Liefst 51 Afrikaanse landen waren present op de negende top van het FOCAC over de Chinees-Afrikaanse samenwerking, die van 4 tot 6 september plaatsvond in Bejing.
Twintig landen stuurden hun staatshoofd zelf, onder wie Félix Tsisekedi van de Democratische Republiek Congo, Cyril Ramaphosa van Zuid-Afrika, Isaias Afwerki van Eritrea, Assimi Goïta van Mali, Bassirou Diomaye Faye van Senegal en nog anderen.
Slechts één Afrikaans land was afwezig vanwege zijn steun aan Taiwan: Eswatini, het voormalige Swaziland. Tijdens de top waren er ook tientallen bilaterale ontmoetingen.
In de geest van Bandung
Het Forum on China-Africa Cooperation (FOCAC) werd opgericht in 2000 en komt elke drie jaar bijeen, afwisselend in China en Afrika. Het oprichtingshandvest bevat de tien principes van de Beweging van Niet-Gebonden landen, die zijn overeengekomen tijdens de Bandung-conferentie van 1955.
(Op de conferentie van Bandung kwamen 29 landen uit het Zuiden samen om hun afkeer uit te drukken tegen kolonialisme, om hun eenheid en samenwerking te bevorderen en om een eigen weg in te slaan los van de supermachten, nvdr.)
- Respect voor fundamentele mensenrechten.
- Respect voor de soevereiniteit en territoriale integriteit van alle naties.
- Erkenning van de gelijkheid van alle rassen en naties.
- Niet-inmenging in de binnenlandse aangelegenheden van andere landen.
- Erkenning van het recht van elke natie om zichzelf te beschermen, individueel of collectief.
- Afwijzing van externe druk.
- Afwijzing van agressie, dreiging met agressie en het gebruik van geweld tegen de territoriale integriteit of politieke onafhankelijkheid van andere landen.
- Beslechting van internationale geschillen met vreedzame middelen in overeenstemming met het Handvest van de Verenigde Naties.
- Bevordering van wederzijdse belangen en samenwerking.
- Eerbiediging van het internationaal recht en internationale verplichtingen.
De top in Beijing vond plaats op een moment dat veel kranten en analisten in Europa en de VS aandrongen op een Chinese economische vertraging of terugtrekking uit Afrika. De Chinese president Xi Jinping bracht in zijn openingstoespraak een heel ander perspectief, die hij de veelzeggende titel gaf “Samenwerken om modernisering te bevorderen en een gemeenschap met een gedeelde toekomst op te bouwen”.
Xi Jinping: “Chinees-Afrikaanse betrekkingen kennen beste tijd in 70 jaar”
Xi Jinging zei onder andere: “Dankzij de volgehouden inspanningen van bijna zeven decennia kennen de Chinees-Afrikaanse betrekkingen nu hun beste tijd uit de geschiedenis.
Om nieuwe perspectieven te openen stelt China voor om de bilaterale betrekkingen tussen China en alle Afrikaanse landen die diplomatieke betrekkingen met China onderhouden naar een strategisch niveau op te tillen, en om de Chinees-Afrikaanse betrekkingen in het nieuwe tijdperk op te waarderen tot een langdurige gedeelde China-Afrikaanse gemeenschap van de toekomst.”
Foto: Ministerie van BZ van China
Hij concentreert zich vervolgens op het idee van een “lotsgemeenschap” voor alle landen in het Zuiden die te maken hebben met dezelfde ongelijke werking van de wereldmarkt en de financiële instellingen die worden gedomineerd door de grote westerse mogendheden:
“De westerse weg heeft de ontwikkelingslanden veel leed berokkend. De gezamenlijke zoektocht van China en Afrika naar modernisering zal een golf van vooruitgang brengen voor het hele Zuiden”.
Totaal anders dan westerse aanpak via IMF en Wereldbank
Hij verduidelijkt wat hij bedoelt met “modernisering” en benadrukt dat er niet één model is dat overal op dezelfde manier kan worden toegepast. Modernisering moet volgens hem worden aangepast aan elke nationale realiteit en diens specifieke kenmerken.
Dat is precies het tegenovergestelde van de structurele aanpassingsprogramma’s van het Internationaal Monetair Fonds en de Wereldbank, die alle landen dezelfde economische richtlijnen opleggen, namelijk de privatisering van overheidsbedrijven en -diensten, de afschaffing van het staatsmonopolie op buitenlandse handel en het einde van de overheidssubsidies voor producten van eerste levensbehoeften.
