Verkiezingen moeten gaan over de inhoud, maar laten we eerlijk zijn: wie heeft er tijd om de vele honderden bladzijden aan partijprogramma’s volledig door te nemen en te vergelijken? Met deze reeks willen wij je op weg helpen. We loodsen je doorheen de verschillende programma’s van de progressieve partijen wat betreft: koopkracht, klimaat en milieu, zorg, belastingen, vrede, onderwijs en pensioenen.

In deze verkiezingscheck richten we ons op de standpunten van verschillende politieke partijen over vrede, waarbij we de programma’s van PVDA, Groen, Vooruit, en CD&V onder de loep nemen en deze vergelijken met de standpunten van vooraanstaande vredesorganisaties zoals Vrede vzw en Pax Christi. We bespreken achtereenvolgens de standpunten met betrekking tot Palestina, Oekraïne en defensie in het algemeen.

Visual: Gratiën Verijpt

Palestina

De afgelopen maanden hebben de verschillende vredesbewegingen mee grote betogingen georganiseerd voor een staakt-het-vuren in Gaza. Naast humanitaire hulp en steun aan initiatieven voor het Internationaal Gerechtshof en het Internationaal Strafhof, pleit Vrede vzw ook voor economische sancties en een wapenembargo tegen Israël.

Met iemand als Sam Van Rooy, die met de Israëlische vlag zwaaide in het parlement, in de rangen, moet de vredesbeweging uiteraard niet rekenen op het Vlaams Belang. Vrede staat in het algemeen niet hoog op de agenda bij extreemrechts. “Ons buitenlandbeleid is er om onze belangen te dienen, niet om onze normen en waarden uit te dragen”, zo klinkt het in hun programma.

Waar N-VA-voorzitter Bart De Wever in het begin van de oorlog nog sprak over Israël als “de kant van het licht”, is het in hun verkiezingsprogramma een stuk stiller. In hun toch 120 pagina’s tellende partijprogramma komen termen als ‘Gaza’, ‘Israël’ of ‘internationaal recht welgeteld nul keer voor. Ook Open VLD slaagt erin om 155 bladzijden lang met geen woord te reppen over de mogelijke genocide die gaande is.

CD&V pleitte een aantal maanden geleden nog voor een handelsverbod voor producten uit de bezette gebieden, maar houdt het in haar programma wat betreft buitenlands beleid voorlopig eerder bij algemeenheden.

Heel wat uitgebreider komt de kwestie aan bod in de programma’s van de linkse partijen. De PVDA sluit zich aan bij de oproep van Vrede vzw en pleit voor economische sancties en een wapenembargo tegen Israël. Ze stellen voor om de preferentiële associatieovereenkomst tussen de EU en Israël op te schorten en Belgische bedrijven die betrokken zijn bij de Israëlische bezetting te sanctioneren.

Ook Vooruit veroordeelt de schendingen van het internationaal recht en steunt de oproep van Vrede vzw voor een wapenembargo tegen Israël. Ze roepen verder op tot economische sancties en het opschorten van samenwerkingsverbanden met Israël als reactie op de voortdurende bezetting en gewelddadigheden.

Net als Vooruit en PVDA veroordeelt ook Groen de schendingen van het internationaal recht door Israël. Ze ondersteunen maatregelen zoals economische sancties en een opschorting van het associatieakkoord tussen de EU en Israël. Hoewel ze eerder wel vragen hebben gesteld over wapenleveringen aan Israël is over een wapenembargo echter niets in hun programma terug te vinden.

Oekraïne

Net als in Gaza pleit de vredesbeweging ook in Oekraïne voor een staakt-het-vuren. In hun verkiezingsmemorandum pleit Pax Christi voor “de opstart van waarachtige vredesonderhandelingen”. België en Europa moeten volgens hen “helpen om het vredesakkoord tot stand te brengen en uit te voeren”.

“In plaats van te kiezen voor steeds meer wapens, moeten we naar een bredere kijk op menselijke veiligheid”, aldus Annemarie Gielen van Pax Christi.

Dat is ook het standpunt van de Belgische afdeling van het platform Europa voor Vrede en Solidariteit waar ook onder andere ABVV en Beweging.net deel van uitmaken. “Geen enkele oorlog kan gewonnen worden met wapens en geweld”, stellen zij helder. Het platform “roept met klem op tot een actieve vredesdiplomatie.”

Zowel Groen als Vooruit beoordelen de militaire steun aan Oekraïne als noodzakelijk, terwijl de PVDA tegen de levering van wapens aan Oekraïne pleit. “Net als de vredesbeweging kiezen we een andere weg dan die van militaire escalatie aan beide kanten en roepen op tot een onmiddellijk staakt-het-vuren en onderhandelingen”, zo klinkt het bij de PVDA dat alleen staat met dit standpunt.

NAVO

Na de oorlog in Oekraïne pleit Pax Christi ervoor om “de NAVO-structuur aan te passen van een collectieve defensieorganisatie naar een collectieve veiligheidsorganisatie, of door de NAVO te vervangen door een meer krachtdadige versie van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) en zowel Rusland als Oekraïne in deze collectieve veiligheidsorganisatie op te nemen”.

Groen opteert in haar programma duidelijk voor de eerste optie. Ze stellen dat het belangrijk is “om te blijven investeren in ons partnerschap in het kader van de NAVO”. Tegelijkertijd kijkt Groen wel met een kritische blik naar de organisatie. “De NAVO moet democratischer georganiseerd worden, transparant waar mogelijk en met een meer evenwichtige politieke leiding. De NAVO dient geen mondiaal uitdijende beleidsrol te spelen.”

De PVDA gaat duidelijk een stap verder. “We zien de NAVO als een offensieve alliantie die voornamelijk de belangen van de Verenigde Staten dient en niet die van Europa”, zo stellen zij. “In de strijd voor vrede is een offensieve alliantie als de NAVO geen deel van de oplossing, maar deel van het probleem.” In plaats daarvan pleiten ze voor “een eigen Europese defensie die gericht is op samenwerking, vrede en zelfverdediging.”

Het verschil met Vooruit is groot. “Ons lidmaatschap van de NAVO beschermt onze veiligheid”, zo schrijven zij in hun programma, “maar brengt ook internationale verantwoordelijkheden met zich mee”. Vooruit lijkt hier grosso modo op dezelfde lijn te zitten als bijvoorbeeld CD&V en Open VLD die ook positief staan tegenover de NAVO.

In tegenstelling tot PVDA en Groen kant Vooruit zich niet tegen de 2 procent norm van de NAVO die stelt dat ons land 2 procent van zijn middelen aan defensie zou moeten besteden. Eveneens in tegenstelling tot Groen en PVDA pleit Vooruit ook niet voor het verwijderen van de Amerikaanse kernwapens op Belgisch grondgebied in Kleinen Brogel.

Lees hier al onze verkiezingschecks.