De paus als anti-moderne prediker, een evidentie
Hoewel de paus bij zijn aanstelling de belofte van progressiviteit meebracht, hebben zijn acties en uitspraken duidelijk het tegendeel bewezen. Zijn onwrikbare standpunten tegen LGBTQI+-rechten, zowel uit het verleden als recentelijk deze week, zouden normaliter onder geen enkele omstandigheid door onze universiteit gedoogd worden (DeMorgen, 12/2024). Blijkbaar kan dit wel als we het verpakken in een ceremoniële context en er schone woorden omheen breien.
Het beperken van het recht op abortus, bemoeilijken van toegang tot anticonceptie en geboortebeperking promoten zijn andere punten waar de paus zich sterk voor maakt. Daarnaast pleit hij voor een internationaal verbod op draagmoederschap en noemt hij dit zelfs ‘verwerpelijk’ (HLN, 01/2024), een opvatting die hij deelt met de Italiaanse, extreemrechtse premier, Giorgia Meloni (VRT NWS, 04/2024).
Dit is slechts een fragment van de meest recente controverses rondom paus Franciscus. Voor mij is het duidelijk dat deze opvattingen botsen met de fundamentele waarden die onze universiteit zou moeten verdedigen. Schelden op de paus is dan ook een gemakkelijke daad, waar ik eigenlijk niet bijzonder trots op ben. Het is een open goal. Dat het gedachtegoed van het Vaticaan en de paus niets te zoeken hebben op een universiteit zou dan ook verdorie een evidentie moeten zijn.
De universiteit is geen Tafel van Gert
Door de paus uit te nodigen schept de universiteit een ambiguïteit over haar doelen, waarden en verantwoordelijkheden. De afspraak die we maken tussen burgers en universiteiten is nochtans duidelijk in mijn ogen; wij (studenten en ouders) betalen een stevige som en in ruil verwachten we adequaat en modern wetenschappelijk onderwijs.
Niet enkel in de aula’s, maar in alle kaders en marges waarin een universiteit zich begeeft. Los van de ethische verontwaardiging zie ik totaal geen academische meerwaarde van een pauselijk event. Kan de universiteit het zich vandaag permitteren om troebel water te schenken over de functie en het belang van zuiver academisch onderwijs?
De tendensen zijn er nochtans naar dat universiteiten hun functie in de samenleving zwaar gaan moeten verdedigen, tenminste wanneer we luisteren naar de aanvallen uit rechts en extreemrechtse hoek. Door deze ambiguïteit te creëren doet de KULeuven zichzelf geen cadeau, denk ik. Ambiguïteit en subjectiviteit horen thuis in een praatprogramma, niet aan een universiteit. De 600e verjaardag van de instellingen zou een kans kunnen zijn om een bocht te nemen. We lijken die wederom te gaan missen.
Het ethische kader van de KUL staat al op de helling
De standpunten van Vlaamse universiteiten over de studentenprotesten met betrekking tot de genocide in Gaza aan de Student Encampments hebben aangetoond hoezeer de universiteiten worstelen met hun ethische kaders en de verantwoordelijkheid in hun eigen aandeel in onrechtvaardigheid, vooral wanneer deze wordt uitgedaagd. De doelen en maatschappelijke uitgangspunten van de Student Encampments zijn voor mij dan ook vele malen belangrijker dan het dwarsliggen van het bezoek van de paus.
Toch mag dit niet onopgemerkt voorbijgaan; het wijst op een patroon van normvervaging en gebrek aan moed van onze rector en de instelling als geheel, om eindelijk klaarheid te scheppen over de intrinsieke doelen van de universiteit en de waarden die ze in de toekomst kiezen te verdedigen. Want vergis je niet, beste Luc Sels, ze zullen worden bevraagd en uitgedaagd.
Zoals alles is dit een politieke kwestie
Het uitnodigen van de paus zendt volgens mij een gevaarlijk signaal uit. Het legitimeert niet alleen zijn conservatieve agenda, maar versterkt ook het discours van extreemrechts, zoals dat van Giorgia Meloni in Italië. Meloni’s beleid, geworteld in uitsluiting en identiteit, staat lijnrecht tegenover de inclusieve en progressieve idealen die onze universitaire instelling zou moeten bevorderen.
Door de paus een platform te bieden, lijkt de universiteit deze schadelijke en regressieve ideologieën te normaliseren. De uitslagen van de meest recente verkiezingen, zowel Europees als Vlaams, Brussels en federaal, roepen bij mij nochtans een andere reflex; net vandaag is het enorm belangrijk om klare taal te spreken over de functie van wetenschap in het maatschappelijke debat. Recente verkiezingsshows, waar de onderwerpen gender en abortus een grote rol speelden, maakten nogmaals pijnlijk duidelijk hoezeer wetenschap en debat aan affectie verliezen.
De komst van de paus ondermijnt de missie van onze universiteit om kritische en vooruitstrevende burgers te vormen en een fundamentele rol te spelen in de maatschappij. Los van dogmatisch denken en verweg van het fundamentalisme waar de paus en zijn instituut voor staan. Dit is geen symbolisch bezoek. Hoe zou het enkel symbolisch kunnen zijn? De gevolgen van Meloni’s beleid, gesteund door narratieven van de paus, raken burgers rechtstreeks en hard.
Een partnerschap met de paus is politiek! Het is hypocriet en tegenstrijdig voor een instelling die beweert vooruitgang, gelijkheid en sociale rechtvaardigheid na te streven om het boegbeeld van patriarchale onderdrukking uit te nodigen, zijn opvattingen te normaliseren en te promoten. Dit schaadt de geloofwaardigheid en integriteit van onze universiteit, en doet mijn vertrouwen in de KULeuven, dat al ver te zoeken was na recente ontwikkelingen, verder afbrokkelen.
Ik roep de universiteit dringend op om deze uitnodiging te heroverwegen en het bezoek van de paus te weigeren. Het bieden van een platform aan de paus is een stap terug in de tijd en een verraad aan de principes van inclusie en rechtvaardigheid die wij zouden moeten omarmen. Het meest pijnlijke vind ik dat deze feedback zodanig evident is dat de meeste mensen er zelfs niet meer over willen spreken. Ik wil de komst van paus Franciscus, en al haar gevolgen, niet banaliseren.
Met vriendelijke groet,
Milan Vandevenne, student sociale en culturele antropologie.
Bronnen
https://www.demorgen.be/snelnieuws/paus-zou-opnieuw-homofobe-uitspraken-hebben-geda an-slechts-enkele-weken-na-excuses~b3f1e2b0/
https://www.standaard.be/cnt/dmf20240528_95165847
https://www.hln.be/buitenland/paus-pleit-voor-internationaal-verbod-op-draagmoederschap~ a7175d9b/#:~:text=Paus%20Franciscus%20(87)%20heeft%20opgeroepen,vrouw%20en%2 0van%20het%20kind.
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/05/12/paus-franciscus-wil-meer-kinderen-in-italie/
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/04/14/de-italiaanse-premier-meloni-vindt-draagmoedersch ap-onmenselijk/
https://www.kuleuven.be/over-kuleuven/visietekst.html
Steun voor een nieuwe website
We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.
