en diverse armoedewerkingen in Leuven in projecten als FEAST (Leuven 2030) en in beleidsoverleg met de stad en betrokken actoren, voor een duurzame werking rond betaalbare, verse en duurzame voeding voor mensen in armoede. 

Nog vragen? Neem zeker contact op met ons:

Karin Nelissen, buurtwerk ’t Lampeke karin@lampeke.be

Kirsten Saenen, SAAMO Vlaams-Brabant kirsten.saenen@saamo.be