Terwijl de mensheid acuut wordt bedreigd door een onomkeerbare klimaatramp, babbelen onze militaire en politieke hotemetoten voortdurend over dreigende geopolitieke gevaren om vervolgens op te roepen tot verdere verhoging van de wapenuitgaven en uitbreiding van de militarisering.

Terwijl Europa en de VS al over zo’n 40 % van de mondiale defensie-uitgaven uitgeven, doen onze ‘koene ridders’ er nog een paar scheppen bovenop. Maar tegen een voortgaande militarisering van de samenleving werd al in het begin van de 19de eeuw ernstig gewaarschuwd.

Door de technologische ontwikkelingen in de wapenindustrie zou de mensheid de middelen tot zelfvernietiging in handen krijgen.

Die voorspelde bewapeningsdynamiek is inmiddels onbeheersbaar geworden. De bewapeningstechnologie is van middel tot doel geworden en het bewapeningsdenken voert ons van kwaad tot erger.

Wanneer de relatieve autonomie van het bewapeningsproces mede- of zelfs allesbepalend gaat worden in de internationale politiek, dan is er sprake van een militarisering van het denken. Dat zal een meer realistische interpretatie van de werkelijkheid ernstig bemoeilijken.

Het verheffen van deze specifiek militaire denkwijze tot algemene beleidslijn veroordeelt ons tot een denkpatroon dat in vroegere perioden van de menselijke geschiedenis typerend was voor de laatste fase van een oorlog, de fase van de ‘totale oorlog’.

Geleidelijk is er een bron van irrationeel en immoreel handelen ontstaan die ook in ons dagelijks leven ingrijpt. Militaire overmacht zonder moreel kader voert ons terug naar barbarij die het zegt te bestrijden.

Wat rest is de wet van de jungle, aldus Marcia Luyten in haar column ‘Militaire overmacht zonder moreel kader voert ons terug naar de barbarij die het zegt te bestrijden- Wat rest is de wet van de jungle’ naar aanleiding van de gruwelijke gebeurtenissen in het Midden-Oosten (de Volkskrant, 8 oktober 2024).

Erasmus was een van de eerste wereldburgers die zich beklaagde over ‘oorlogsvoering’ als iets dat in strijd is met de menselijke waardigheid. Daarom riep hij de mensen op om samen te zweren tegen de oorlog en zich in te zetten voor de vrede.

Laten de mensen hun stem verheffen en de vrede prijzen en roemen.

Dit is E-brief 24.005 oktober 2024 van het Huis van Erasmus, “een groep vrijwilligers die zich ten doel stelt een concrete, eigentijdse invulling aan het gedachtegoed van Erasmus te geven”. Desiderius Erasmus (1466-1536) was een Nederlands theoloog en filosoof. Zijn bekendste werk is Lof der Zotheid (Laus Stultitiae – 1509), een satirische kritiek op de adellijke en geestelijke leiders van de Rooms-Katholieke kerk.