Het zal in elk geval (nog) straffer zijn dan in zijn eerste ambtstermijn. In 2016 was Donald Trump een absolute outsider zonder ervaring in het besturen, zonder uitgewerkt plan en zonder netwerk van steun in Washington of binnen de Republikeinse Partij. Zijn agressievere ambities werden ingetoomd door functionarissen en wetgevers van de centrumrechtse mainstream van zijn partij.

Ondertussen heeft hij het partijapparaat helemaal naar zijn beeld herschapen. Deze keer heeft hij een stevig uitgewerkt plan en zal hij kunnen rekenen op een kern van ervaren en zeer trouwe aanhangers.

Hieronder een overzicht van ontwikkelingen waarvoor te vrezen valt.

Binnenland

1. Machtsgreep

Trump wil ongestoord kunnen regeren en alle eventuele weerstand vanuit het staatsapparaat aan banden leggen. Daartoe wil hij de hoogste rangen van het staatsapparaat zuiveren. Er zijn plannen om ongeveer 50.000 ambtenaren te ontslaan en aan alle federale ambtenaren een loyaliteitstest op te leggen.

Het Pentagon [1] vreest dat Trump autoritaire figuren zal aanstellen in de topfuncties van de inlichtingendiensten en het leger, en misschien zelfs zal proberen om lagere officieren die aan zijn kant staan tegen de top van het leger op te zetten.

In het verleden heeft Trump zich al uitgesproken voor het inzetten van militairen tegen relschoppers of demonstranten. Op het einde van zijn eerste ambtstermijn heeft Trump naar verluidt de hoogste militaire leider van de VS gevraagd om Black Lives Matter demonstranten neer te schieten.

Het Pentagon vreest dat Trump autoritaire figuren zal aanstellen in de topfuncties van de inlichtingendiensten en het leger

Zoals bij zijn eerste ambtstermijn zal hij zoveel mogelijk volgzame rechters benoemen. Op onafhankelijke instellingen wil hij greep krijgen en hij denkt eraan om zo nodig subsidies af te schaffen, een idee waar de N-VA ook bij ons mee flirt.

2. Cultus van geweld

Met de 91 strafrechtelijke aanklachten tegen zijn persoon is Trump de emanatie van straffeloosheid. Zijn brutaal en provocerend taalgebruik stimuleert een cultus van geweld. In 2016 zei hij: “Ik zou midden op Fifth Avenue kunnen staan en iemand neerschieten, en ik zou geen kiezers verliezen.”

Zijn extreemrechts gedachtengoed vindt gehoor bij een geradicaliseerde achterban. Eén op de vijf burgers in de VS gelooft vandaag dat geweld nodig kan zijn om de natie weer op de rails te krijgen. Tijdens zijn eerste ambtstermijn traden bewapende milities meer en meer op de voorgrond.

Naar schatting zijn er op dit momenten honderden paramilitaire groepen in de VS actief. Sommige beschikken over zware wapens. Ze tellen samen zo’n 50.000 leden. In het laatste jaar van zijn eerste ambtstermijn waren er bijna 500 incidenten van intimidatie of geweld door gewapende burgers, voornamelijk blanke supremacisten en andere rechtsextremisten. De helft van dat geweld was gericht tegen demonstranten. Het doet denken aan de fascistische knokploegen in de jaren dertig.

Trump heeft aangekondigd dat hij in de toekomst militairen wil inzetten tegen demonstranten en migranten

Als Trump opnieuw verkozen wordt zullen deze milities zich gesterkt voelen en zullen ze nog meer van zich laten horen. Er dreigt grootschalig geweld. Aan wapens ontbreekt het in elk geval niet: zo circuleren er ongeveer 44 miljoen semiautomatische militaire geweren van het type waarmee Trump werd beschoten afgelopen zaterdag.

Het is geweten dat de politie in de VS een lange geschiedenis heeft in het helpen van neonazi’s en rechtsextremisten. Daarnaast heeft Trump aangekondigd dat hij in de toekomst militairen wil inzetten tegen demonstranten en migranten. Ook denkt hij eraan om federale troepen te mobiliseren in door Democraten gecontroleerde steden.

