Ik heb een tijdje nodig gehad om de grote koppen in de kranten en het nieuws op tv van verleden week rondom de ‘walking epidural’ te laten bezinken. Als vroedvrouwen komen wij niet zo snel in het nieuws met grote koppen. Wij kennen de strategie niet om eerst iets van vrouwen af te pakken en het daarna mondjesmaat en gecontroleerd terug te geven om onszelf dan op de borst te kunnen slaan.

Na ruim 55  jaar van intensief gebruik van epidurale verdoving bij de geboorte komt men tot het besef dat er iets essentieel ontbreekt. Met een walking epidural kunnen vrouwen terug in beweging worden gebracht en kunnen ze de zo nodige epidurale toch nog hebben. Is dat geen applaus waard?

Welke vragen stel ik me hierbij als vroedvrouw? Waarom zijn vrouwen gestopt met bewegen? Waarom hebben ze zoveel nood gekregen aan pijnstilling bij een gewoon lichaamsproces?

Vrouwen zijn gestopt met bewegend te baren nadat de geboorten geïnstitutionaliseerd werden

Vrouwen zijn gestopt met bewegend te baren nadat ze niet meer door hun eigen vroedvrouw werden begeleid en de geboorten geïnstitutionaliseerd werden.

Vrouwen verlieten hun huis en gaven zich over aan de zorg door vreemden, die met elkaar moeten kunnen samenwerken in een cultuur die vrouwen braaf en onderdanig wil houden, omdat ze anders wel eens moeilijk kunnen doen. Er ontstaan protocollen die mensen die ermee werken blind maken.

Een cultuur die vrouwen braaf en onderdanig wil houden

Vrouwen moesten braaf in bed en bevielen op ooghoogte van de leidende zorgverlener.

Tegelijk kwamen er inzichten rond hygiëne en een hogere levensstandaard, waardoor de cijfers rondom moeder- en kindsterfte sterk daalden. Ten onrechte werden die cijfers verbonden aan ziekenhuisbevallingen en kwamen de goede resultaten op naam van de medische ‘kunde’.

Vrouwen mochten ook geen geluid maken, anders stoorden ze de andere vrouwen en ook de mensen die er moesten werken.

Twee essentiële dingen die bij een geboorte horen: bewegen en geluid maken. Deze twee dingen zijn de vrouwen afgenomen

Nu zijn dit wel twee essentiële dingen die bij een geboorte horen: bewegen en geluid maken. Een ervaren vroedvrouw weet dat deze twee dingen onschatbare informatie geven over hoe een arbeid en een bevalling verlopen. Ze weet ook dat een vrouw zichzelf veilig moet voelen om vrij te bewegen en geluid te maken. Deze twee dingen zijn de vrouwen afgenomen.

Eerst werden vrouwen die op die manier het geweld van de bevalling niet aankonden, medicamenteus platgespoten. Op die manier leerden hele generaties artsen en vroedvrouwen dat zij al het werk van een bevalling moesten doen. Vrouwen waren onder invloed van die verdovingen en werkten eerder tegen dan mee. Dat was waarom ze moesten opengeknipt en verlost worden.

De epidurale verdoving was zeker een verbetering ten opzichte van het platspuiten. Maar omdat we gewoon waren aan bewegingloze vrouwen die moesten verlost worden, werd er weinig nagedacht over de zwaarte van de verdoving en het effect ervan.

Onbeweeglijk zijn vernauwt het bekken

Nu dus, na meer dan 55  jaar epidurale verdoving te hebben toegepast op grote schaal, komt er stilaan binnengewaaid dat vrouwen zelf ook wel een handje kunnen meewerken aan hun eigen bevalling. Plots is er een inzicht dat onbeweeglijk zijn het bekken vernauwt, het kind verhindert om zijn natuurlijke bewegingen door het bekken te maken.

En hoera, dit inzicht dat vroedvrouwen nooit zijn kwijtgeraakt mag nu door de gynaecologen en artsen breed uitgesmeerd worden in de media. Nu gaan we vrouwen moeten opvoeden in de zwangerschap dat een minimale inzet van henzelf toch wel gewenst is, nadat ze al die jaren onbeweeglijk moesten blijven.

Het is al duidelijk dat de nood aan pijnstilling gekomen is door de regels van niet bewegen, geen geluid en wees een braaf meisje. Alle aangeboren capaciteiten van vrouwen die ze hebben om goed te kunnen bevallen worden de kop ingedrukt.

Alle aangeboren capaciteiten van vrouwen die ze hebben om goed te kunnen bevallen worden de kop ingedrukt

Vrouwen kunnen omgaan met de intensiteit van een geboorte, als ze zich veilig voelen en vrij kunnen doen en laten wat ze nodig hebben. Soms hebben ze ondersteuning nodig, niet elke geboorte verloopt even gemakkelijk en dan is de evolutie tot een walking epidural zoveel beter dan platspuiten en onbeweeglijk maken.

Maar kunnen we eens even onze drang naar grote daden wegzetten en kijken naar wat vrouwen werkelijk nodig hebben? Vertrouwen in zichzelf, vertrouwen in en connectie met wie hen begeleidt, de ruimte om te voelen wat hun lichaam nodig heeft en erop te reageren. Dan kan het aangeboren coping systeem van hun lichaam werken en is pijnstilling in de meeste gevallen niet meer nodig.

Kunnen we eens kijken naar wat vrouwen werkelijk nodig hebben?

Deze situatie doet denken aan hoe borstvoeding 45 jaar geleden zo goed als van de kaart was geveegd. Flesvoeding was zoveel beter en gemakkelijker volgens de artsen en de leveranciers van de kunstvoeding. Er was niet veel tijd nodig om die ommekeer te bewerkstelligen. 45 jaar later leven we nog steeds met de gevolgen hiervan.

Veel kennis onder vrouwen, vroedvrouwen en artsen verdween in een snel tempo. Die kennis is mondjesmaat weer opgebouwd, maar veel wijsheid en vertrouwen in het lichaam van vrouwen is verloren gegaan.

Nu zitten we op hetzelfde punt als 45 jaar geleden met borstvoeding. Gewoon en simpel bevallen is vervangen door hoogtechnologische begeleiding met weinig aandacht voor het proces dat moeder en kind doorgaan om samen een leven op te bouwen. Veel kennis onder vrouwen, vroedvrouwen en artsen is weggewaaid met die technologische wind. Het zal generaties duren om dat tij weer te keren …

Ik pleit er niet voor dat alle vrouwen zus of zo moeten bevallen. Ik pleit ervoor dat vrouwen hun weg mogen gaan, de zorg mogen kiezen die zij nodig hebben en dat ze daarin gerespecteerd worden. Er zijn nog vrouwen, vroedvrouwen en een paar artsen die de wijsheid hebben over het normaal en simpel zwanger zijn en bevallen en wat vrouwen daarvoor nodig hebben.

Laat ze hun kennis delen! Geef vrouwen waar ze recht op hebben.

Lieve Huybrechts is vroedvrouw.