Volgens bepaalde media die als links of ‘respectabel’ gecatalogeerd staan, zoals France Inter en Le Monde, moet de boodschap ‘er is een probleem met immigratie’ keer op keer worden herhaald. En dan gooien ze er ook nog achteraan dat links, als het over deze kwestie gaat, graag niet thuis geeft. In het artikel in Le Monde van 17 juni krijgt de argeloze lezer het volgende op zijn bord: “Zoals gewoonlijk haalt links … zijn humanistische en antiracistische reflexen weer van stal”.

Een duizend keer herhaalde leugen of een interpretatie die als feit wordt voorgesteld.

Om een tot vervelens toe herhaalde mening nog maar eens aan bod te laten komen, doet Le Monde een beroep op een groot expert, een personaliteit die op alle televisieplatformen wordt uitgenodigd: Brice Teinturier … De directeur-generaal van het marktonderzoekbureau Ipsos onderstreept dat “de Fransen de indruk hebben dat links wegstuurt van dit onderwerp, dat het er niet over wil nadenken.” Is het drama van Annecy dan niet uiterst relevant, gezien het feit dat de agressor een Syriër is? De tragische gebeurtenis had veel aan belang gewonnen mocht de agressor Syriër EN moslim geweest zijn. Nu gaat het maar om een christen Syriër, en in zo’n geval bepaalt de redactionele hiërarchie dat het onderwerp maar een paar uur bovenaan de lijst blijft.
Welke zijn de criteria waarmee we kunnen aftoetsen of links al dan niet gepast reageert op een fait divers dat als een politieke gebeurtenis van formaat wordt opgevoerd? Men zou de vraag moeten stellen aan Brice Teinturier en aan de journalisten die hem systematisch interviewen en hun oordelen graag als gevestigde waarheden aan de man brengen …

Na een ander drama – de verdwijning van honderden migranten in de Middellandse Zee – geven enkele waarnemers blijk van schaamte voor een Europese Unie die vooral verenigd is in haar afwijzing van migranten met zeer uiteenlopende achtergronden. Dit zijn de woorden van Jean Quatremer, journalist van Libération en overtuigd aanhanger van het atlantisme.

Op donderdag 5 juni laatstleden wees Quatremer op de zeer ongelijke aanpak van Europa. Hij bracht in herinnering dat “de Unie sinds 22 februari 2022 zonder verpinken bijna 5 miljoen Oekraïense vluchtelingen heeft opgevangen”. Diezelfde journalist – niet bepaald een gevaarlijke gauchist die Léa Salamé met plezier tot onderwerp van één van haar karikaturen zou maken (zie bijlage) – durft Patrick Weill, professor aan de universiteit van Yale, te citeren. Die kwalificeert dit gegeven als de ‘etnische logica’ in het Europese migratiebeleid.

Toch kan de journalist van Libération zich er niet van weerhouden te stellen dat de Europese Unie sinds 2015 een repressieve bocht heeft genomen als gevolg van de aanslagen “onder druk van de toenemende allergie voor immigratie bij de publieke opinie”! Nee maar! Bij de publieke opinie, zegt u? In de berichtgeving van de nieuwskanalen zal u bedoelen, in de opiniestukken die van een scheet een donderslag maken en steeds weer inzoomen op onderwerpen die koren op de molen zijn van extreem rechts?
Zowel in Le Monde als in Libération gooit men al eens graag ernstige universitaire analyses en tot op de draad versleten boulevardpraatjes samen in de blender. Het resultaat van die mix verkopen ze dan als waarheden: immigratie zou sowieso een probleem vormen en zou de voornaamste bekommernis van de burgers (of eerder de kiezers?) zijn.

“Een Europeaan heeft de mogelijkheid om gedurende drie maanden vrij te reizen in 173 landen, een Rus in 91 landen en een Chinees in 44 landen. Achteraan de rij staan al diegenen waarover gedebatteerd wordt: de Afghanen, de Soedanezen, de Eritreeërs, enz.”. Catherine Wihtol de Wenden in “Europe et immigration: quelles réponses?”

Naar aanleiding van de boot die in de Middellandse Zee verging en waarbij meer dan 500 mensen verdronken, vestigt de Canard Enchaînée van de week van 21 juni de aandacht op de asymmetrie tussen het politieke discours, de internationale verantwoordelijkheden en de werkelijkheid op het terrein. “De Frontex-patrouilles hielden de boot in de gaten en wisten dat er problemen waren.”

