“Sinds ik niet meer naar school ga, heb ik zoveel geleerd. Ook dat je kan hopen met de moed der wanhoop.”

Aan het woord is Benjamin Van Bunderen Robberechts. Of preciezer: aan het woord is acteur Felix Maesschalck in de rol van Benjamin Van Bunderen Robberechts.

De woorden komen uit For Rosa. De theatervoorstelling vertelt het waargebeurde verhaal hoe de toen 14-jarige Benjamin op een kamp in de Ardennen met andere jongeren die de wereld wilden veranderen, de 15-jarige Rosa ontmoet en hoe beiden naar elkaar toegroeien.

Tot op het moment dat er een waterbom ontploft, Rosa wordt meegesleurd door het water en Benjamin achter haar aanspringt, maar er niet in slaagt om haar te redden. Haar lichaam wordt drie dagen later zeven kilometer verder gevonden op het veld van een boer.

Van links naar rechts: Felix Maesschalck, Benjamin Van Bunderen Robberechts, Nic Balthazar.

Waar ben je doorheen gegaan na die gebeurtenis, Benjamin?

Van Bunderen Robberechts. “Ik heb maanden in bed gelegen, maar uiteindelijk had ik het gevoel dat dit niet voor niets gebeurd mocht zijn. De hevige regenval waar Rosa slachtoffer van was, is een gevolg van klimaatverandering. Ik wil vooral voorkomen dat die nog veel meer slachtoffers maakt.”

Wanneer heb jij het verhaal van Benjamin voor het eerst gehoord, Nic?

Balthazar. “Ik herinner me nog heel goed dat ik het David Van Reybrouck bij een opvoering van Rain Requiem, toen heel kort, hoorde vertellen. Ik dacht meteen: zoiets kan je niet verzinnen. De realiteit overtreft eens te meer de fictie. Niet veel later heb ik Ben gecontacteerd.”

Hoe was dat voor jou, Benjamin?

Van Bunderen Robberechts. “Het is natuurlijk een beetje raar dat iemand over jou een theaterstuk wil maken (lacht). Ik speel wel muziek, maar met theater was ik ook helemaal niet vertrouwd.”

“Maar uiteindelijk vind ik het een hele goede manier om het verhaal te vertellen. Als ik het telkens opnieuw moet vertellen aan mensen of in interviews, is dat meestal redelijk oppervlakkig. Dit is een manier om het verhaal één keer helemaal in de diepte vertellen, of te laten vertellen, met alle emotie die daarbij komt kijken.”

Heb je getwijfeld?

Van Bunderen Robberechts. “Ergens wel. Dat komt ook aan bod in de voorstelling. Mag ik dit wel doen? Is dit eigenlijk geen emotionele chantage? Maar uiteindelijk ben ik tot de conclusie gekomen dat ik dit moét doen, om te voorkomen dat het nog veel vaker gebeurt.”

“Klimaatverandering gaat niet over cijfers. Het gaat over mensenlevens. Dat is wat we met de voorstelling proberen duidelijk te maken.”

En theater is daar een geschikt medium voor, Nic?

Balthazar. “Ik had die ervaring al met Ben X. Want die film was oorspronkelijk ook een theater-monoloog, net zoals ik er ook al schreef over nieuwkomers met ‘Neeland’. Het is wonderlijk hoe theater kan dienen om mensen te laten luisteren naar mensen waar anders niet naar geluisterd wordt of waar men misschien liever niet naar wil luisteren. Of het nu mensen met autisme zijn, mensen op de vlucht, of klimaatactivisten.”

“Felix begint zijn monoloog met de woorden: ‘Ik ben Benjamin Van Bunderen Robberechts niet. Dit is zijn verhaal.’ Enkele zinnen later zegt hij: ‘Mijn naam is Benjamin Van Bunderen Robberechts.’ En iedereen in de zaal is daar in mee. Dan zie je echt de magie van het theater gebeuren.”

“Dat heeft natuurlijk ook veel te maken met Felix, die ongelooflijk getalenteerd is. Ik zie in hem echt een nieuwe Bruno Vanden Broecke, let maar op.”

Hoe verliep de samenwerking?

Balthazar. “Het is een lang proces geweest. De humor die in de voorstelling zit, dat het ondanks alles ook nog een positief verhaal is geworden, dat komt door Ben.”

“Het moest écht zijn. Dat was voor mij heel belangrijk.”

