Antwerpen, zo klinkt het bij analisten vaak, is het politiek laboratorium van Vlaanderen. Toen De Wever met de N-VA in de Zweedse regering stapte, had hij dat eerst uitgeprobeerd in Antwerpen. Ook de samenwerking tussen Vooruit en N-VA die we nu in de Vlaamse en mogelijks binnenkort in de federale regering zagen, kwam eerst in Antwerpen tot stand.

Volgens de meest recente peiling zou de PVDA in Antwerpen zondag zomaar 24,7 procent kunnen halen. De partij komt daarmee in de buurt van de N-VA van Bart De Wever, die tot voor kort onaantastbaar leek. Samen komen de linkse partijen – PVDA, Groen en Vooruit – volgens diezelfde peilingen maar enkele procentpunten tekort om een linkse meerderheid te vormen.

Framing

Dat zou een doemscenario zijn voor de N-VA, dat er ook alles aan doet om dat scenario als een zo groot mogelijke bedreiging voor te stellen. Opmerkelijk is dat veel grote media ook vlotjes in die framing meestappen.

“Antwerpenaren hebben lang in de waan geleefd dat het communisme enkel een ding was in Oost-Europa, Cuba en mistige mijndorpjes diep in de Borinage.” Zo begint het artikel in de Gazet van Antwerpen over het programma van de PVDA voor de gemeenteraadsverkiezingen in Antwerpen met als titel Havana aan de Schelde.

Daarmee is de toon gezet. En daarmee is nogmaals aangetoond wie in Vlaanderen de toon van het politieke debat bepaalt: dat is de N-VA van Bart De Wever.

Anticommunisme

“Het is Rome tegen Moskou.” Zo luidt de eerste verdedigingslijn van Bart De Wever. De man ziet zichzelf graag als de held in een epische strijd tegen het oprukkende communisme.

“Antwerpen mag niet in handen van de communisten vallen”, schuwt ook Els Van Doesburg, de gedoodverfde opvolger van De Wever, de oorlogsretoriek niet. Je zou bijna denken dat de PVDA de reden is dat De Wever pleit voor Patriot-raketten rond de haven van Antwerpen.

De PVDA is een eigentijdse communistische partij, dat staat zo in hun statuten. Alleen is ook duidelijk dat de partij nogal soepel en pragmatisch omgaat met die principes. Het is niet meteen zo dat ze op de plekken waar ze nu al besturen een communistisch utopia hebben proberen te creëren. In Zelzate voerden ze een bescheiden taxshift door waarbij grote bedrijven wat meer bijdragen en de kleine zelfstandigen wat minder, een grote revolutie is dat nu ook weer niet.

De partij haast zich bovendien om te benadrukken dat het in Antwerpen goede contacten wil met werkgeversorganisaties en bedrijfsleiders in de haven. “Wij zijn voor het Havenbedrijf zoals het nu is”, zo verklaart Peter Mertens (PVDA) in de Gazet van Antwerpen, “we vragen alleen meer transparantie en democratische controle.”

Racisme

Werkt de schrik van het communisme niet langer, dan schakelt De Wever over op racisme. “Jullie halen jullie stemmen vooral bij de moslims”, zo wierp de moderator in het VTM-debat Jos D’Haese voor de voeten, braaf de framing van De Wever volgend. Alsof dat geen echte mensen zijn, die niet zelf kunnen nadenken en wiens stem dus niet evenveel waard is.

De ‘beschuldiging’ is niet volledig uit de lucht gegrepen. Uit kiesonderzoek blijkt dat PVDA een grote aanhang heeft in de moslimgemeenschap. Het standpunt over Palestina is daarvoor niet de enige verklarende factor, maar zal zeker wel een rol spelen.

Daar tegenover staat echter dat De Wever in dat conflict duidelijk de kant van Israël koos, dat hij spreekt over “huftergedrag” bij “vooral jongeren van Marokkaanse afkomst” en hiermee inspeelt op de identitaire reflexen bij het witte deel van zijn bevolking.

Het is een bijzondere vorm van omkering, dat er nu schande wordt gesproken over een partij die hiertegen in wil gaan. Om op te komen voor Palestina, tegen racisme of voor mensenrechten, hoef je natuurlijk helemaal geen moslim te zijn. Je hoeft eenvoudigweg mens te zijn.

Verstikkende stolp

De anticommunistische hysterie en de racistische retoriek van De Wever moeten vooral gezien worden als een zwaktebod, een poging om het niet te hoeven hebben over het falende woon- en mobiliteitsbeleid in zijn stad.

In die zin is de hysterie van de N-VA misschien wel de beste campagne voor de PVDA die er de afgelopen jaren gevoerd is. Wat meer sociale woningen bouwen, zal van Antwerpen heus niet het Havana aan de Schelde maken. Maar het feit dat men bij de N-VA zo nerveus is, toont wel aan dat het keizerrijk van De Wever wordt uitgedaagd.

Laat dat nu precies zijn waar Vlaanderen nood aan heeft. Dat er iemand is die opstaat en luidop zegt dat de keizer geen kleren draagt en er weldegelijk andere manieren zijn om een stad te ontwikkelen, dan ze uit te verkopen aan grote projectontwikkelaars.

Dat de verstikkende stolp waaronder De Wever het debat jarenlang heeft opgesloten, wordt opgeheven. Dat linkse partijen en sociale bewegingen opnieuw de moed vinden om tegen het neoliberale en nationalistische denken in te gaan.

Drie Gallische dorpjes

In deze week voor de gemeenteraadsverkiezingen nemen wij drie plekken onder de loep waar men lokaal reeds buiten die lijntjes durft te kleuren.

In het district Borgerhout, de achtertuin van De Wever, werken PVDA, Groen en Vooruit samen aan een progressief project. In Zwijndrecht doet een groene burgemeester dat samen met Vooruit en CD&V. In Zelzate vormen PVDA en Vooruit de zogenaamde toekomstcoalitie.

DeWereldMorgen ging op bezoek in deze drie Gallische dorpjes die ongehoorzaam zijn aan het Rome van keizer De Wever, op zoek naar een antwoord op de vraag of er een alternatief is voor de toenemende verrechtsing in Vlaanderen.

Lees hier de reportage over Borgerhout.

De reportages over Zelzate en Zwijndrecht verschijnen later deze week.