Op 24 maart 1980 werd Oscar Romero, de aartsbisschop van El Salvador, tijdens een eucharistieviering in San Salvador vermoord na openlijk partij te hebben gekozen voor zijn verdrukte herderlijke kudde en daags tevoren de regering en het leger te hebben opgeroepen: “In nombre de Dios: cesse la répression.” Op 18 oktober 2018 werd hij in Rome heilig verklaard door paus Franciscus.

Op 8 november 2023 heeft Johan Bonny, de bisschop van het bisdom Antwerpen, omwille van de oorlog in Gaza een tekst verspreid onder de titel: ‘Joodse vrienden, ik kan niet langer zwijgen.’ Hij start met een verwijzing naar paus Pius XII, die stelselmatig het verwijt kreeg “dat hij zich niet duidelijk genoeg had uitgesproken tegen de deportatie en de vernietiging van de Joodse bevolking in landen onder nazistisch en fascistisch bewind”.

Hij zou zich te lang neutraal hebben opgesteld. Hij zou niet hard genoeg hebben gereageerd tegen het machtige Duitsland. Het leverde hem in sommige kringen de bijnaam ‘nazipaus’ op. Waar begint of eindigt schuldig zwijgen?

In die tekst zegt Mgr. Bonny onder meer: “Het is ergerlijk hoe sommige politieke en militaire leiders in Israël Bijbelse thema’s misbruiken om hun moorddadige optreden te legitimeren.”

“Het is ergerlijk hoe sommige politieke en militaire leiders in Israël Bijbelse thema’s misbruiken om hun moorddadige optreden te legitimeren.”

Hij is zeer getroffen door het leed van slachtoffers (vooral kinderen) en vraagt zich af: “Wat zit ik hier als bisschop nu te zwijgen? Voor wie of wat zou ik mij moeten inhouden?”

Hij is waarlijk de ‘goede herder’ en de ‘barmhartige Samaritaan’ en de ‘ware Jezus getuige’, die opkomt voor verdrukten en lijdende medemensen. Jezus heeft steeds partij gekozen voor ‘de geringsten’ en zich vereenzelvigd met degenen die zich voor hen inzetten: “Al wat gij gedaan hebt voor een van de geringsten van mijn broeders hebt ge voor mij gedaan” (Mt. 25, 40) en “al wat gij niet voor een van deze geringsten hebt gedaan, hebt gij ook voor mij niet gedaan” (Mt. 25, 45).

Meer nog, Jezus heeft straffe taal gesproken tegen de toenmalige kerkelijke leiders. In zijn strafrede tegen de Farizeeën heeft Hij – volgens Matteüs – zesmaal gezegd: “Wee u, Schriftgeleerden en Farizeeën, huichelaars’ en hen ‘blinde leiders’, ‘dwazen’, slangen, adderengebroed” genoemd (Mt. 23, 13-33).

Als gelovige jood kende Jezus de Thora, het boek van de Mozaïsche wet, en geloofde Hij dat Jahweh een meevoelende God is, die lijdende mensen steeds nabij is. Hij kende zeker die woorden uit Exodus, waarin God zich tot Mozes richt: “Ik heb de ellende van Mijn volk gezien en zijn noodkreten om zijn verdrukkers gehoord. Waarachtig, zijn lijden is mij bekend” (Ex. 3, 7).

Die woorden zijn thans zeer actueel en drukken de gevoelens uit van ontelbare mensen, die geraakt en geschokt zijn door de onmenselijke realiteit van lijden en doden in Gaza. Waanzin! Na enkele malen aan aartsbisschop Terlinden vriendelijk te hebben gevraagd om een herderlijk woord van bemoediging in deze mensonwaardige situatie was steeds de enige reactie een bewust stilzwijgen. Dat is toch onaanvaardbaar!

Folteren van Palestijnse gevangenen, vermoorden van tienduizenden onschuldige mannen, vrouwen en kinderen, vernietigen of belemmeren van voedselpakketten voor ondervoede en hongerige mensen, beschieten van ambulancewagens en vernielen van hospitalen, bombarderen van woningen en vluchtelingkampen, verkrachtingen, vernielingen en nog vele vormen van brutaal geweld.

Als kerkelijke leiders hier geen woord van afkeuring of van oproep tot ‘staakt-het-vuren’ uit te spreken hebben: wanneer dan wel?

Dit heeft niets meer te maken met ‘verdediging’, maar is genocide! Als kerkelijke leiders hier geen woord van afkeuring of van oproep tot ‘staakt-het-vuren’ of tot onderhandelen of van ‘roep om vrede’ uit te spreken hebben: wanneer dan wel?

Dat ze dan maar weer (zoals in het begin van de kerkgeschiedenis) discuteren over ‘het geslacht van de engelen’ of andere wereldvreemde onderwerpen. Dan is het niet te verwonderen dat ze geloofwaardigheid en vertrouwen verliezen. Moest Jezus nu op aarde geleefd hebben, Hij zou – hier en nu – zeker Zijn woord gesproken hebben. Hier past minstens: in nombre de Dios: cesse la répression!