Net twee dagen vóór de dag waarop de EU haar migratiedeal met Tunesië afsloot, verschenen er beelden van migranten en mensen op de vlucht die door de Tunesische autoriteiten voor dood achtergelaten werden in de woestijn zonder eten en drinken.

“Met dit akkoord”, zo reageert Vluchtelingenwerk Vlaanderen op de migratiedeal met Tunesië, “geeft de EU een zak geld aan het regime verantwoordelijk voor deze gruweldaad.”

Terwijl de economische situatie in Tunesië verslechtert en de populariteit van president Kaies Saied daalt, kiest hij ervoor om migranten als zondebok te gebruiken.

De beelden die op zondag 16 juli naar buiten kwamen zijn dan ook geen eenmalig incident. Het is structureel beleid, dat wordt ook getoond in een reportage van Nieuwsuur. De deal die op 16 juli werd gesloten houdt in dat de EU dit structureel beleid gaat financieren.

Laat ze sterven

“Om humanitaire redenen is het cruciaal dat we samenwerken, om te voorkomen dat mensen de gevaarlijke oversteek maken”, zo verdedigt ontslagnemend premier van Nederland Mark Rutte de deal.

Een maand geleden verdronken meer dan 500 mensen in de Middellandse zee. Terwijl onderzoek van de BBC twijfels doet rijzen over het verhaal van de Griekse kustwacht, wijzen steeds meer elementen wijzen erop dat dit het gevolg was van een pushbackoperatie. Wat hoe dan ook duidelijk is, is dat de ramp te vermijden was.

“Het beleid van de EU en haar lidstaten valt samen te vatten in drie woorden: laat ze sterven”

Ook de bootramp van een maand geleden was geen eenmalig incident. 11.11.11 telde vorig jaar meer dan 200.000 illegale pushbacks. Elke dag sterven 6 mensen tijdens een poging de Middellandse Zee over te steken.

“Het beleid van de EU en haar lidstaten”, aldus Europese mediadirecteur van Human Rights Watch, “valt samen te vatten in drie woorden: laat ze sterven.”

De externalisering van grensbewaking

In plaats van legale vluchtroutes te voorzien, bestaat de strategie van de EU eruit te trachten te voorkomen dat mensen de oversteek proberen te maken. Niet door iets te doen aan de situatie in de landen waaruit mensen vluchten, maar door externalisering van grensbewaking.

Mensen wagen niet zomaar de gevaarlijke oversteek naar Europa. Velen zijn op de vlucht voor oorlog of vervolging. “De enige manier om hen af te schrikken is door zelf net zo erg te worden als het gevaar waar zij voor op de vlucht zijn”, aldus Vluchtelingenwerk Nederland. “Met een deal als deze besteedt Europa dit vuile werk uit.”

De deal met Tunesië past in een lange rij van deals tussen met steeds hetzelfde principe. De EU of een van haar lidstaten voorziet geld. In ruil daarvoor zorgen staten zoals Marokko, Turkije of Libië dat mensen worden tegengehouden. En als dat, zoals in Libië, gepaard gaat met foltering of andere mensenrechtenschendingen, kijkt men weg of doet men toch alsof men niets gezien heeft.

Extreemrechts achterna

Voor het sluiten van de deal reisden naast de voorzitter Ursula van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, ook ontslagnemend premier van Nederlands Mark Rutte en de Italiaanse eerste minister Giorgia Meloni naar Tunesië. Die laatste is het gezicht van de extreemrechtse partij Fratelli d’Italia die haar wortels heeft in het fascisme.

Meloni noemde de deal met Tunesië “een model om nieuwe relaties uit te bouwen met onze buren van Noord-Afrika.” Haar partij pleit er al langer voor om grensbewaking te outsourcen naar landen waar men het niet zo nauw hoeft te nemen met de mensenrechten.

De deal met Tunesië is een nieuwe stap in het omzetten van extreemrechtse voorstellen in beleid door de EU. Hoewel er in België nog steeds een cordon sanitaire bestaat, zal dit mee gesteund worden door de federale regering.

Mensen verschillen, rechten niet

Migranten en mensen op de vlucht zijn het eerste slachtoffer van het achternahollen van extreemrechts door de traditionele partijen, maar het blijft daar niet toe beperkt. De eerste maatregel die Fratelli d’Italia in eigen land nam was de afschaffing van de werkloosheidsuitkering.

De manier waarop men omgaat met mensen in een kwetsbare positie zegt iets over de manier waarop men met ons allemaal kan omgaan wanneer er niemand meer is om ons te verdedigen. Het begint met de vluchtelingen. Ze hebben nog niet bijgedragen, hoe kunnen ze dan dezelfde rechten hebben?

Wanneer we de ander ontmenselijken, ontmenselijken we uiteindelijk onszelf

Dan volgen de werklozen, de langdurig zieken, de mensen met een handicap. Kosten zij ons tenslotte ook niet meer dan ze opleveren? En uiteindelijk zullen we allemaal verliezen.

Wanneer we de anderen ontmenselijken, ontmenselijken we uiteindelijk onszelf. Daarom zouden democraten zich moeten verzetten tegen deze migratiedeal met Tunesië en opkomen voor de rechten van migranten en mensen op de vlucht, omdat het mensenrechten zijn, omdat het mensen zijn.