De gruwelijke moordpoging op drie kinderen in Southport leidde meteen in extreemrechtse cirkels tot het verspreiden van leugens die de haat versterkte en tot geweld deed uitbarsten. De vermeende identiteit van de dader bracht een klopjacht op de been. Er werd massaal verspreid dat de dader moslim en immigrant was. Alsof dat alles verklaarde. Zelfs al was de dader een moslim, wat niet het geval is. En zelfs al zou de dader in een asielprocedure zitten, wat ook niet klopt.

Haatretoriek

Dat de dader in het Verenigd Koninkrijk geboren was, leek ook de dagen nadien niet meer van tel. Uitzonderlijk werd de identiteit van de dader vrijgegeven in de hoop de racistische en islamofobe agressie te stoppen. Het was te laat. De jarenlang opgeklopte haatretoriek tegen ‘de ander’ duwde alle feiten van tafel, nog voor ze konden worden geuit. Het resultaat van jarenlang opgebouwde verdeeldheid en angstzaaierij. Wie nog steeds denkt dat extreemrechts beleid de democratie zal redden, heeft niet goed opgelet in het verleden.

Dat een gruwelijke moordaanval zich ontpopt tot pure xenofobie en racisme is de schuld van jarenlang antisociaal wanbeleid

Ondertussen getuigen burgers in het Verenigd Koninkrijk over taferelen die ze in geen jaren gezien hebben. Er circuleren lijsten met potentiële doelwitten van asielcentra, hulporganisaties en hotels waar gezinnen met kinderen verblijven, en op een heleboel plekken is al effectief overgegaan tot extreme vernielingen. Mensen van kleur worden uit hun wagen gesleurd en met geweld aangevallen op straat.

Niemand spreekt nog over de kinderen die het leven lieten en hun families die zo alles kwijt raakten. Een van de ouders smeekte zelfs publiekelijk om deze extreemrechtse waanzin te stoppen. Haar boodschap viel in dovemansoren.

Antisociaal beleid

Waar gaat dit dan over? Dat een gruwelijke moordaanval menig mensen raakt, is niet meer dan menselijk. Dat dat zich dan ontpopt tot pure xenofobie en racisme is de schuld van jarenlang antisociaal wanbeleid.

Want ook dat valt op: de dood van drie kinderen wordt helemaal niet aangegrepen om te protesteren tegen het migratie- of asielbeleid, want dan had het zich tegen de tories gericht. Tegen hun falen van de voorbije vijftien jaar, waarin sociaal beleid op een absoluut dieptepunt kwam te liggen. Tegen het “zij tegen wij”-verhaal dat zij al zo lang uitdroegen, waarvoor en waardoor het Verenigd Koninkrijk zelfs uit de EU stapte.

Deze pogroms zijn een uitspatting van de boodschappen die extreemrechts blijft verspreiden

Laat ons de zaken dus ook benoemen wat ze zijn: deze pogroms zijn een uitspatting van de boodschappen die rechts en extreemrechts blijven verspreiden. Dat ‘de ander’ het probleem is. Dat ‘het’ niet benoemd wordt. Dat er wat mankeert aan ‘hun cultuur’.

Er werd een zondebok gezocht en gevonden. Deze retoriek zonder democratisch tegenverhaal ligt mee aan de basis. Het Verenigd Koninkrijk oogst nu wat daar lang werd gezaaid. En het gevoerde beleid van de voorbije vijftien jaar gaat niet vrijuit.

Complottheorieën worden gevoed door racisme en islamofobie. Ze vloeien stevig in elkaar en zijn terug van nooit echt lang weggeweest.

Club Brugge

Zelfs dichter bij huis. Tijdens een voetbalmatch tussen Standard en Club Brugge werd er een actie gehouden tegen racisme, door de spelers. Vooral broodnodig als we het aantal discriminerende (of racistische) incidenten bijeentellen. En de noodzaak ervan werd live en extreem scherp herhaald door een deel van de supporters zelf.

Door deze live gruweldaden werd 2024 plots 1940

Het antwoord van een deel van Club Brugge-supporters was de Kühnen-groet, een Nazi-handgroet, in groep. Door deze live gruweldaden werd 2024 plots 1940. Alsof er niet tussen 1939 en 1945 miljoenen levens werden vernietigd door het fascistisch, racistisch geweld dat zij (opnieuw) vereren.

Ondertussen werden meer dan dertig fans geïdentificeerd, er volgde meteen de belofte dat deze supporters een stadionverbod zullen krijgen voor – ik herhaal – neonazisme in onze voetbalstadia. Nochtans waren er heel wat voorafgaande incidenten die in dovemansoren vielen. Case closed?

Strijden worden uit elkaar gedreven

Die algemene verrechtsing leidt tot rare sprongen. Je voelt dat de alertheid bij velen wegebt, en ook dat is gevaarlijk voor onze democratie. Of erger nog, strijden die elkaar moeten versterken, worden verder uit elkaar gedreven.

Zo werd in Amsterdam een beeld van Anne Frank meermaals beklad met rode verf en het opschrift “Free Gaza”. Anne Frank was ook slachtoffer van een gruwelijke genocide, van racistisch geweld, waarvan iedereen zei “nooit meer”. En toch bleek het collectief geheugen van korte duur. De beelden van koloniale bezettingen en de genocide in Palestina branden op ieders netvlies.

Het zijn bevreemdende tijden, en net daarom moeten we onze rug rechten en anti-racistisch zijn

Eerlijk? Het zijn bevreemdende tijden, en net daarom moeten we onze rug rechten en anti-racistisch zijn. Dat is het enige juiste antwoord. We geven niet toe aan de verrechtsing, ook niet aan de afbraak van publieke dienstverlening, of aan het uithollen van onze rechtsstaat, we delen geen mensen op in A-burgers en B-burgers, no pasaran! Iedereen van belang.

Deze principes kunnen we enkel blijven verdedigen als we elkaar verdedigen, vanuit gelijkwaardigheid. Wegkijken is geen optie, zwijgen ook niet. Dat is het nooit geweest.

Dus bij deze, een oproep. Vind de waarde van de ander niet alleen in wat je deelt, maar ook in waarin je verschilt. Bevolkingsgroepen afschilderen als zondebok laat de realiteit en feiten verdoezelen. Het is een systeem bedacht door het systeem om mensen te laten wegkijken van de échte issues, zoals de afbraakpolitiek. Structurele ongelijkheid. Onbetaalbare woningen. Discriminatie. Armoede. Bushaltes schrappen. Facts matter. Ben jij mee een bondgenoot tegen extreemrechts?

Hafsa El Bazioui is schepen van Personeel, Jeugd, Facilitair Management en Internationale Solidariteit in Stad Gent.