De Franse leider Emmanuel Macron, een multimiljonair investeringsbankier die in de volksmond bekend staat als de ‘president van de rijken’, is door de linkse oppositie beschuldigd van het stelen van de verkiezingen en het plegen van een “staatsgreep”.

In juni en juli werden in Frankrijk twee stemrondes gehouden. Macron verloor de verkiezingen, terwijl een coalitie van linkse partijen op de eerste plaats eindigde. Maar Macron weigerde hen een regering te laten vormen.

In plaats daarvan sloot Macron een stilzwijgend verbond met extreemrechts in Frankrijk om links van de macht te houden en benoemde hij als premier een conservatieve politicus van een impopulaire partij die op de vierde plaats eindigde en slechts ongeveer 6 procent van de stemmen haalde.

Macron: de president van de rijken

Macron is een trouwe bondgenoot van de Franse miljardairs-oligarchen. Meteen na zijn aantreden in 2017 maakte hij een einde aan de vermogensbelasting. Drie jaar later vatte Forbes het resultaat samen: “Franse rijken worden veel rijker na afschaffing vermogensbelasting.”

Een van de machtigste sponsors van Macron is de magnaat Bernard Arnault, die in 2024 Elon Musk inhaalde als rijkste man ter wereld, met een geschat vermogen van 233 miljard dollar. Arnault is voorzitter en CEO van het luxegoederenbedrijf LVMH, eigenaar van merken als Louis Vuitton, Moët Hennessy, Dior, Tiffany en Marc Jacobs, die de afgelopen jaren floreerden omdat rijke klanten nog rijker werden.

Macron bekroonde miljardair Arnault met de hoogste eer en had een een-op-een gesprek met Elon Musk

Arnault heeft Macron vanaf het begin van zijn presidentschap gesteund en prees de voormalige investeringsbankier voor het “delen van zijn visie”. De miljardair heeft aanzienlijke invloed uitgeoefend op Macron en ging zelfs zover dat hij hem hielp beslissen wie er premier moest worden.

Macron heeft hem een wederdienst bewezen. In maart 2024 hield hij een uitbundige ceremonie in het Élysée-paleis, waarbij hij Arnault bekroonde met de hoogste eer van Frankrijk. Het gala werd ook bijgewoond door Elon Musk, die een een-op-een gesprek had met Macron, meldde Politico.

De ongelijkheid geëxplodeerd

In 1996 bezaten de 500 rijkste families in Frankrijk een vermogen dat gelijk was aan 6 procent van het bnp (wat een land jaarlijks aan rijkdom produceert, nvdr). Toen Macron aan de macht kwam, was dat cijfer al gestegen tot 20 procent.

Al snel schoot het nog verder omhoog. Omdat hij de vermogensbelasting afschafte, bezaten de 500 rijkste families in 2022 een vermogen dat gelijk was aan maar liefst 45 procent van het Franse bbp – bijna de helft van de waarde van alle goederen en diensten die in één jaar in het land werden geproduceerd.

x

Terwijl hij de belastingen op de rijken verlaagde, bezuinigde Macron ook agressief op sociale programma’s waar de meerderheid van de bevolking baat bij heeft. Zonder parlementaire goedkeuring duwde Macron maatregelen door die de pensioenleeftijd verhoogden, wat leidde tot massale protesten waar miljoenen mensen aan deelnamen.

Terwijl gewone arbeiders in Frankrijk lijden, zegt Macron hen dat ze hun broekriem moeten aanhalen en dat er een “einde aan de overvloed” is gekomen.

50 procent van de Franse bevolking leeft van minder dan 1.930 euro per maand na aftrek van belastingen. De Franse analist Arnaud Bertrand toont aan dat het gemiddelde appartement van bescheiden grootte (van 50 vierkante meter) in Parijs ongeveer 2.000 euro per maand huur kost, wat betekent dat de helft van de Fransen het zich niet kunnen veroorloven, zelfs niet als ze er hun hele salaris aan zouden besteden.

Stelen van verkiezingen 2024

Dit beleid van belastingvoordelen voor de oligarchen en bezuinigingen voor de arbeidersklasse heeft gevolgen. Aan de vooravond van de verkiezingen van 2024 kon Macron slechts rekenen op steun van 26 procent van de bevolking. Gezien de overweldigende oppositie van de bevolking tegen de ‘president van de rijken’ was het geen verrassing dat hij de stemming verloor.

De eerste plaats ging naar een linkse coalitie met de naam Nieuw Volksfront (Nouveau Front Populaire in het Frans). Het won180 zetels (31 procent) in de 577 leden tellende Nationale Assemblee.

“Door Michel Barnier te benoemen ontneemt de president het volk zijn soevereiniteit”

Macrons centrumrechtse coalitie Ensemble werd tweede met 159 zetels (28 procent). Op de derde plaats eindigden de extreemrechtse politieke partij Rassemblement National en haar bondgenoten in de Unie van extreemrechts, die samen 142 zetels kregen (bijna 25 procent van het totaal).

De rechtse Republikeinen kwamen op een verre vierde plaats, met slechts 39 zetels. Ondanks hun resultaat van slechts 6,6 procent in de eerste ronde en 5,4 procent in de tweede, koos Macron een politicus van deze impopulaire rechtse partij: Michel Barnier, als premier om een regering te vormen.

Zetelverdeling na de verkiezingen Franse Assemblee juni ‘ 24

De feitelijke leider van het Nieuw Volksfront is de anti-oorlogsactivist en socialist Jean-Luc Mélenchon, de oprichter van de linkse partij La France Insoumise (‘Rebels Frankrijk’). Mélenchon hekelde de ‘president van de rijken’ voor zijn weigering om de linkse winnaars een regering te laten vormen.