China wil “moderniseringsgolf in China en Afrika op gang brengen”
Hij lichtte zijn standpunt als volgt toe: “Modernisering is een onvervreemdbaar recht van elk land. China blijft vastbesloten om de opbouw van een groot modern socialistisch land en de vernieuwing van de natie te bevorderen door modernisering in Chinese stijl op alle niveaus. Afrika boekt stevige vooruitgang op weg naar de moderniseringsdoelen die zijn vastgelegd in Agenda 2063 van de Afrikaanse Unie.
In onze gezamenlijke zoektocht naar modernisering zullen we een moderniseringsgolf in het Zuiden op gang brengen en een nieuw hoofdstuk schrijven in de opbouw van een gemeenschap met een gedeelde toekomst voor de mensheid. Samen zullen we een modernisering bevorderen die gekenmerkt wordt door rechtvaardigheid en billijkheid.
De modernisering van een land moet niet alleen voldoen aan de algemene regels, maar ook en vooral worden aangepast aan de nationale omstandigheden. China is van plan zijn uitwisselingen over bestuurservaringen met Afrika te versterken, de verschillende landen te steunen bij hun zoektocht naar een modernisering die is aangepast aan hun nationale realiteit, en te werken aan gelijke rechten en kansen voor alle landen.”
50 miljard dollar voor Afrika
Om het Chinees-Afrikaanse partnerschap naar een strategisch niveau te tillen, kondigde de Chinese president aan dat de Volksrepubliek China ondanks de economische vertraging, de komende drie jaar 50 miljard dollar aan het Afrikaanse continent zal verstrekken, waarvan 29 miljard dollar in de vorm van kredietlijnen, 11 miljard dollar aan hulp en 10 miljard dollar aan investeringen.
De Chinese president kondigde ook aan dat alle douanetarieven voor de 33 minst ontwikkelde landen op het continent zullen worden opgeheven, dat grondstoffen lokaal zullen worden verwerkt en dat technologie zal worden overgedragen om minstens een miljoen jobs te creëren.
Naast deze toezeggingen en concrete doelstellingen wordt op deze top de multilaterale strategie van verzet tegen de westerse hegemonie onder leiding van de VS opnieuw bevestigd. Wat wordt beschreven en voorgesteld is een multilaterale mondiale politieke visie en een politieke alliantie om die te bereiken.
Foto: Ministerie van BZ van China
Opmerkelijke gast: president Goïta van Mali
De nadruk op de politieke en ideologische dimensies kwam ook tot uiting in de ontvangst van het Malinese staatshoofd Assimi Goïta, die door de Verenigde Staten en de Europese Unie als onwettig werd beschouwd.
In zijn toespraak veroordeelde de president van Mali het neokolonialisme en terrorisme en benadrukte hij de noodzaak voor alle Afrikaanse landen om hun soevereiniteit terug te krijgen:
“Onder het mom van het bevorderen van goed bestuur zijn onze staten onderworpen aan dictaten die de ongebreidelde exploitatie van onze hulpbronnen hebben vergemakkelijkt. Deze praktijken hebben de ongelijkheid verergerd en onze ontwikkeling belemmerd […] Afrikaanse naties moeten zich bevrijden van deze neokoloniale dynamiek en hun eigen soevereiniteitshefbomen consolideren”.
“Afrikaanse naties moeten zich bevrijden van de neokoloniale dynamiek”
Als onderdeel van deze strijd voor nationale soevereiniteit onderstreepte de president van Mali het belang van het partnerschap met China: “De banden tussen Mali en China worden steeds sterker, in een mondiale context met zijn vele uitdagingen. Deze Chinees-Malinese betrekkingen zijn gebaseerd op respect voor soevereiniteit en niet-inmenging in binnenlandse aangelegenheden.
Namens het Malinese volk verwelkom ik de waardevolle hulp van de Volksrepubliek China in de strijd tegen terrorisme en voor economische ontwikkeling. Wij zijn onze oprechte partners, waaronder China, zeer dankbaar voor hun cruciale steun in onze strijd voor stabiliteit en tegen de destructieve krachten die onze regio bedreigen.”
De Chinees-Afrikaanse top is opnieuw een bewijs van de nieuwe wind die over de planeet waait, gedragen door steeds meer volkeren, naties, staten, vakbonden en politieke organisaties die het dominante hegemonisme, de logica van oorlog en inmenging verwerpen.
Lees ook: Is China de nieuwe kolonisator van Afrika?
Om meer te weten te komen
– “Au FOCAC, Goïta accuse les forces néocoloniales d’entretenir le terrorisme”
– “Xi Jinping assiste à la cérémonie d’ouverture du Sommet de Beijing du Forum sur la coopération sino-africaine et prononce un discours liminaire”
