Op 16 mei ontmoetten president Vladimir Poetin en president Xi Jinping elkaar in Beijing. Dit was het eerste officiële bezoek van de Russische president aan het buitenland sinds zijn herverkiezing.
De westerse media volgden dit bezoek op de voet. Ze schilderden het af als een actie die in de grond te maken had met de aanhoudende oorlog in Oekraïne en onderstreepten tot vervelens toe de risico’s die de Chinees-Russische bondgenootschap voor het Westen inhoudt.
De VS heeft China herhaaldelijk de dreigende boodschap gegeven om Rusland niet langer te steunen door de levering van een reeks onderdelen. Het gaat om materiaal dat Washington als cruciaal beschouwt voor het vermogen van het land om de oorlogsinspanning voort te zetten.
Zelfs vooraanstaande politieke commentatoren halen opnieuw het oude verhaal boven van een ‘verstandshuwelijk’ waarin Rusland ‘de ondergeschikte partner’ is, die door China alleen wordt gebruikt ten voordele van zijn eigen agenda.
José Ernesto Novaez Guerrero. Foto: Katrien Demuynck
Draagwijdte van de ‘vriendschap’
Ondanks alle mediahype lijken de westerse mainstream media echter niet de volledige implicaties te begrijpen en te accepteren van een zich ontwikkelende realiteit waarin deze recente ontmoeting slechts één moment is. Want zoals Xi tijdens deze ontmoeting in herinnering bracht, hebben hij en Poetin elkaar al meer dan veertig keer ontmoet en werken ze nauw samen.
De westerse mainstream media lijken de volledige implicaties deze ontwikkelende realiteit te begrijpen en te accepteren
Begin 2022 verklaarden de twee landen zelfs dat hun relatie ‘ongelimiteerd’ was, wat getuigt van de wens om de banden tussen de economieën en samenlevingen van de twee landen steeds meer aan te halen.
Maar zij die denken dat deze bondgenootschap van korte duur zal zijn, gaan voorbij aan de geschiedenis van beide landen. Al voor de triomf van de bolsjewistische revolutie in Rusland waren er banden tussen Russische revolutionairen en hun Chinese tegenhangers, banden die zich na oktober 1917 verdiepten en die, ondanks het verraad van de Kuomintang in de jaren twintig, niet verdwenen.
De eerste jaren na de triomf van de Chinese revolutie in 1949 waren jaren van grote verbondenheid tussen de twee landen. Pas na de dood van Stalin ontstonden er spanningen en begon de vervreemding.
Dat Rusland en China historische banden hebben is echter nog steeds een feit dat vandaag de dag in de hand wordt gewerkt door de geografische nabijheid van de twee landen, hun gemeenschappelijke ontwikkelingsagenda’s, gedeelde geopolitieke perspectieven en het feit dat ze dezelfde vijanden hebben.
De beide landen hebben hun eigen stevige en diepgewortelde culturele traditie en hun eigen taal. En ondanks de interventies en vernederingen die ze hebben ondergaan door toedoen van het Westen, zijn het nooit kolonies geweest, zodat ze de netwerken van het kolonialisme hebben kunnen weren en hebben kunnen beletten dat die netwerken de essentiële elementen van hun identiteit radicaal zouden vernietigen. Bovendien waren en zijn het allebei grootmachten.
Beide landen zijn nooit kolonies geweest waardoor ze de essentiële elementen van hun identiteit hebben kunnen behouden
Hun gemeenschappelijke deelname aan het BRICS+-blok[1] en hun groeiende banden met Latijns-Amerika en Afrika betekenen een uitdaging voor de grote invloedssferen van het Westen. Ze laten ook de opkomst zien van een andere geopolitiek, gebaseerd op respect voor de binnenlandse soevereiniteit van landen en gericht op wederzijds economisch voordeel. Een diplomatie die niet berust op de inzet van troepen en op verkwistende basissen in het buitenland, maar op handelsovereenkomsten.