Foto: printscreen Brennan Center

3. Vervolging tegenstanders

Voormalig president Donald Trump zegt dat hij bereid is zijn politieke vijanden te vervolgen als hij dit najaar wordt verkozen. Hij denkt daarbij aan mensen als Hillary Clinton, Joe Biden en diens familie.

Als president zal hij effectief de macht hebben om dergelijke juridische vergeldingen uit te voeren. Hij kan het ministerie van Justitie aansturen om een onderzoek te beginnen tegen zijn rivalen en hen te vervolgen. Functionarissen die weigeren kunnen worden ontslagen.

Naast politieke tegenstanders zijn er ook plannen om journalisten aan te klagen.

Als Trump de wetshandhaving zal gebruiken tegen politieke tegenstanders, dan degradeert hij zijn land tot een bananenrepubliek

Normaal biedt het rechtssysteem in de VS enkele waarborgen tegen politieke vervolgingen, maar dit vereist dat aanklagers, de FBI en anderen hun onafhankelijkheid behouden, en dat juryleden en rechters niet meewerken aan dergelijke politieke vervolgingen. Het is maar de vraag of dit nog voldoende het geval zal zijn, gezien Trumps greep op de rechterlijke macht en de verregaande polarisatie van de samenleving.

Alleen al het uiten van deze dreigementen brengt ernstige schade toe aan de rechtsstaat en maakt het normaal functioneren van de politiek bijna onmogelijk. Het ondermijnt ook het vertrouwen in de integriteit van het strafrechtelijk systeem. Als Trump daadwerkelijk de wetshandhaving zal gebruiken tegen politieke tegenstanders puur uit wraak, dan degradeert hij zijn land tot een bananenrepubliek.

4. Reactionair beleid

Het voorbije beleid van Joe Biden kan je bezwaarlijk progressief noemen, maar als Trump herkozen wordt zal zijn beleid een pak reactionairder zijn dan zijn voorganger, onder meer op het vlak van migratie, vrouwenrechten, sociale zekerheid en klimaat.

Als hij de verkiezingen wint in november is Donald Trump van plan om de grootste massadeportatie van migranten zonder papieren in de geschiedenis van de VS te ontketenen. Langs de zuidelijke grens wil hij enorme detentiekampen bouwen en de grensmuur voltooien. Ook wil hij de toegang verbieden tot de VS voor mensen uit bepaalde landen met een moslimmeerderheid.

Een tweede regering-Trump zou de toegang tot abortus en reproductieve rechten in het hele land verder in gevaar brengen. Herhaaldelijk heeft Trump gezegd dat hij staten zou toestaan om het recht op abortus te beperken zoveel als ze willen, inclusief het opsporen van zwangerschappen.

Een nieuwe Trump is een ramp voor het klimaat en voor de planeet

Trump wil af van de zorgverzekering die onder Obama is tot stand gekomen (de zogenaamde Obamacare).

De kans is groot dat Trump de steun afschaft die Biden geeft aan groene industrieën ten gunste van fossiele energie. Hij heeft beloofd om vanaf zijn eerste dag in functie de olie- en gasboringen in zijn land uit te breiden. Een nieuwe Trump is een ramp voor het klimaat en voor de planeet.

Buitenland

1. It’s China, stupid!

Met Biden deelt Trump de mening dat China de belangrijkste rivaal is waarvan de opkomst zoveel mogelijk moet gesaboteerd worden. Maar Trump wil het nog harder spelen dan zijn politieke rivaal.[2] Om de confrontatie met China ten volle aan te gaan is het nodig dat de VS minder actief is in Europa en het Midden-Oosten, zodat het meer middelen kan vrijmaken in Azië.

Dat is de reden waarom de oorlog in Oekraïne zo snel mogelijk moet stoppen en waarom Europa zelf meer voor zijn veiligheid moet zorgen. Trumps pas aangestelde running mate J.D. Vance is het daar helemaal mee eens.

Om de confrontatie met China ten volle aan te gaan is het nodig dat de VS minder actief is in Europa en het Midden-Oosten

Een tweede termijn van Trump zal leiden tot een verzwakking van de NAVO of zelfs een terugtrekking van de VS uit de alliantie. Het zou ook wel eens het einde kunnen betekenen van het Westen als organiserend idee op het wereldtoneel. Op zich zijn dat geen slechte zaken.

