‘Vrouwen en kinderen’
Vooreerst dat men nu al maanden voortdurend spreekt over vrouwen en kinderen als onschuldige slachtoffers. Alsof mannen, jong en oud, ofwel geen slachtoffer zijn ofwel schuldig. Uiteraard brengen de Gazanen in hun totale wanhoop kinderen in beeld en moeders, en sturen dat via het internet de wereld in. Begrijpelijk.
Kinderen pijn doen grijpt iedereen hard aan. Maar dat de mondiale media en de woordvoerders van organisaties die het geweld aanklagen dat overnemen is problematisch. Het zijn burgers die slachtoffer zijn. Aangezien dat woord, hoewel helder en correct, voor velen te weinig emotie oproept, geraakt het overpraat door de uitdrukking ‘vrouwen en kinderen’.
Men werpt onuitgesproken een beschuldiging op de volwassen mannen, die wel eens pro-Hamas konden zijn
Kinderen komen meest in beeld, want ze dragen de aura van onschuld. Wat is meer wraakroepend dan dat een baby’s, peuters of kleuters vermoord of verminkt worden? Zo werpt men tegelijk onuitgesproken een beschuldiging op de volwassenen en al helemaal op volwassen mannen, die wel eens pro-Hamas konden zijn. En dat laatste lijkt in de huidige situatie absoluut laakbaar.
‘Hamas = terreur’
Daarmee zijn we bij een tweede foutief woordgebruik. Israël heeft de mondiale publieke opinie dermate geconditioneerd, niet enkel na 7 oktober, maar al decennialang daarvoor, dat wie over Hamas nog maar neutraal zou trachten te spreken, laat staan positief, sociaal doodgemaakt wordt.
Daarom moeten degenen die commentaar geven op de gebeurtenissen, en in het bijzonder op het overmatige geweld van Israël, steeds opnieuw benadrukken hoe afkeurenswaardig ze Hamas vinden en hoe zwaar ze de gebeurtenissen van 7 oktober veroordelen.
Wie correct taalgebruik hanteert (en zeker journalisten en professoren zouden dat moeten doen) moet Hamas een verzetsbeweging noemen. Zoals je ook bij ons tijdens de bezetting verzetsbewegingen had. Net als toen zijn er in het Palestijns verzet veel strekkingen en stromingen. En daaronder kreeg Hamas in Gaza de bovenhand.
Hamas is een verzetsbeweging die ook strategieën van terreur hanteert en die oorlogsmisdaden pleegt, zowel in het verleden als recent met het ontvoeren en gijzelen van Israëlische burgers. En de organisatie moet daar niet mee wegkomen.
Doch indien je haar op basis daarvan een terreurorganisatie noemt, wat ernstige journalisten en opiniemakers consequent doen, moeten we vanaf nu ook het IDF consequent een terreurleger noemen. Want het is een leger dat op grote schaal terreurdaden en oorlogsmisdaden pleegt, de voorbije maanden maar evengoed in de maanden en jaren daarvoor.
Wie correct taalgebruik hanteert moet Hamas een verzetsbeweging noemen
Journalisten en opiniemakers, professoren en rectoren die evident zeggen dat Hamas een terreurorganisatie is, verwijzen dikwijls naar de officiële lijst met organisaties die de EU als terroristisch bestempelt. Helaas is die lijst een politiek document dat op dit punt heel duidelijk het perspectief van de bezettende macht, Israël, weerspiegelt.
Uiteraard zal de Duitse bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog de Belgische verzetsorganisaties ook als terreurorganisaties hebben aangemerkt. Maar wij weten dat zij het rechtmatige recht op verzet uitoefenden van een volk wiens territorium wederrechtelijk werd bezet.
Dat ook Israël al decennialang een bezetter is in Palestijns gebied, werd omstandig gedocumenteerd, alleen al door een eindeloze reeks van VN-resoluties daarover.