“Emmanuel Macron ontkent officieel de uitslag van de parlementsverkiezingen”, verklaarde de linkse leider. “Hij heeft zojuist Michel Barnier benoemd. Onder andere lid van een partij die laatste werd bij de parlementsverkiezingen (…) Macron heeft de verkiezingen gestolen van het Franse volk.”

Mathilde Panot, verkozene van La France Insoumise, beschuldigde Macron ervan een “staatsgreep” te plegen. “52 dagen nadat de regering werd verslagen bij de stembusgang, blijft Macron zichzelf zien als een alleenheerser”, zei Panot. “Door Michel Barnier te benoemen ontneemt de president het volk zijn soevereiniteit.” Het Nieuw Volksfront riep op tot protesten tegen wat zij beschreven als een aanval op de democratie.

Dit artikel is de samenvatting van een webinar van Ben Norton die je hieronder kan bekijken.

Door de conservatieve Barnier als premier te benoemen, rekent Macron impliciet op de steun van het extreemrechtse Rassemblement National, die derde werd bij de verkiezingen.

RN, voorheen bekend als het Front National, wordt geleid door de extreemrechtse politica Marine Le Pen, de dochter van Jean-Marie Le Pen, een berucht fascist, extremist en holocaustontkenner. Jean-Marie Le Pen richtte het Front National op, maar zijn dochter gooide hem er later uit en gaf de partij een andere naam, in een poging om afstand te nemen van het openlijke fascisme.

Slechts een paar dagen voordat hij Barnier tot premier benoemde, had Macron één-op-één gesprekken met Le Pen. Tijdens hun ontmoeting kwamen de centrumrechtse president en de extreemrechtse leider blijkbaar tot een akkoord om een nieuwe regering te vormen onder leiding van de Republikein Barnier.

De Franse krant Le Monde merkte op dat extreemrechts een “leidersrol” kreeg in de zoektocht van Macron naar een premier. Macron had Le Pen herhaaldelijk om haar goedkeuring gevraagd bij het selecteren van een nieuwe kandidaat. Zoals een ander mediakanaal het verwoordde: “Emmanuel Macron heeft het RN net de sleutels van de vrachtwagen gegeven.”

De vooraanstaande Franse analist Arnaud Bertrand legt uit hoe Macron de winnaars van de verkiezingen van de macht kon houden: “Ik weet dat veel mensen totaal in de war zijn over hoe Macron een premier kon benoemen wiens partij vierde werd bij de verkiezingen met 6 procent van de stemmen, dus laat ik het zo eenvoudig mogelijk uitleggen:”

“In principe is de president – Macron in dit geval – na de verkiezingen vrij om te kiezen wie hij als premier wil, als de resultaten hem niet bevallen en als hij de verzekering krijgt dat het parlement zijn keuze niet zal afkeuren. Ik meen het, zo werkt het.”

In dit geval lijkt Macron een soort overeenkomst te hebben gesloten met Le Pen om ervoor te zorgen dat er geen afkeuring in het parlement zou komen. Technisch gezien hoeft een Franse president niet eens zeker te zijn  dat het parlement zijn keuze voor een premier niet zal afkeuren. Hij kan gewoon iedereen benoemen die hij wil. Maar dat zou vrij zinloos zijn, want dan zou de door hem gekozen premier worden afgekeurd.

Leiders van westerse regeringen schilderden de impopulaire verliezer af als een symbool van “democratie”

Maar wat heeft het dan voor zin om te stemmen als de president de resultaten gewoon kan negeren en kan benoemen wie hij wil? Dat is precies de vraag die veel Fransen zich nu stellen …

Want ook al hadden alle vorige presidenten deze macht om de verkiezingsuitslag gewoon te verwerpen, dit is eigenlijk de eerste keer in de geschiedenis van de Franse vijfde Republiek dat een president iemand tot premier kiest die niet van de winnende partij is.

Felicitatie van westerse leiders

In zijn eerste officiële opmerkingen als premier hield Michel Barnier een neerbuigende toespraak over wat hij de “mensen van onderen” noemde.

Ondanks het feit dat de Republikeinen van Barnier bij de verkiezingen op de vierde plaats eindigden en slechts ongeveer 6 procent van de stemmen behaalden, feliciteerden leiders van westerse regeringen hem en schilderden ze de impopulaire verliezer van de verkiezingen af als een symbool van “democratie”.

De neoliberale technocraat Christine Lagarde – eerder minister economie van Frankrijk en directeur van het IMF, nu president van de Europese Centrale Bank – prees Banier en schreef: “We kennen elkaar al vele jaren en ik heb er alle vertrouwen in dat u uitstekend werk zult leveren ten dienste van de mensen in Frankrijk en Europa.”

De notoir rechtse voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, verklaarde: “Ik weet dat Michel Barnier de belangen van Europa en Frankrijk ter harte neemt, zoals blijkt uit zijn lange ervaring. Ik wens hem veel succes met zijn nieuwe missie.”

Canada’s neoliberale, centristische premier Justin Trudeau reageerde ook en zei: “Gefeliciteerd, Michel Barnier, met je benoeming tot premier van Frankrijk.” Schijnbaar niet bewust van de ironie voegde Trudeau er aan toe: “Canada en Frankrijk delen een geschiedenis, een taal en de waarden van democratie en vrijheid. Ik weet dat we nauw zullen samenwerken, in het voordeel van onze beide naties.”

x

Dit artikel verscheen eerder op Geopolitical Economy Report. De vertaling is van Toon Danhieux.