India’s extreemrechtse eerste minister Narendra Modi ondernam een historisch bezoek aan de Verenigde Staten afgelopen juni.

President Joe Biden rolde de spreekwoordelijke rode loper uit voor Modi en kondigde “een nieuw tijdperk” aan om “ons partnerschip te versterken voor de volgende decennia”, terwijl de VS tracht India te rekruteren voor zijn nieuwe koude oorlog tegen China.

De twee leiders brachten een gezamenlijke verklaring naar buiten die impliciet China en Rusland bekritiseert.

Reuters verduidelijkte dat “Washington wil dat Delhi een strategisch tegengewicht tegen China is”, en dat de twee leiders “verdragen rond defensie en handel om China’s globale invloed tegen te gaan” ondertekenden.

De Britse establishmentskrant The Guardian schreef dat er een “tweepartijdige consensus” in de VS bestaat dat de extreemrechtse overheid van India een spilfunctie heeft in Washington’s pogingen om Beijing te verzwakken en te destabiliseren.

India is nu al een lid van het VS-geleide, anti-Chinese militair blok de Vierzijdige Veiligheidsdialoog (“Quadrilateral Security Dialogue” of Quad), samen met Japan en Australië.

De Quad wordt vaak beschreven als een “Indo-Pacifische NAVO” of “Asiatische NAVO” en is expliciet gericht op het omsingelen van China.

Biden en Modi hadden een vriendelijke ontmoeting op de top van de leiders van de Quad in Hiroshima in mei.

Modi’s nauwe banden met extreemrechtse Hindoenationalistische groepen

Binnen Indië is Modi berucht voor zijn banden met extremistische Hindoe-suprematistische politiek.

In de Indiase deelstaat Gujarat vond in 2002 een massale pogrom plaats waarbij honderden moslims werden gedood. Modi was destijds de Chief Minister (regeringsleider) van de deelstaat. Hij overzag het geweld.

Tijdens Modi’s ambtstermijn als leider van Gujarat verheerlijkten door de overheid gesubsidieerde schoolboeken het fascisme en leerden kinderen over “Hitler, de oppermachtige” en de “binnenlandse verwezenlijkingen van het nazisme”.

Modi is ook sinds lang een lid van de fascistische paramilitaire beweging RSS, wiens eerste leiders Adolf Hitler prezen en hun religieus zuiver “Hindoestan” wilden baseren op het Derde Rijk, moslims demoniserend net zoals nazi-Duitsland de joden demoniseerde.

In zijn boek van 1939 We, or Our Nationhood Defined, schreef de RSS-ideoloog MS Golwalkar: “Om de zuiverheid van de natie en haar cultuur te beschermen, schokte Duitsland de wereld door het land te zuiveren van de Semitische rassen – de Joden. De grootst mogelijke nationale trots werd hier vertoond. Duitsland heeft ook laten zien hoe het zo goed als onmogelijk is voor rassen en culturen, die tot in de wortel verschillen, om te worden geassimileerd tot één verenigd geheel, een goede les voor ons in Hindoestan om van te leren en van te profiteren”.

Modi’s extreemrechtse hindoenationalistische partij BJP is de politieke tak van de RSS. BJP-wetgevers hebben in toespraken openlijk opgeroepen tot de gedwongen “herbekering” van Zuid-Aziatische moslims en christenen. Ook zetten ze routineus aan tot haat tegen Dalits en andere Indiërs van lage kaste. In hedendaags India worden linkse activisten met de regelmaat van de klok aangevallen. Progressieve media die de neoliberale, anti-arbeiders economische politiek van de overheid bekritiseren worden binnengevallen. De woningen van hun redacteurs worden door de politie overhoop gehaald.

VS wil India gebruiken om de BRICS te verdelen

Ondanks zijn nauwe banden met gewelddadige extremistische groeperingen geniet Modi unanieme steun in Washington van zowel Republikeinen als Democraten. Tijdens zijn reis naar Washington in juni hield Modi een toespraak voor een gezamenlijke zitting van het Amerikaanse parlement. Politici van beide kanten van het spectrum overspoelden hem met staande ovaties.

Terwijl Biden de met fascisten verbonden Modi in Washington verwelkomde, belasterde hij gelijktijdig China’s President Xi Jinping als een “dictator”.

Toen Barack Obama president was berichtte de New York Times dat de collega-Democraat ook een hechte “vriendschap” met Modi onderhield.

Donald Trump’s relatie met Modi was zelfs nog hechter. De twee extreemrechtse leiders hielden symbolisch de hand vast tijdens de “Howdy, Modi” demonstratie in Texas.

Trump’s voormalige CIA-directeur, sindsdien staatssecretaris geworden, Mike Pompeo pochte in 2021 dat Washington geprobeerd had de BRICS te verzwakken door Modi te steunen (samen met Brazilië’s extreemrechtse leider, Jair Bolsonaro).

