Ayah Ram is 22 jaar, opgegroeid in Brussel, dochter van een Marokkaanse moeder en een Indische vader. Haar mama moest haar hoofddoek afdoen, omdat ze anders geen werk vond.

Met het verhaal van haar mama in haar achterhoofd stelde ze in het tv-programma Eerste keus van de VRT de vraag aan verschillende politici: “Mogen loketmedewerkers een hoofddoek dragen?” Op de storm die dat zou opleveren, was ze nauwelijks voorbereid.

Ayah Ram (Foto: Screenshot ‘Eerste Keus).

Op een bepaald moment komt Afnan Bouziad tussen. Ze is 18 jaar, geboren in Antwerpen en draagt zelf een hoofddoek. “Ik zit niet achter een loket om te zeggen: ik ga u vandaag indoctrineren over mijn geloof, maar het is wel een deel van mijn identiteit.”

“Ik zit niet achter een loket om te zeggen: ik ga u vandaag indoctrineren over mijn geloof”

Waarop Guy D’haeseleer van Vlaams Belang repliceert dat er nog andere landen zijn waar ze naartoe kan gaan als ze een hoofddoek wil dragen. “Ik ben vierde generatie afkomstig van arbeidsmigranten. Waar zou ik precies naar toe moeten gaan?”, vraagt Afnan zich af wanneer ik met haar en Ayah de aflevering bespreek.

Was het niet spannend om een vraag te stellen aan bekende politici?

Ayah: “Ik wist dat mijn vraag controversieel ging zijn en wij kregen ook vooraf niet de lijst van politici aan wie we ze moesten stellen. De eerste was Theo Francken. Ik voelde mijn benen trillen, ik werd rood. Het was echt heel stresserend. Ik wist ook niet in welke mate het toegestaan was om in discussie te gaan.”

Afnan: “Inderdaad. Toen Theo Francken aan het woord was, dacht ik dat het niet toegestaan was om tussen te komen. Maar op een bepaald moment was Guy D’haeseleer, wat niet is uitgezonden, iets aan het mompelen over hoe vrouwen die een hoofddoek dragen onderdrukt zouden worden.”

Verloren talent

Toen ben je wel tussengekomen.

Afnan: “Inderdaad, maar op zo’n moment loopt er gewoon een stroom woorden door je heen. En dan is er ook nog eens geknipt in wat ik zeg. Het lijkt een beetje alsof ze me graag als een gek wilden afbeelden.”

We hebben nu rustig de tijd. Wat was je boodschap?

Afnan: “Dat het net niet neutraal is om vrouwen met een hoofddoek uit te sluiten. Heel veel talentvolle vrouwen zijn bereid om te gaan werken, maar krijgen dan te horen dat ze hun hoofddoek moeten afzetten en anders hun job niet krijgen.”

“Laat mensen zichzelf zijn”

“Een vriendin van me is net begonnen met haar stage op een middelbare school. Ze moest daar haar hoofddoek voor afzetten. Ze voelde zich zo rot tijdens die stage. Je hoort je goed te voelen op je werk. Laat mensen zichzelf zijn.”

Ayah: “Ik draag zelf geen hoofddoek, maar dat heeft ook een reden. Ik weet dat als ik morgen een hoofddoek zou dragen, mijn kansen onmiddellijk dalen. Ik heb dat ook gezien bij mijn mama. Zij praat maar liefst zes talen, heeft verschillende diploma’s maar gewoon omdat ze een hoofddoek droeg kon ze geen werk vinden.”

Wat vond je eigenlijk van de reactie van de politici op jouw vraag?

Ayah: “Ik sprak het woord hoofddoek uit en meteen zag ik de houding van Theo Francken veranderen. Hij rolde ook met zijn ogen naar mij, maar dat zie je enkel terug in de trailer.”

