De voorbije week was ik hier in Venezuela samen met meer dan 700 internationale waarnemers uit meer dan 100 landen, om toe te kijken op het verloop van de presidentsverkiezingen. Ik was er op uitnodiging van het Netwerk van Intellectuelen en Kunstenaars ter Verdediging van de Mensheid (REDH).

Rustig verloop

De ochtend van de verkiezingen (28 juli) bezocht ik vijf kiesbureaus in verschillende wijken in Venezuela. Samen met mijn collega’s kon ik vaststellen dat de verkiezingen zeer goed georganiseerd zijn. Zeer vergelijkbaar met hoe de stembusslag bij ons verloopt, met dat verschil dat de mensen die instaan voor de organisatie ervan hier al om drie uur vanochtend op post waren.

Venezolanen zitten rustig hun beurt af te wachten om hun stem uit te brengen. Foto: Marc Vandepitte

Gedurende de dag verliep alles heel rustig. Bij een aantal bureaus stonden lange wachtrijen. 59 procent van de kiesgerechtigden is komen stemmen. Net zoals in Vlaanderen gebeurt het stemmen hier volledig geautomatiseerd, dat wil zeggen elektronisch. Volgens het Centrum Jimmy Carter van de VS behoren de verkiezingen in Venezuela tot de meest betrouwbare en transparante van de wereld, zelfs meer betrouwbaar dan in de VS.

Volgens het Centrum Jimmy Carter van de VS behoren de verkiezingen in Venezuela tot de meest betrouwbare en transparante van de wereld

Om middernacht werden de eerste officiële bekendgemaakt. De tendens was duidelijk en onomkeerbaar: Maduro heeft de verkiezingen gewonnen. Met 80 procent van de getelde stemmen haalt hij 51,2 procent. Zijn belangrijkste tegenkandidaat González haalt 44,2 procent en de andere kandidaten samen halen 4,6 procent.

Economische oorlog

De verkiezingen vonden plaats in een gespannen context. De VS proberen het land al jaren economisch te wurgen. Washington vaardigde meer dan 900 sancties uit tegen het land, waardoor de olie-industrie instortte en het land uit het internationaal financieel verkeer wordt geweerd.

De gevolgen waren verwoestend. Volgens de Washington Post hebben de sancties tegen Venezuela bijgedragen aan een economische krimp die drie keer zo groot is als de krimp die werd veroorzaakt door de Grote Depressie in de Verenigde Staten. De olie-industrie van Venezuela stortte in, net als het vermogen om voedsel, medicijnen en andere essentiële goederen te kopen.

Met de economische sancties hoopt Washington dat de Venezolanen zich zullen afkeren van de huidige regering

Het inkomen van het land daalde met 99 procent, voedsel werd schaars en de inflatie tierde welig. Een speciale rapporteur van de Verenigde Naties die het land bezocht, vergeleek de situatie met een middeleeuwse belegering, beschuldigde de Verenigde Staten van misdaden tegen de mensheid en schatte dat als gevolg van de economische sancties ongeveer 100.000 mensen gestorven waren.

Het elektronisch stemmen gebeurt op een computer, achter een karton. Foto: Marc Vandepitte

Met die sancties probeert Washington de bevolking uit te putten. Men hoopt dan de Venezolanen zich zullen afkeren van de huidige regering in de verwachting dat de VS zijn economische wurging zal stopzetten als Maduro niet langer president is. Het is een strategie die met succes toegepast werd bij de verkiezingen in Nicaragua in 1990.[1]

Mediaoorlog

Naast de economische oorlog woedt er ook een heuse mediaoorlog. Zowel in de binnenlandse als buitenlandse pers wordt de zittende president Maduro voorgesteld als een baarlijke duivel.

De oppositie heeft aangekondigd dat ze een overwinning van Maduro niet zullen aanvaarden. Dit is dezelfde strategie die Trump gebruikte in 2020 in de VS

De publieke opinie werd vooraf ook bestookt met onbetrouwbare peilingen, afgenomen door commerciële bureaus. Die peilingen – die er compleet naast zaten – gaven een ruime voorsprong aan de oppositiekandidaat Edmundo González. Het is een beproefde strategie. Op die manier wil men mensen uit het Maduro kamp demoraliseren in de hoop dat ze dan niet gaan stemmen.

