Met het regenstormweer van vanavond, met onder andere een windhoos in Tienen, vond ik de tijd rijp voor het herlezen van deze nummer 21 in de reeks BESSY.
Er komt in het tweede deel een formidabele regenstorm voor. Die onze helden Andy, Bessy en vader en moeder bedreigt, en toch ook van een booswicht een nederig man maakt, die op het eind na de ultieme beproeving en doorstane levensgevaar, de moed en de tegenwoordigheid van geest vindt om tot inkeer te komen en tot het forse voornemen zijn leven op een beter spoor te zetten.
Eén conclusie valt op, na de vorige dagen deel 1 en 2 te lezen: “Wirel” maakt 20 boeken later verhalen die een stuk vriendelijker van toon zijn. Minder rauw, en de personages moeten niet meer op elke pagina twee keer aan doodsbedreigingen ontsnappen…
Wellicht reageerden Karel Verschuere en Willy Vandersteen op feedback van lezers? (Zoals onder druk van lezers in Suske en Wiske de ruwe aapachtige Jerom ook gaandeweg meer burgerlijk werd van karakter en uiterlijk.)
Of was de tijdsgeest meer ontspannen geworden, met de herinnering aan de oorlog die meer en meer uit de focus verdween, terwijl Europa puin ruimt en de economie weer stilaan op gang komt?
Of is deze meer vrije, rustige toon vooral de weerspiegeling van het innerlijk van Karel Verschuere, die na het Russische oostfront te beleven, terug in België in zijn werk als tekenaar vrede, een inkomen, een orde van de dag en veiligheid vindt? De “bekering” van de norse en agressieve man in het verhaal, Stimtson, lijkt dan wel een weerspiegeling van wat er mogelijk in het innerlijk van de artiest omging in die dagen.
2. De Pioniers, het eerste verhaal
Het allereerste nummer uit de bij kenners nog zeer geliefde reeks 《Bessy》 brengt een familie Cayoon die berooid door tegenslag, zoals miljoenen families na 1945, tracht een leven op te bouwen als goudzoekers in de ongerepte maar eerder mens-onvriendelijke natuur in Canada. Andy en Bessy helpen de ouders zoveel zij kunnen, en dat gaat geregeld zeer ver. Bij dit soort verhalen en toestanden gaan mijn gedachten onvermijdelijk naar de huidige tijd. Waarin ouders aan hun kinderen vooral veel kansen willen bieden, maar die jongeren verliezen op die manier wel toegang tot de diepe voldoening zich nuttig te kunnen voelen, door regelmatig een handje toe te steken door taken op zich te nemen. Zelf ben ik van op jonge leeftijd opgevorderd om “mee te helpen”. Van praktische hulp zoals groenen klaarmaken in de keuken, bessen plukken in de tuin, de was ophangen tot emotionele bijstand verlenen op momenten van zwakte en zorgen van de ouders. Vanuit die situatie zou ik nooit overwogen hebben zozeer aan de zin van mijn leven te twijfelen, dat ik zelfdoding zou overwegen. Iets dat zoals bekend vandaag geregeld kinderen zo jong als tien jaar, tot bij de poort van de afdeling Spoed – Geestelijke Gezondheidszorg van onze ziekenhuizen brengt.
Bijna op elke pagina moet er “doodsgevaar” worden overwonnen, zoals het in die jaren, nauwelijks tien jaar na het einde van de wereldoorlog, nog mocht heten. Rond de eeuwwisseling werd het woord formeel afgevoerd en vervangen door “levensgevaar”, wellicht om niemand te veel schrik aan te jagen… Het aantal doden bij spoorwegovergangen is hier echter kennelijk niet door afgenomen! Mij lijkt dat het niet altijd zinvol is bepaalde hardere realiteiten van de menselijke existentie uit de belevingswereld van kinderen en jongeren weg te houden. In vele niet-Europese culturen zien we ook dat jongeren al heel wat verantwoordelijkheid dragen. Dat lijkt een model dat duizenden jaren in voege is geweest en dat zijn eigen vruchten afwerpt. In het halletje van onze woning hebben wij bijvoorbeeld een tapijtje uit Iran (‘Perzië’) gelegd, dat duidelijk, ook na toelichting van de verkoper, door jonge vrouwen is geweven. In veel culturen zorgen de jongeren bijvoorbeeld voor het vee. Dat lijkt toch een gezondere en ja, een meer ‘natuurlijke” setting dan die van dagelijks de schoolbanken bevolken en spelletjes spelen op de tablet die vandaag vaak de leefwereld van onze jeugd uitmaakt. De uitdrukking “Karakter vormt zich in de stroom van het leven” verdient vandaag misschien toch aandacht en her-overweging.
___
___
De rauwe leefcondities in dit verhaal, “De Pioniers”, en de daaruit volgende des te grotere onderlinge samenhorigheid, het vormde zonder twijfel een spiegel van de toenmalige maatschappij, zo weten wij achteraf.
