Bidens positie werd onhoudbaar na een zwakke prestatie in het eerste televisiedebat met Donald Trump in juni. Sindsdien spraken meerdere kopstukken van de Democratische Partij, al dan niet in het openbaar, zich uit tegen de voortzetting van de verkiezingscampagne van de huidige president.

Er kwamen waarschuwingen van Hakeem Jeffries, de leider van de Democraten in het Lagerhuis, van diens voorganger Nancy Pelosi, van Senaatsfractieleider Chuck Shumer, en zelfs Bidens voorganger Obama zou gevraagd hebben dat Biden zijn kandidatuur zou intrekken.

Zo kwam Biden relatief geïsoleerd te staan, een positie vergelijkbaar met die van zijn verre voorgangers Richard Nixon, die ontslag nam om een gedwongen ontslag te vermijden, en Lyndon Johnson, die zijn kandidatuur voor een tweede volledige ambtstermijn terugtrok. Het grote verschil is dat Nixon aftrad in de nasleep van een spionageschandaal en Johnson naar aanleiding van het debacle dat het Amerikaans leger in Vietnam opliep.

De vrees was dat Biden niet enkel zijn eigen kansen zou vergooien

Biden wordt echter op geen enkele manier op zijn beleid afgerekend. Dat wordt naar aanleiding van zijn aangekondigd vertrek juist geprezen, minstens door iedereen van enig belang in zijn eigen Democratische Partij. De kritiek gaat enkel over Bidens gezondheid. Daardoor is er een kans voor Harris om het gevoerde beleid te verdedigen, wat een sterke uitgangspositie kan zijn.

De vrees was dat Biden niet enkel zijn eigen kansen zou vergooien, maar dat in zijn kielzog ook lokale mandatarissen, Democratische congresleden en gouverneurs, hun eigen kiesstrijd zouden verliezen.

46,7 miljoen

Het moment is natuurlijk niet toevallig gekozen. De afgelopen dagen hield de Republikeinse Partij haar nominatieconventie in Milwaukee. De persaandacht die daarmee gepaard gaat kon Bidens tegenstander Donald Trump winst opleveren in de opiniepeilingen. Ook geldt Trump, zeker bij zijn eigen aanhangers, als een held na het overleven van een moordaanslag net voor de conventie.

Verschillende belangrijke geldschieters van de Democratische Partij lieten hun steun blijken voor de kandidatuur van Kamala Harris

Door op een serene manier zijn vertrek aan te kondigen en zijn steun voor Harris uit te spreken weet Biden de aandacht van pers en publiek weer naar het Democratische kamp te trekken. Er wordt een moment gecreëerd waarin Bidens beslissing als een daad van zelfopoffering van een groot staatsman kan gekaderd worden. Van de doden niets dan goeds, maar dan bij leven en relatief welzijn.

Verschillende belangrijke geldschieters van de Democratische Partij lieten ook al hun steun blijken voor de kandidatuur van Kamala Harris. Recent nog stak Donald Trump Joe Biden voorbij in opgehaalde financiële steun. De overgang naar Harris leverde evenwel meteen op. In de 7 uur nadat Biden zijn steun voor haar uitsprak, wist ze 46,7 miljoen dollar op te halen.

Moeilijk maar speelbaar

Kamala Harris zal nu als de enige ernstige kandidaat naar de Democratische partijconventie gaan. Biden vermijdt zo dat een aantal aan elkaar gewaagde kandidaten, zoals gouverneurs Gretchen Whitmer (Michigan) en Gavin Newsom (California), een strijd zouden aangaan die de partij niet ten goede zou komen. Beiden spraken intussen hun steun uit voor Harris.

In recente peilingen, die afgenomen werden voor de opgave van Biden, staat Harris achter op Trump, maar niet veel erger en bij momenten zelfs lichtjes beter dan haar voorganger Biden. Trump mag dan wel populair zijn bij zijn eigen achterban, er moet een publiek te vinden en te motiveren zijn dat te allen prijze wil vermijden dat hij opnieuw president wordt.

De trend is dat Harris’ peilingsresultaten aan het verbeteren zijn

De trend is bovendien dat Harris’ peilingsresultaten aan het verbeteren zijn. Reken daar een goed gefinancierde campagne bij, een eengemaakte partij, plus goodwill bij een groot deel van de media, en het wordt moeilijk maar speelbaar.

Mogelijk fungeert onafhankelijk kandidaat Robert Kennedy jr. als spelbreker. Kennedy lijkt meer stemmen weg te halen bij de Democraten dan bij de Republikeinen. Daarbij moet wel opgemerkt worden dat onafhankelijke kandidaten doorgaans (nog) slechter scoren op verkiezingsdag dan in de voorafgaande peilingen.