“Herinneren jullie zich BRICS? Wel, dankzij Jair Bolsonaro en Narendra Modi, begrijpen zowel de B als de I dat de C en de R bedreigingen zijn voor hun volk”, tweette Pompeo triomfantelijk.

Het doel van de VS is erg duidelijk: India rekruteren om de BRICS te verdelen en China en Rusland te isoleren.

Modi had niks te maken met de stichting van BRICS. Het blok werd opgericht in 2009 onder zijn voorganger, eerste minister Manmohan Singh, van de Indian National Congress partij in de oppositie – de voornaamste rivaal van Modi’s extreemrechtse BJP.

De scheuren worden steeds duidelijker. Voormalige Indiase diplomaat MK Bhadrakumar schreef afgelopen januari dat “India de BRICS-blues heeft”.

Modi’s extreemrechts regime in “India voelt zich ongemakkelijk met het vooruitzicht dat het zwaartepunt in de BRICS verder naar links zal opschuiven”, legde hij uit.

Bhadrakumar merkte op dat Modi is een verwoed “aanhanger van de VS-geleide ‘op regels gebaseerde wereldorde'” – dat wil zeggen, het VS-geleide imperialistische systeem.

Deze inspanningen lijken vruchten af te werpen, op z’n minst gedeeltelijk.

In een slecht teken voor het proces van Aziatische integratie, moest India een top organiseren voor de Shanghai Cooperation Organization (SCO) in juli, maar annuleerde Modi de ontmoeting in persoon en verminderde hij deze tot slechts een virtueel telefoongesprek.

De Indiase pers merkte op dat deze “beslissing als een verrassing kwam voor velen gezien de leiders van alle SCO landen verwacht werden de top fysiek te bezoeken in New Delhi”.

China, Rusland en Pakistan zijn collega SCO-leden. Iran kwam er recent bij.

Door de top in-persoon te annuleren gaf Modi aan dat de SCO geen belangrijke prioriteit is – terwijl zijn bezoek aan Washington duidelijk bovenaan zijn agenda stond.

Dat gezegd zijnde is India niet totaal onderdanig aan de VS.

India onderhoudt nog steeds hechte economische relaties met Rusland, voornamelijk omdat Moskou olie verkoopt met een grote korting, alsook goedkope meststoffen. Rusland is eveneens de grootste bevoorrader van wapens aan India’s leger.

Delhi’s historische vriendschap met Moskou gaat terug naar de dagen van de Sovjet-Unie, toen de links-leunende Indian National Congress partij Washington’s eerste koude oorlog verwierp en de Beweging van Niet-Gebonden Landen leidde.

Modi’s regering heeft de buitenlandse politiek van India niet-gebonden verleden niet volledig verworpen. Maar hij heeft Delhi dichter bij Washington gebracht en steeds meer China geantagoniseerd.

VS ‘friendshoring’ plan staat een moeizame strijd te wachten

De VS is al India’s grootste handelspartner. Washington zet nu bedrijven onder druk om hun operaties te “friendshoren”, van China naar India te verhuizen.

Sommige bedrijven zullen dat misschien doen, maar tot nu toe nog niet veel. Op dit moment lijkt “friendshoring” vooral een buzzword in de media.

Het vervangen van enorme, miljoenen dollars kostende fabrieken is veel gemakkelijker gezegd dan gedaan. China heeft ook kapitaalcontroles, wat betekent dat westerse investeerders niet zomaar al hun kapitaal uit het land kunnen halen.

Bovendien is de realiteit dat de Chinese arbeidskrachten zeer geschoold zijn en dus zeer moeilijk te vervangen.

India biedt wel een enorme markt; zijn bevolkingsaantal heeft net die van China ingehaald, daarmee het meest bevolkte land ter wereld wordend.

Maar hoewel India nu meer mensen heeft, is zijn economie maar een fractie van die van China.

China heeft de grootste economie ter wereld, gemeten naar koopkrachtpariteit (PPP).

China’s BBP per hoofd van de bevolking (PPP) was in 2021 19.338 dollar, terwijl dat van India slechts 7.242 dollar was, volgens gegevens van de Wereldbank.

De absurde Modi-Deng vergelijking: Kissingeriaanse ‘driehoekige diplomatie’ zal deze keer niet werken

Toen hij aankwam in de VS werd Modi onmiddellijk begroet door een ‘Who’s Who’ van de heersende klasse. Niet enkel politieke leiders, maar ook een diverse bende van oligarchen zoals Apple CEO Tim Cook en de door de Amerikaanse overheid gesubsidieerde anti-overheidsmiljardair Elon Musk.