Uiteraard deel ik absoluut niet de ideologie van Hamas, die haar oorsprong vindt bij de moslimbroeders in Egypte, en zal ik voor die ideologie nooit sympathie voelen, aangezien ze spoort met waar extreemrechts bij ons voor staat, namelijk onvrijheid en onderdrukking van andersdenkenden.
Ik zou hopen dat andere stromingen in het Palestijns verzet aan kracht winnen. Tegelijk is het vandaag niet aan ons, die al decennialang toekijken en die (behalve wat symptoomverzachting) de bezetting lieten zijn wat ze is, om te dicteren hoe de Palestijnen zich dienen te verzetten.
Het is vandaag niet aan ons, die al decennialang toekijken en die de bezetting lieten zijn wat ze is, om te dicteren hoe de Palestijnen zich dienen te verzetten
Ik voel mij ook totaal niet verantwoordelijk voor de grote impact van Hamas in dat Palestijns verzet. Integendeel: historici en (meestal gewezen) beleidsmakers, ook van VS en Israëlische zijde, hebben er de voorbije maanden herhaaldelijk het feit gedocumenteerd hoe Netanyahu vanuit een verrottings- en een verdeel-en-heersstrategie, zelf deze strekking van het verzet die hij nu zegt te willen uitroeien, actief heeft helpen tot bloei te komen.
“Iedereen die de oprichting van een Palestijnse staat wil verijdelen, moet de versterking van Hamas en het overmaken van geld naar Hamas steunen. Dit maakt deel uit van onze strategie om de Palestijnen in Gaza te isoleren van de Palestijnen in de Westbank.” Visual: via X, Peace Now.
In het licht hiervan hoorde ik de voorbije weken herhaaldelijk het argument dat progressieve mensen die het opnemen voor de Palestijnen, super naïef zijn. Iemand stuurde mij het bericht: waar Hamas het voor het zeggen heeft, smijten ze LGBTQ+ mensen van een hoge toren.
Naast het desinformerend karakter daarvan (want bij mijn weten is dat niet gebeurd in Gaza) is dit argument ook op andere manieren problematisch. Vooreerst gaat men er iets te vlot van uit dat alle Gazanen de maatschappijvisie van Hamas delen.
Bovendien zou dit inhouden dat je je enkel maar verzet tegen een uitroeiingsoorlog, indien het slachtoffer jouw meningen en morele opinies delen. Wie niet onze opinies en waarden deelt, mag worden afgeslacht? Mag zelfs worden afgeslacht in naam van die waarden?
Want daar komt het voortdurend verwijzen naar Israël als de enige democratie in het Midden-Oosten ook op neer: alsof zij zich dat geweld mogen veroorloven, aangezien ze zogenaamd op ons zouden gelijken.
Mag je je alleen maar verzetten tegen een genocide, als zij die slachtoffer zijn jouw meningen en morele opinies delen?
Eigenlijk sluit men zich dan bij de genocidaire logica aan, die enkel mogelijk is indien je de ene mens (wij) meer waard vindt dan de andere (zij die niet op ons zouden gelijken).
Uitroeiingsoorlog
En daarmee is het woord gevallen: genocide, en zijn we bij een derde geplogenheid in het discours over Gaza die onjuist en onethisch is. Namelijk hoe men het geweld benoemt.
Gewoon is men te spreken over ‘het conflict’ of ‘de oorlog’ tussen Israël en Hamas, of tussen Israël en de Palestijnen. Beide formuleringen doen de feiten geweld aan. Uiteraard is er een conflict tussen mensen met Palestijnse afkomst en de Israëlische staat. Maar wat sommigen graag op 7 oktober laten beginnen, was geen conflict en geen oorlog.
Omdat die termen uitgaan van partijen die aan elkaar gewaagd zijn, die ergens mekaars evenknie zouden zijn. Als in een ruzie tussen buren. In die zin is het helemaal geen conflict of een oorlog. 7 oktober was een verzetsactie tegen een bezetter, gevolgd door represailles van die bezetter die nu al maanden duren.