Maar, met Trump aan het roer komt een clash tussen de twee titanen wel een stuk dichterbij, en dat is allesbehalve een gunstige evolutie.

2. Gaza

Wellicht laat Netanyahu de oorlog voortduren tot Trump opnieuw in het Witte Huis zit. Dan valt de lichte druk weg die hij nu ondervindt van zijn belangrijkste geldschieter en wapenleverancier.

x

Biden heeft Israël ‘een beetje’ ingetoomd, om electorale redenen en vanuit diplomatieke overwegingen . Van beide factoren heeft Trump niet de minste last. Een belangrijk deel van zijn electoraat bestaat uit rechtse evangelische christenen, die de zionistische staat onvoorwaardelijk steunen. En van een mogelijk diplomatiek isolement trekt hij zich niets aan.

Trump omschrijft zichzelf als “de beste president in de geschiedenis van Israël”. Tijdens zijn eerste ambtsperiode erkende hij Jeruzalem als onverdeelde hoofdstad van Israël en de Golan-hoogvlakte als Israëlisch territorium. Hij beëindigde ook de financiering aan VN-agentschappen die Palestijnse vluchtelingen ondersteunen.

Onder Trump II zullen de extreemrechtse krachten in Israël zich gesterkt voelen en zal Israël zich noch minder aantrekken van de internationale gemeenschap.

3. Oorlogszucht

Trump is voorstander van een gespierde defensie. Tijdens de NAVO-top in Brussel in juli 2018 drong hij er bij bondgenoten op aan om hun defensie-uitgaven niet alleen aan de 2 procent doelstelling te voldoen, maar deze uiteindelijk te verhogen naar 4 procent van hun bnp. Op dit moment besteedt de VS 2,9 procent van zijn bnp aan bewapening.

Wapenbeheersing dreigt verder te worden uitgehold. Tijdens zijn eerste ambtstermijn trok Trump de VS als terug uit verschillende wapenbeheersingsverdragen. Een Trump-regering zal het New Startverdrag, dat langeafstandsraketten beperkt en in 2026 afloopt, waarschijnlijk niet vernieuwen.[3]

x

Zoals het lijstje van Ben Norton hiernaast laat zien was het eerste kabinet van Trump behoorlijk oorlogszuchtig. Hij bemande zijn regering met een hele reeks oorlogshaviken. Zo was John Bolton, de architect van de oorlog tegen Irak, zijn Nationaal Veiligheidsadviseur.

Een nieuwe Trump-regering voorspelt weinig goeds voor landen als Cuba, Nicaragua of Iran, en nog minder voor de wereldvrede.

Een nieuwe Trump-regering voorspelt weinig goeds voor landen als Cuba, Nicaragua of Iran, en nog minder voor de wereldvrede

4. Economisch beleid

Trump is van plan om zijn handelsoorlogen te hernieuwen. Hij denkt daarbij aan een algemeen tarief van 10 procent op alle geïmporteerde goederen, dus ook voor goederen uit Europa.

Voor alle Chinese goederen voorziet hij een tarief van 60 procent. Dat is ongezien en een bijzonder drastische maatregel. Het zal een heuse handelsoorlog ontketenen tussen de twee grootste economische machten en de spanning tussen beide landen ten top drijven. Deze handelsoorlog zal ook andere landen meesleuren en kan een destabiliserend effect hebben op de wereldhandel.

Deze handelsoorlog zal ook andere landen meesleuren en kan een destabiliserend effect hebben op de wereldhandel

Voor de rijkste huishoudens heeft hij nieuwe belastingverlagingen tot 400.000 dollar in petto. Die zullen gefinancierd worden door de tariefverhogingen op import en door andere maatregelen. Als gevolg daarvan zal een doorsnee gezin jaarlijks ongeveer 1.500 dollar meer betalen voor basisbehoeften zoals benzine en geïmporteerde goederen.

Symptoom van diepe crisis

Het is eigenlijk onvoorstelbaar dat een incompetente en frauduleuze vlerk als Trump presidentskandidaat van zo’n machtig en ontwikkeld land kan zijn. Nog ernstiger is het feit dat zo’n figuur ernstig kans maakt om opnieuw verkozen te worden.