Dam tegen het Westen
Het Westen verliest de strijd binnen het mondiale economische systeem dat het zelf heeft gecreëerd en dit zint de Amerikaanse hegemon en zijn aanhangers ongetwijfeld niet. Nadat ze decennialang de vrije markt hebben ‘verdedigd’, zien we nu dat ze in toenemende mate met protectionistische maatregelen en een sanctiebeleid de ontwikkeling van China en Rusland proberen te beteugelen.
Het huidige conflict in Oekraïne is, zoals duidelijk is geworden, een proxy-oorlog tussen de NAVO en Rusland. Dat wil zeggen, tussen de gewapende vleugel van het hedendaagse imperialisme en een machtige geopolitieke speler, die nu is hersteld van de diepe crisis op alle niveaus waarin hij terechtkwam door de ineenstorting van de Sovjet-Unie.
Het nieuwe Rusland is een mengeling van veel politieke elementen, waarvan sommige zeer conservatief zijn, maar het is over het algemeen een belangrijke geopolitieke speler die bijdraagt aan het doorbreken van de oude unipolaire orde.
Het Westen verliest de strijd binnen het mondiale economische systeem dat het zelf heeft gecreëerd
De alliantie tussen de twee machten Rusland en China is ook een manier om zich te beveiligen tegen projecten om hun landen te destabiliseren en te verdelen. China kende de vernedering van een invasie en de diefstal van een deel van zijn grondgebied aan het eind van de 19e en het begin van de 20e eeuw.
Rusland kende de versplintering van de Sovjet-Unie en vandaag de dag koesteren Amerikaanse denktanks de hoop dat Rusland kan uiteenvallen in een reeks kleine, zwakke staten die niet bij machte zijn om hun grondstoffen (die in het geval van Rusland aanzienlijk zijn) te verdedigen tegen de hebzucht van westerse transnationale ondernemingen.
Kansen voor het globale Zuiden
Beide landen zijn ook van fundamenteel belang voor het voortbestaan van anti-imperialistische projecten in Latijns-Amerika en Afrika. Projecten die met de steun van beide naties een kans krijgen om te breken met de jarenlange neokoloniale overheersing over hun volkeren en daarbij te voorkomen dat ze onderworpen worden aan isolatie, sancties en militaire invasies.
Zo zien we dat projecten zoals dat van Cuba, Venezuela, Nicaragua, Burkina Faso en Niger hun banden met beide machten verder hebben versterkt.
Door de handdruk tussen de beer en de draak verschijnen tal van mogelijkheden voor een groot deel van de wereld
Ongetwijfeld zal de voortdurende toenadering tussen Rusland en China de spanningen met het NAVO-blok en de Verenigde Staten als hegemoniale macht blijven verscherpen. Dit zou kunnen leiden tot situaties waarin bestaande conflicten, zoals die in Taiwan en Oekraïne, zouden kunnen escaleren.
De grote westerse mogendheden zullen hun heersersrol niet opgeven zonder alle geweld en vormen van manipulatie uit te putten die ze tot hun beschikking hebben. Door de handdruk tussen de beer en de draak, die de westerse elites erg nerveus maakt, verschijnen echter aan de horizon tal van mogelijkheden voor een groot deel van de wereld.
José Ernesto Novaes Guerrero is coördinator van de Cubaanse afdeling van REDH (Red en Defensa de la Humanidad, ‘netwerk voor de verdediging van de mensheid’). Hij levert bijdragen aan verschillende media in binnen- en buitenland.
Deze tekst verscheen eerder op Maté amargo. De vertaling is van Dirk Nimmegeers.
Note:
[1] BRICS is een acroniem voor het samenwerkingsverband van Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika. Sinds 1 januari 2024 zijn er vijf landen toegetreden: Egypte, Ethiopië, Iran, Saudi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten.
Steun voor een nieuwe website
We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.