Dekkingsfondsmanager Ray Dalio ontmoette de Indiase leider en schreef opgewonden, “Ik ben blij dat ik eerste minister Modi kan helpen: zijn tijd is gekomen op het moment dat India’s tijd ook is gekomen. Hij en India staan in een gelijkaardige positie als Deng Xiaoping en China in de jaren 1980”.

Deze vergelijking is absurd. Modi en Deng konden met moeite meer verschillen. En het conflict tussen China en India lijkt helemaal niet op de Sovjet-Chinese breuk.

Deng’s hervormingen kwamen nadat China een revolutie had en uitvoerige landbouw- en landhervormingen implementeerde – iets dat India wanhopig nodig heeft.

China’s ongelofelijke ontwikkeling was maar mogelijk door die fundamentele stap, die het land toestond om over te gaan naar een nieuwe fase van massieve industrialisering om de productieve krachten te ontwikkelen die nodig zijn om de materiële basis te leggen voor de vooruitgang van het socialisme.

India heeft geen revolutie gehad. Haar landhervorming na de onafhankelijkheid was zeer ongelijk en onvolledig – en veel van de progressieve Nehruviaanse vooruitgangen werden sindsdien teruggeschroefd tijdens decennia van neoliberalisme.

China heeft haar vijfjarenplannen altijd geïmplementeerd. Deze gedeeltelijke planning heeft zijn wonderbaarlijke economische groei ondersteund.

Modi heeft geen coherent economisch ontwikkelingsplan. Tot nog toe heeft hij enkel het gefaalde neoliberale model verdergezet.

Sommige VS-bedrijven zullen waarschijnlijk meer “friendshoren” naar India, maar tenzij het land een geconcentreerde, staatsgeleide industriële politiek heeft die strategische buitenlandse investeringen, transfers van technologie en samenwerkingsverbanden gebruikt om zijn eigen lokale beginnende industrieën te ontwikkelen (met protectionistische maatregelen om hen te beschermen van opgeslorpt te worden door westerse concurrenten), zullen Indiase werknemers enkel meer uitgebuit worden door buitenlands kapitaal, met weinig voordelen op de lange termijn.

Modi’s vlaggenschipprogramma “Make in India” is in feite een totale mislukking geweest.

Modi lanceerde het initiatief in 2014, onmiddellijk nadat hij aan de macht kwam.

Hij verkondigde stoutmoedig dat India een productiegrootmacht zou worden, met de belofte dat productie naar 25 procent van het BBP zou stijgen en 100 miljoen nieuwe jobs zou creëren.

In plaats daarvan verloor Indië 24 miljoen productiejobs en viel het als aandeel van BBP van 17 naar 14 procent in 2021.

India’s lokale Bloomberg-filiaal berichtte in 2021: “Make in India heeft gefaald in elk van haar vooropgestelde doelstellingen. Integendeel, elke indicator is verslechterd, zij het aandeel van productie in de economie of aantal jobs gecreëerd in productie”.

“Ondanks al zijn retoriek van Indiase productie te herstellen om te concurreren met China, heeft Modi het veel slechter gedaan dan zijn voorganger Manmohan Singh”, voegde de website toe.

Daarenboven is Modi’s extreemrechtse BJP de tegenpool van de Communistische Partij van China. Ze heeft ook geen coherent plan voor economische ontwikkeling.

In plaats daarvan zijn de BJP en haar fascistische RSS-beweging geconcentreerd op het promoveren van hindoenationalisme en een (vaak gewelddadige) cultuuroorlog tegen moslims en Dalits.

Tot slot is de economie van de VS vandaag in een zwakkere positie  dan vroeger – en heeft ze een sterke achteruitgang in het vooruitzicht.

In 1980 omvatte de VS iets meer dan 20 procent van de wereldwijde economie (met BBP gemeten in PPP). Op hetzelfde moment was India’s economie een beetje groter dan die van China, aan 2,77% vergeleken met 2.26%, volgens data van het IMF.

Vandaag, in 2023 zijn de rollen volledig omgedraaid. China vertegenwoordigt nu 18,92 procent van de wereldeconomie, is groter dan de VS aan 15,39%, en aanzienlijk groter dan Indië aan 7,47%.

Modi vergelijken met Deng misinterpreteert totaal de ongelofelijk verschillende materiële omstandigheden in China, Indië en de VS toen en nu.

De realiteit is dat, deze keer, Washington gewoonweg niet de macht heeft om zijn Kissingeriaanse “driehoeksdiplomatie” te herhalen. De hegemonie van de VS is in een terminale achteruitgang.

India zou dit op het eind van de dag kunnen erkennen, eieren  voor zijn geld kiezen en terugkeren naar een meer ongebonden buitenlandse politiek. Maar Washington doet alles wat het kan om dat te verhinderen.

Dit artikel verscheen eerder op Geopolitical Economy