Eind vorig jaar kopte The Economist: “Donald Trump vormt het grootste gevaar voor de wereld in 2024”. Dat klopt, straks zitten we misschien met een Hitleriaans personage[4] dat aan de knoppen zit van een gigantisch kernwapenarsenaal.

Een figuur als Trump toont hoe diep het land is afgegleden. Maar Trump is zelf niet het probleem, in J.D. Vance hij heeft een minstens even gevaarlijke opvolger. Trump is een symptoom van een diepe maatschappelijke crisis.

Angstwekkend veel mensen in de VS zijn blijkbaar zo radeloos dat ze op zoek gaan naar een sterke leider, ook al kraamt die de grootste onzin uit en gaat die zelfs in tegen hun eigen persoonlijke belangen.

Trump is een symptoom van een diepe maatschappelijke crisis

Die radeloosheid moet je niet ver gaan zoeken. Het rijkste land ter wereld is terzelfdertijd één groot sociaal kerkhof. 58 procent van de burgers leeft van salaris tot salaris. Vaak moet men twee tot drie jobs aannemen om niet in de armoede terecht te komen.

Zo’n 130 miljoen Noord-Amerikanen (40 procent) hebben niet voldoende geld op de bank om een noodgeval van 400 dollar te kunnen opvangen. 80 miljoen burgers, of 25 procent van de bevolking, stelt een behandeling voor een ernstige medische aandoening uit vanwege de kosten.

Nergens in de Westerse wereld is de kloof tussen rijk en arm zo groot als hier. De 0,1 procent gefortuneerden heeft evenveel rijkdom als de 90 procent onderaan. De drie rijksten bezitten zelfs evenveel als de helft van de bevolking.

Sociale ongelijkheid gaat steeds gepaard met geweld. Om de 15 minuten sterft een persoon door vuurwapens. Jaarlijks zijn er meer dan 1 miljoen misdrijven, waaronder moord, verkrachting, diefstal en zware mishandeling.

De onaanvaardbare sociale malaise in zo’n rijk land vertaalt zich onvermijdelijk in wantrouwen in de politiek. Nog slechts een kleine minderheid heeft geloof in de politieke leiders. De laatste tien jaar schommelt het vertrouwen in de federale regering tussen amper 15 en 20 procent. Ook het vertrouwen in andere instellingen gaat achteruit.

Trump speelt handig in op dat wantrouwen door zich steeds als outsider te profileren. Zelf afkomstig uit de toplaag van de bevolking stelt hij zich op als een strijder tegen het establishment en gaat hij tekeer tegen de politieke kaste, de media, de wetenschappers en de intellectuelen. Zijn stoer en vulgair taalgebruik sluit daar perfect bij aan.

Dit fenomeen doet zich helaas niet enkel voor in de VS. In grote delen van de wereld is extreemrechts in opmars. Het kapitalisme verkeert in een diepe crisis. Het is zeer de vraag of dit systeem te hervormen is en of we niet toe zijn aan een reset. Hopelijk trekken we tijdig voldoende lessen uit de geschiedenis.

Bronnen

– If Trump wins
– Europe should brace itself for Trump
– What if Trump Wins Again
– Project 2025: A wish list for a Trump presidency, explained
– How MAGA Republicans plan to make Donald Trump’s second term count
– How Far Trump Would Go
– Project 2025: A wish list for a Trump presidency, explained
– Donald Trump is NOT a ‘threat to the deep state’. Here is his warmongering record

Notes:

[1] Het Pentagon is het gebouw in Washington waar het ministerie van Defensie is gehuisvest.

[2] Om het vereenvoudigd te zeggen: de Democraten willen eerst China’s bondgenoot Rusland aanpakken en nadien China, terwijl de Republikeinen eerder Rusland willen losweken van China om dat land dan des te harder te kunnen treffen. Dat was ook de strategie van Kissinger begin de jaren zeventig: toen werd toenadering gezocht tot China om de Sovjet-Unie te isoleren.

[3] In 2023, op het moment dat het Westen zware wapens leverde aan Oekraïne schortte Poetin het Start-verdrag tijdelijk op. Volgens hem waren er plannen in Washington om de nucleair proeven te hervatten.

[4] Het is zijn running mate J.D. Vance zelf die Trump in 2016 vergeleek met Hitler.