Tezelfdertijd werd gezegd dat indien Maduro toch zou winnen, dit te danken zou zijn aan fraude. Deze strategie werd in Bolivia toegepast in 2018 en in de VS in 2020. In Bolivia leidde het tot een staatsgreep en in de VS tot de bestorming van het Capitool. Op welke manier de oppositie fraude zal claimen is nog niet duidelijk, maar er waren blijkbaar wel plannen om met ‘eigen resultaten’ op de proppen te komen op basis van betwistingen in verband met het sluitingsuur.[2]

Lange rijen aan een kiesbureau in Miranda, Caracas. Foto: Marc Vandepitte

Volgens de eerste berichten zou de schimmige ‘Groep van Lima’ worden ingespannen om hier het vuile werk voor de VS op te knappen. Je kan er van op aan dat de mainstream media zal inzoomen op alle  eventuele en mogelijke fraudeclaims, vermits het voor die media onmogelijk is dat Maduro op een eerlijke manier deze verkiezingen kon winnen.

Veel op het spel

Bij deze verkiezingen stond veel op het spel. De officiële tegenkandidaat van Maduro is Edmundo González, een stropop van de extreemrechtse Maria Corina Machado.

Een extreemrechtse president zou veel verworvenheden van het socialistisch project van de afgelopen 25 jaar hebben teruggedraaid. Om te weten wat de gevolgen zouden kunnen zijn hoef je maar te kijken naar wat er momenteel in Argentinië gebeurt onder Milei. Op enkele maanden tijd is het aantal armen daar met bijna een derde gestegen.

Nicolás Maduro op een verkiezingsspeech op 26 juli. Foto: REDH

Een extreemrechtse president, die bovendien volledig naar de pijpen danst van Washington, zou de positie van de VS in de regio opnieuw hebben versterkt en de positie van hansworsten als Milei in Argentinië en Bukele in El Salvador een boost gegeven hebben.

Een extreemrechtse president zou veel verworvenheden van het socialistisch project van de afgelopen 25 jaar teruggedraaid hebben

Het zou bijna zeker het einde hebben betekend van de ALBA[3]. Voor Cuba, waarmee Venezuela sterke banden heeft, zou dit zeer ernstige gevolgen hebben gehad. En dat geldt ook voor buurland Colombia, waar president Gustavo Petro in moeilijke omstandigheden een links project probeert uit te bouwen en waarmee er momenteel goede banden zijn.

Maduro heeft zijn overwinning te danken aan de vele en goed georganiseerde volksorganisaties waarop hij kan steunen. Hij staat nu voor de belangrijke opdracht om het Bolivariaans project, dat 25 jaar geleden is gestart, verder uit te bouwen en te versterken.

Lees ook:

Venezuela: verkiezingen in context van mediaoorlog en VS-inmenging

Notes:

[1] In Nicaragua ging het over een vuile oorlog die vanuit buurland Honduras gevoerd werd door terreurbrigades die door de VS waren gehuurd. Door op de oppositie te stemmen hoopten de Nicaraguanen dat deze vuile oorlog zou stoppen. Het lukte, Violetta Chamorro haalde het nipt van Daniel Ortega.

[2] De plannen bestonden erin om de sluiting van de stembureaus af te dwingen, stip om 18u, zelfs als er nog mensen in de rij zouden staan. Ze zouden dan de notulen van het proces eisen, zelfs als het proces nog niet was afgerond. Volgens het verkiezingsreglement mogen de notulen pas aan alle partijen worden overhandigd als elk stembureau gesloten is. Ze zouden dan zeggen dat de kiescommissie de notulen niet wil overhandigen. Op basis hiervan zouden ze dan hun eigen resultaten bekendmaken.
De ‘groep van Lima’ is een groep van op dat moment (extreem)rechtse regeringen die, volledig in lijn met de VS, Venezuela onder druk wilden zetten en politieke toegevingen wilde afdwingen. De groep werd opgericht in 2017. Ondertussen is er in een aantal van die landen een switch gekomen van rechts naar links, waardoor een aantal niet meer achter de aangegane acties van de groep staan.

[3] ALBA staat voor de Bolivariaanse Alliantie voor de Volkeren van Ons Amerika. Het is een samenwerking tussen gebaseerd op het idee van politieke en economische integratie van Latijns-Amerikaanse en Caribische landen. Lid zijn Venezuela, Cuba, Nicaragua, Bolivia en enkele kleine eilanden in de Cariben.