Van Bunderen Robberechts. “Ik ben de afgelopen twee jaar heel veel naar Gent gegaan. Natuurlijk heb ik niet elke repetitie bijgewoond, maar we hebben wel veel overlegd over hoe we wat zouden formuleren.”

“Ik kan nog aangeven hoe het verteld mag worden. Rosa kan dat niet meer. Het moest écht zijn. Dat was voor mij heel belangrijk.”

Wat dat betreft valt mij het contrast op met een film als Don’t look up. Ook die probeert aandacht te vragen voor de klimaatcrisis, maar met een verzonnen verhaal. Jullie doen het met een waargebeurd verhaal.

Van Bunderen Robberechts. “Don’t look up probeert denk ik te waarschuwen voor de gevolgen van klimaatverandering in de toekomst. Ook dat is natuurlijk belangrijk.”

“Wat wij doen, is aandacht vragen voor de slachtoffers van klimaatverandering die er vandaag al zijn. Naast Rosa zijn er in ons land die dag nog 39 slachtoffers gevallen. In Duitsland diezelfde dag 180 mensen.”

Balthazar. “Ik ben het eens met Ben dat beiden belangrijk zijn. Ik vind Don’t look up zelf een geniale film. Spijtig dat ik hem niet zelf gemaakt heb. Ik denk dat als we daar over 10 of 20 jaar naar gaan kijken en ons afvragen hoe het kan dat die geen enkele Oscar gewonnen heeft.”

In die film ligt de boodschap die men probeert over te brengen er meer dan vingerdik bovenop. Zijn jullie beducht geweest voor de weerstand die zoiets kan opwekken?

Van Bunderen Robberechts. “Toch wel. Onze voorstelling is geen klimaatles.”

“Er komt naar het einde toe wel een kort stukje in voor waarin het verband met klimaatverandering wordt uitgelegd, maar we willen in de eerste plaats een menselijk verhaal vertellen.”

Balthazar. “Tegelijkertijd vind ik dat de waarheid ook wel eens gezegd mag worden, al is ze misschien ongemakkelijk. Een Inconvenient Truth, ik vind dat nog steeds een geniale titel.”

“Als we vandaag een stuk zouden maken over slavernij, zou er niemand van opkijken als we daarin duidelijk kant tegen de slavernij zouden kiezen. Dat die weerstand er bij klimaatverandering wel heel erg is, wil misschien ook zeggen dat erover spreken net heel erg nodig is.”

De voorstelling is ondertussen al in première gegaan. Heeft ze het gewenste effect?

Van Bunderen Robberechts. “De avant-première vond plaats op 15 juli, herdenkingsdag voor de slachtoffers van klimaatverandering in een kleine zaal in Elsene. Dat was voor mij heel spannend. Ook omdat ik heel veel mensen in de zaal kende en niet wilde dat de hele dag om mij zou draaien, maar de reacties waren heel erg positief.”

Balthazar. “Tijdens de try-outs laten we mensen altijd scores invullen om te testen of een voorstelling werkt. Ik heb zelden zo’n hoge scores gezien. Een staande ovatie krijg je tegenwoordig soms al snel, maar ik kijk ook altijd naar de manier waarop mensen naar zo’n voorstelling kijken en je ziet mensen echt naar het puntje van hun stoel schuiven.”

Hoe gaan jullie nu verder?

Balthazar. “We trekken met de voorstelling doorheen het land, te beginnen op 29 september in Merelbeke. De volledige speellijst kan je terugvinden op de website.”

Van Bunderen Robberechts. “In september ga ik studeren, aan de VUB. Dat is wel bijzonder omdat ik na wat er gebeurd is drie jaar niet meer naar school geweest ben.”

“Met Climate Justice for Rosa willen we verder het verhaal vertellen van de slachtoffers van klimaatverandering. Wereldwijd gaat dat over miljoenen mensen. Vaak mensen wiens verhaal niet gekend is, daar willen we iets aan doen.”

“Ik ben ook een van de acht eisers in de TotalCriminal rechtszaak tegen TotalEnergies. Mijn mede-eisers komen uit de hele wereld en zijn allemaal direct geraakt door de klimaatcrisis, een crisis veroorzaakt door klimaatcriminelen zoals TotalEnergies. Het is tijd om deze criminelen, die al meer als 50 jaar weten wat ze aan het doen zijn, voor het gerecht te dagen.”

Je gaat er nogal voor.

Van Bunderen Robberechts. “Ik wil activist zijn. Ik zou niet weten wat ik anders zou moeten doen.”