Nog zeker vier- vijf jaar na VE-Day, de overwinning in Europa die op 8 mei 1945 was gevallen, stierven in Duitsland bijvoorbeeld jaarlijks letterlijk honderdduizenden mensen aan voedselgebrek, puur van honger!]. Meer dan twee miljoen “dislocated people” bevonden zich in die jaren in West-Europa, de zorg daarvoor werd toebedeeld aan generaal Bernard Montgomery, de overwinnaar bij El Alamein en de opperbevelhebber van de grondtroepen bij de invasie in Normandië.
___
Het is moeilijk te achterhalen of de tekenaar die het leeuwendeel van de reeks zou op zich nemen, Karel Verschuere, die als 20-jarige vrijwilliger de ontberingen aan het Russische front had gekend, dit eerste verhaal al [mee] vorm heeft gegeven. Het zou kunnen: de strijd voor het bestaan, Darwin’s fameuze Struggle for Life, wordt hier in elk geval dik in de verf gezet. Op bepaald moment is er een personage van wie het been zwaar getroffen is; de kameraden maken zich zorgen om de man zo snel mogelijk te vervoeren naar een hospitaal, om “zijn been te redden”. Dat doet denken aan situaties die aan het front in het Oosten dagelijkse kost moeten hebben geweest.
Op p. 8 vechten twee mannetjesherten totterdood voor het bezit van de harem hindes. Dat is iets dat in de natuur bijna nooit voorkomt, zo weet de kenner van zoölogie, ongeacht de vervaarlijk uitziende geweistangen van deze majestueuze dieren. Herten die overigens tot op vandaag talrijk voorkomen in onze Ardennen, en niet bedreigd zijn. De Jacht op dit ‘Roodwild’ is zelfs nodig, als fondsenwerving én als beheer van de wildstand in functie van de beschikbare ruimte. Als de aantallen te groot worden, lijden de dieren aan agressie onderling en treedt verslechtering van hun conditie op, met onder meer gevoeligheid voor plagen als parasieten zoals de keelhhorzel. Jagen is een avontuurlijke sport en levensstijl die in het Canada/de VSA van de reeks Bessy praktisch in elk verhaal aanwezig is.
___
Het was voor ondergetekende dan ook een fantastische kinderdroom die in vervulling ging, toen ik plots, in 1994, als 32-jarige jongeman, na meer dan 20 jaar met het water in de mond dit soort jagersavonturen te lezen in Bessy-strips en aanverwante reeksen zoals Buddy Longway, in september en oktober van 1994 zelf op jacht te kunnen gaan. Na drie maanden volgen van de Jachtcursus, na te slagen in de nodige officiële examens, na de verplichte theoretische & schietproeven met succes af te leggen, na een degelijke 7×64 buks te verwerven en ze nauwkeurig in te schieten op 100, 150 en 200 meter. Die deelname aan de hertenjacht in Hetogenwald bij de Hoge Venen, aan het officiële ‘afschotplan’, waarbij elk jaar zowat honderd dieren moesten gedood worden, betekende de mooiste herfst van mijn leven. Zoals ik in vorige blogs geschreven rond 21 september heb vermeld, kon ik met zes schoten zes stukken grofwild omleggen. Wij hadden de kans in gezelschap van de wildschutten heel wat herten te zien, en de bronst, het ‘burlen’ te beluisteren. Een fantastische ervaring van natuurbeleving en van zich deel weten van de Natuur.
___
Hierbij moet ik denken aan een gevleugelde uitspraak van een gelauwerde tijd- en stadsgenote:
___
《Het Leven behoort toe aan hendie blijven gelovenin de schoonheid van hun dromen》
___
Deze uitspraak hoorde ik persoonlijk uitspreken door zuster van de Jacht Jeanne Devos, succesvolle en befaamde sociale weldoenster in India, in haar rede bij de toekenning van de penning Ereburger van Stad Leuven, een jaar of tien geleden. (De zusters van de Jacht vormen een orde die onder andere in de Filippijnen en in India generaties lang mensen heeft bijgestaan vanuit christelijke inspiratie en motivatie. De naam “van de Jacht” verwijst naar de locatie van het hoofdklooster in Heverlee, naar het toponiem van die plek aan de grens met Heverleebos en Meerdaalwoud. In die bossen leven op heden een honderdtal reeën, waarop de jacht toegestaan en nodig blijft. Onder strikt toezicht van Natuur en Bos, en de boswachters en zoogdierspecialisten van die overheidsdienst.
__
Mijn exemplaar van verhaal “1” is in het Frans gesteld en valt zowat uit elkaar, maar mijn dag was goed toen ik het op 20 januari 2021 in Hasselt vond voor een prikje in antiquariaat.
Ik kijk uit naar het toekomstig bezit van een Integrale van deze unieke en bijzonder charmante reeks, en ik hoop dat berichten in sociale media van Bessy-lezers de betrokken uitgevers tot aanmoediging zijn om de Integrale op de markt te brengen.