“Als ik morgen een hoofddoek zou dragen, dalen mijn kansen onmiddellijk”

Afnan: “Ik begrijp ook niet dat iemand als Bart De Wever met de N-VA dat standpunt blijft houden, terwijl er zoveel moslims in zijn stad wonen. Hoe hij over ons spreekt soms ook. Hij vertegenwoordigt ons gewoon niet.”

Het belangrijkste argument voor het hoofddoekenverbod is dat de overheid neutraal moet zijn.

Ayah: “Als je het zo bekijkt is niets neutraal. Kom je aan in een kostuum? Niet neutraal, je had ook iets anders aan kunnen doen. Misschien voel je jezelf beter. Joggingbroek? Ook niet neutraal.”

Kijkcijfers

Ik neem aan dat jullie nadat de aflevering was uitgezonden veel reacties hebben gekregen.

Afnan: “Het is niet dat ik nog nooit met haat te maken heb gehad, maar dit. Meer dan 1.000 comments. Mensen die de islam vergelijken met het nazisme. Ook persoonlijke comments. Wie zijn de mensen die dat allemaal zeggen? Het is makkelijk om te zeggen: lees dat niet, maar zo makkelijk gaat dat niet.”

Ayah: “Het is ook niet alleen racisme, ook seksisme. Dries Van Langenhove die komt reageren, Sam Van Rooy. Het is eigenlijk pas na de tweet van Dries Van Langenhove dat ineens heel de clan op mij is afgekomen.”

Dat lijkt georganiseerd.

Afnan: “Inderdaad. Op TikTok is ook een video geplaatst door een Vlaams Belang-fan-account. Ik kreeg dat doorgestuurd door collega’s, het werd gestuurd in werkgroepen, mijn manager ziet dat.”

“Dan vragen wij ons af: waarom krijgen wij geen steun? Ok, we krijgen een mail om ons te vertellen hoe je een TikTok kan rapporteren: sorry, ik denk dat ik dat wel weet?”

Wat verwachten jullie dan van de VRT?

Afnan: “Wij verwachten gewoon erkenning.”

Ayah: “Andere vraagstellers worden gevraagd om te spreken op MNM, op De Afspraak. Op een bepaald moment laten ze dan mijn vraag afspelen tijdens een radioprogramma, maar ze nodigen een andere deelnemer uit om erover te spreken. Dus ze gebruiken wel mijn vraag voor sensatie, maar in wat ik te zeggen heb zijn ze niet geïnteresseerd.”

Er zijn ook veel krantenartikelen over verschenen.

Afnan: “Inderdaad. In De Standaard gebruiken ze zelfs een foto van mij bij de titel Wat heeft Europese migratiepolitiek met lokale verkiezingen te maken?. Dan vraag ik me af: wat heb ik met Europese migratiepolitiek te maken? Ik ben hier geboren, in Antwerpen.”

Hoe kijken jullie nu terug op jullie deelname aan het programma?

Ayah: “Ik voel mij echt gebruikt.”

Afnan: “Ik ook! In een bepaalde aflevering was er ook een politicus die iets zei over hoofddoeken en hop: camera op mijn gezicht.”

“Ik heb deelgenomen aan het programma omdat ik het verhaal van mijn mama wou vertellen, maar ik heb het gevoel dat dat verhaal al lang vergeten is”

Ayah: “Ik heb deelgenomen aan het programma omdat ik het verhaal van mijn mama wou vertellen, maar ik heb het gevoel dat dat verhaal al lang vergeten is.”

Hoe komt dat denk je?

Ayah: “Ze zagen een opportuniteit om een vraag te stellen over hoofddoeken. Ze hebben iemand met een hoofddoek laten reageren op Vlaams Belang. Dat gaat sowieso vonken geven. Ze hebben dat kunnen knippen, al mijn argumenten er uitgehaald. Ze hebben hun kijkcijfers gehaald en nu doen ze alsof we niet bestaan.”

Afnan: “Dat gevoel heb ik ook heel sterk.”