7 oktober was een verzetsactie tegen een bezetter, gevolgd door represailles
Historisch gelijkt de manier waarop de represailles worden uitgevoerd nog het meest op de uitroeiingscampagnes van de Nederlanders op de Banja-eilanden in de zeventiende eeuw, zoals in detail pijnlijk beschreven door Amitav Ghosh in The Nutmeg’s Curse (The University of Chicago Press, 2021). Of op de uitroeiingscampagnes van de Engelse migranten en overheid op de oorspronkelijke bevolking van Noord-Amerika.
Dus indien we al de term oorlog moeten gebruiken, dan is het een koloniale uitroeiingsoorlog, met alle klassieke ingrediënten zoals uithongering en verjaging. Dat blijkt ook uit de totale militaire overmacht van één partij, de bezetters, die een volledige samenleving willen vernietigen.
Vandaar de destructie van niet enkel woningen of uitvalsbasissen van Hamasstrijders, maar ook én doelbewust van scholen, universiteiten, cultureel erfgoed, ziekenhuizen, bibliotheken, gebedsplaatsen, overheidsinfrastructuur. Journalisten die de feiten respecteren en hun geschiedenis kennen, zouden dus de term uitroeiingsoorlog moeten gebruiken.
Het gaat om een koloniale uitroeiingsoorlog of genocide, met alle klassieke ingrediënten zoals uithongering en verjaging
Het meer hedendaagse woord daarvoor is genocide, dat dankzij juridisch werk na Wereldoorlog II ook een heldere en duidelijke definitie kreeg. Het aftoetsen van de feiten aan deze definitie is een zaak, zowel van internationale rechtbanken, alsook een verantwoordelijkheid van u en mij.
Ook op dat punt circuleert een bevreemdende praktijk, die zich uit in een systematische weigering om dit woord te hanteren, alsof we op de conclusie van deze rechtbanken moeten wachten (dat kan jaren duren) en niet meer zélf mogen nadenken en concluderen. Durf te denken?
Daarom is het mijn stellige overtuiging dat iedere journalist of opiniemaker of wetenschapper die de term oorlog of conflict blijft gebruiken voor wat er momenteel gebeurt in Gaza, en die naar Hamas verwijst als terreurorganisatie, het perspectief van de Israëlische regering vertolkt, ook al is dat dikwijls onbedoeld of onbewust.
Iedereen die de term oorlog of conflict gebruikt en die naar Hamas verwijst als terreurorganisatie vertolkt het perspectief van de Israëlische regering
In het licht van wat vandaag gebeurt in Gaza is de verantwoordelijkheid van elk van ons verpletterend. Er spelen zich dagelijks schendingen van mensenrechten af die genocidair van aard zijn. En we weten het.
Wie niet exclusief de westerse grote media volgt, maar ook meer rechtstreekse lokale bronnen, ziet het zelfs dagelijks live gestreamd. We weten het, en zijn tegelijk bijzonder betrokken door onze geopolitieke verankering in het Westers blok dat dit diplomatiek steunt en wapens levert.
Duurzame vrede begint bij feitelijk correct en ethisch juist spreken. De dingen noemen wat ze zijn laat toe een situatie helder te zien, ook al is die onprettig in onze ogen. Zo vermijden we om in een ingewikkeld kluwen te belanden. Want situaties beginnen vooral zeer ingewikkeld te lijken, wanneer we onze geopolitieke belangen laten primeren op een heldere analyse.
Een eerste voorwaarde voor zo’n heldere analyse, is helder taalgebruik dat de feiten onder ogen ziet. Dat is ook de enige weg naar een oplossing die niet langer de kiemen een nieuw geweld in zich draagt, maar duurzaam is.
Wim De Temmerman is filosoof en doceert aan KASK & Conservatorium, Hogeschool Gent.
Steun voor een nieuwe website
We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.
