De aankondiging van Matthew Miller, de woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken van de VS, was verrassend. Bij de vraag of de regering van de VS de oppositiekandidaat Edmundo González erkent als interim president, net zoals dat was gebeurd in 2019 met Juan Guaidó, antwoordde hij:

“Die stap zetten we nu nog niet. We staan vandaag in nauw contact met onze partners in de regio, met name Brazilië, Mexico en Colombia, om een uitweg te vinden. In diezelfde persconferentie riep hij de kiesraad van Venezuela (CNE) op tot “transparantie” en drong hij erop aan om “een gedetailleerde hertelling van de stemmen” te publiceren.

De uitspraak van Miller is om twee redenen merkwaardig. Vooreerst omdat die in tegenspraak is met wat zijn baas Antony Blinken enkele dagen voordien had gepubliceerd. In een communiqué had het ministerie van BZ toen namelijk bevestigd dat oppositiekandidaat Edmundo González de winnaar was van de verkiezingen:

“Gezien het overweldigende bewijs is het duidelijk voor de Verenigde Staten en, nog belangrijker, voor het Venezolaanse volk, dat Edmundo González Urrutia de meerderheid van de stemmen heeft gewonnen in de Venezolaanse presidentsverkiezingen van 28 juli.”

Printscreen The Guardian

Minstens zo merkwaardig is dat de VS de violen afstemt uitgerekend met belangrijke progressieve landen uit de regio: Mexico, Colombia en Brazilië.

Het ziet ernaar uit dat de regering van de VS op dit moment terugkrabbelt en het niet zo hard wil spelen als in 2019, toen Washington de niet verkozen Guaidó als interim-president erkende. Zelf geeft Washington geen reden op voor die (voorlopige) koerswijziging, maar een aantal factoren kunnen dit wel verklaren.

Al 25 jaar is de VS uit op een regimewissel en deze verkiezingen vormden de zoveelste aanleiding om dit te realiseren. Maar het goed uitgekiende scenario (dat ik in een volgend artikel zal uitwerken) verliep niet naar wens. Maduro won niet alleen de verkiezingen, het verschil met zijn rivaal bedroeg 9 procentpunten. Het was dus geen nipte overwinning.

Het goed uitgekiende scenario van de VS om de verkiezingen te gebruiken om een regimewissel door te voeren verliep niet naar wens

In tegenstelling tot vorige keren slaagde de extreemrechtse oppositie er ook niet in om chaos te zaaien door middel van wegblokkades (de zogenaamde guarimbas). En ja, er waren heel wat vernielingen en brandstichtingen, maar meer dan 1.200 relschoppers werden heel snel geïdentificeerd en gearresteerd. Nadien bleef het grotendeels rustig in het land.

Maduro had zich deze keer blijkbaar goed voorbereid op het chaosscenario. Bij de betogingen na de verkiezingen kon de oppositie ook minder aanhangers mobiliseren dan verwacht. Tegelijkertijd gaven vele tienduizenden in het hele land gehoor aan de oproep om te protesteren tegen buitenlandse inmenging en een nieuwe couppoging.

Pro-Maduro betoging op 3 augustus. Foto: Resumen Latinoamericano

De internationale krachtsverhoudingen zijn vandaag voor de VS minder gunstig dan in 2019. Belangrijke landen als Mexico, Brazilië en Colombia hebben een links bewind en zij verzetten zich tegen de inmenging van de VS in deze verkiezingen. Deze landen hebben aangegeven dat ze de overwinning van Maduro zullen erkennen als die bevestigd wordt door de bevoegde instanties van het land. De kans is zeer groot dat dit het geval zal zijn.

En dan is er nog de oliefactor. Na de strenge sancties tegen Rusland en Iran is de (goedkope) oliebevoorrading sterk geslonken en is het Westen op zoek naar een betrouwbare en voldoende grote bron. De Venezolaanse olie voldoet aan die verwachtingen. In dat kader versoepelde de VS in juni 2022, dus kort na het begin van de oorlog in Oekraïne, al enkele sancties ten aanzien van de olie-industrie van Venezuela.

Het Westen is op zoek naar een betrouwbare en voldoende grote bron van olie. De Venezolaanse olie voldoet aan die verwachtingen

Nu het voor de strategen van Washington duidelijk wordt dat de geplande coup mislukt is en er geen regimewissel en marionettenregering komt, stellen ze zich mogelijk pragmatischer op en mikken ze opnieuw op onderhandelingen over versoepeling van economische sancties in ruil voor enkele politieke toegevingen (ook al zijn die symbolisch).

Het kan zijn dat de verrassende uitspraak van Miller een tactische zet is en dat Washington het toch nog hard zal spelen. Maar het kan ook een strategische koerswijziging zijn in het licht van de krachtsverhoudingen op het terrein en in de regio.

De toekomst zal het uitwijzen.

Lees ook:

– Venezuela: verkiezingen in context van mediaoorlog en VS-inmenging
– Links wint belangrijke presidentsverkiezingen in Venezuela
– Media volgen hondstrouw VS-scenario 2019bis over verkiezingen Venezuela