We weten het al jaren: Frontex wordt steeds meer ingezet om migranten te criminaliseren. Het laat migranten liever sterven dan ze te redden. “In toenemende mate wordt de draak gestoken met het zeerecht terwijl dat nochtans bepaalt dat er hulp moet worden geboden aan schipbreukelingen”, schrijft de Canard. Het weekblad stelt eveneens vast dat de NGO’s het werk onmogelijk wordt gemaakt en dat hen verboden wordt de plaats van de nationale marines in te nemen omdat ze daarmee in de kaart van de smokkelaars zouden spelen!

Over de politieke recuperatie en de instrumentalisering van de media merkt de journalist van de Canard het volgende op: “In Europa sluiten de rechtse partijen regeringsovereenkomsten met uiterst rechts of ze kopiëren hun programma dat al sinds ‘s mensen heugenis verkondigt dat de vreemdeling de vijand is. Nu is het punt bereikt dat de publieke opinie voor dat discours is gezwicht. Migranten worden op voorhand veroordeeld.”

In zijn boek “Manuel sur l’immigration” stelt Saïd Bouamama het probleem in alle duidelijkheid: “De keuze om de Europese grenzen te militariseren komt in feite neer op een institutionele massamoord.”

De informatie wordt zo verpakt dat ze eerder angst of apathie opwekt dan solidariteit en medeleven. Om een voorbeeld te geven: als het over Libië gaat – een land vanwaaruit talrijke boten met vluchtelingen vertrekken – hebben de massamedia het nooit ofte nimmer over de verantwoordelijkheid van de NAVO in de teloorgang van het land en het gebrek aan stabiliteit in de regio …

France Inter over ‘de migrantenkwestie’

Tijdens de uitzending richt Léa Salamé een vraag (of doet ze veeleer een vaststelling?) aan socioloog François Héran: “Op de vraag of immigratie een meerwaarde betekent voor Frankrijk, antwoordt een meerderheid van niet. Dit gegeven kan niet zomaar onder het tapijt geveegd worden, en zoals u weet, François Héran, u als specialist ter zake, is het onmiskenbaar zo dat immigratie wrevel opwekt onder de bevolking!

De socioloog werpt tegen dat zulke stellingnames nauw samenhangen met politieke voorkeur. Hij voegt er nog aan toe dat het hier niet gaat om objectieve vaststellingen maar om politieke meningen.
Léa Salamé onderbreekt hem en zegt: “Toch kiezen steeds meer mensen voor het Front National …”
Ze gaat verder met een andere gast: “Er is toch veel te doen geweest rond de oprichting van dat museum. We kunnen toch niet voorbijgaan aan de politieke en sociale context en aan het publieke debat dat hierover vandaag aan de gang is.”
Constance Rivière antwoordt dat ze gedurende de twintig jaar dat ze zich al inzet voor vreemdelingenrechten om de haverklap werd geconfronteerd met xenofobie en angst voor de andere. Daarom is dat museum zo belangrijk, voegt ze er nog aan toe.
Vervolgens neemt Nicolas Deromand het woord. Hij herinnert eraan dat François Héron in zijn laatste boek aangeeft dat faits divers in verkiezingscampagnes worden gebruikt.

De presentatrice, die er een sport van maakt vragen te stellen die qua duur de antwoorden van haar gasten ruim overtreffen, komt uiteraard nog eens aandraven met het drama van Annecy “dat de migrantenkwestie opnieuw op de agenda zet”.
François Héran dient haar rustig van antwoord. Hij wijst op het grote contrast tussen de tijd die wetenschappers aan hun werk besteden – onderzoek verrichten, nuances aanbrengen, reflecteren – aan de ene kant en de directheid van die “antwoorden” die immigratie afwijzen aan de andere. Daarna zegt hij dat het idee dat er een verband bestaat tussen politiek asiel en het risico op aanslagen totaal van de pot gerukt is.

Enkele minuten later is het weer de beurt aan Léa Salamé: “Zelfs als we het jihadisme en het terrorisme buiten beschouwing laten, dan is er nog altijd de kritiek op het vlak van integratie. Bepaalde bevolkingsgroepen tonen zich minder bereid tot integratie dan vroeger. Bent u het daarmee eens of is dat klinkklare onzin?”
Met zijn antwoord roept de wetenschapper het ongeluk over zichzelf af: “Ik ben het niet eens met die vaststelling.”

Dit artikel verscheen op Investig’Action. Vertaling Ronald Decelle