Als je je ‘neutraal’ opstelt tegenover situaties van onderdrukking kies je de kant van de onderdrukker”, aldus Zuid-Afrikaans bisschop Desmond Tutu die in 1984 de Nobelprijs voor de Vrede kreeg.

Tegenover meer dan 76 jaar kolonisatie, etnische zuivering, Apartheid en op het moment dat er een mogelijke genocide gaande is, kiest DeWereldMorgen duidelijk kant: die van de mensenrechten en het internationaal recht.

Binnen dit kader bekijken we de geschiedenis van het conflict en wat er vandaag gaande is, onderzoeken we de oorzaken en bieden we ruimte voor een meerstemmig debat.

***

Drie nieuwe bloedbaden met burgerdoden

Tijdens het weekend van 13 juli heeft Israël drie bloedbaden aangericht op locaties in Gaza waar ontheemde families onderdak hadden gezocht. Hierbij kwamen minstens 131 Palestijnen om het leven.

Op zaterdag hebben Israëlische gevechtsvliegtuigen en bewapende drones meerdere aanvallen uitgevoerd op een drukbevolkt tentenkamp in het al-Mawasi-gebied, ten westen van Khan Younis. Het leger vuurde minstens negen zware, in de VS gemaakte JDAM-raketten af op het kamp, waarbij minstens 90 mensen omkwamen en meer dan 300 gewond raakten.

Dit gebeurde terwijl al-Mawasi door Israël zelf begin mei als ‘veilige zone’ was gemarkeerd toen de aanval op Rafah begon. Meer dan 80.000 mensen hadden in dit gebied onderdak gezocht.

Naast deze aanval trof een Israëlische luchtaanval een geïmproviseerde moskee in het Shati-vluchtelingenkamp, ten westen van Gaza-stad, waar ontheemde Palestijnen dagelijks baden. Hierbij kwamen 22 mensen om het leven.

Op zondag trof een andere aanval een UNRWA-school in het Nuseirat-vluchtelingenkamp, die als schuilplaats voor tientallen families diende. Hierbij kwamen 17 mensen om het leven.

‘Onderzoek’ Israël naar oorlogsmisdaden

Dit is niet de eerste keer dat Israël oorlogsmisdaden pleegt. Wanneer de internationale verontwaardiging te groot wordt, kondigt Israël vaak een onderzoek aan. Maar wat gebeurt er vervolgens?

Het antwoord is vaak: niks.

B’Tselem, een organisatie die zich bezighoudt met mensenrechtenschendingen door Israël ziet het  “onderzoeksmechanisme van het Israëlische leger als onderdeel van een witwasmechanisme dat ook andere elementen van het Israëlische apartheidsregime omvat”, vertelt een woordvoerder.

Volgens de mensenrechtenorganisatie Yesh Din zijn Israëlische soldaten en officieren “bijna onschendbaar” voor vervolging. Slechts in uitzonderlijke gevallen, wanneer het imago van ‘het meest morele leger ter wereld’ op het spel staat, bijvoorbeeld door bepaalde video’s die op sociale media worden geplaatst, wordt er actie ondernomen.

“Maar het leger gaat nooit, maar dan ook nooit, achter de mensen aan die de bevelen uitdelen,” zo stelt Dan Owen, onderzoeker bij Yesh Din.

Israël geeft bevel voor ‘Hannibal procedure’

Het is al een tijd duidelijk dat de bescherming van burgers voor Israël niet de hoogste prioriteit heeft. Dit blijkt uit het blijven gooien van bommen op gebieden waar ook Israëlische gijzelaars zijn, en ook op 7 oktober werden mogelijk veel eigen burgers blootgesteld aan Israëlisch vuur.

Op zondag 7 juli is er een rapport naar buiten gekomen waaruit nu ook blijkt dat Israëlische bezettingsgroepen het ‘Hannibal-bevel’ hebben gegeven. Dit bevel, ook wel bekend als de Hannibal Procedure of het Hannibal Protocol, is vernoemd naar de Carthaagse generaal Hannibal Barca, die zichzelf vergiftigde om te voorkomen dat zijn aartsvijand, Rome, hem gevangen zou nemen. Het is een militair beleid dat in 1986 werd opgesteld nadat drie soldaten door Hezbollah waren gevangengenomen.

In januari 2024 vertelde Asa Kasher, de filosoof die de gedragscode van de Israëlische bezettingstroepen schreef, dat -richtlijn onwettig, onethisch en afschuwelijk is, omdat het de Israëlische bezettingstroepen machtigt om maximaal geweld te gebruiken om te voorkomen dat soldaten in handen van de vijand vallen, wat hun levens in gevaar brengt.

Verzet

Vanuit het verzet vinden er verschillende grote operaties plaats, uitgevoerd door de Al-Qassam Brigades, de militaire vleugel van Hamas, en de Al-Quds Brigades, de militaire vleugel van de Islamitische Jihad. Deze operaties hebben Israëlische soldaten gedood en verwond.

Er lijkt een verschuiving in de tactieken van het verzet. Het verzet is overgegaan van een defensieve naar een offensieve houding.

“Deze verschuiving in de tactieken van het verzet is direct gerelateerd aan de aankondiging van Israël op donderdag dat het volledig was overgegaan naar de derde fase van operaties,” zei de Palestijnse analist en redacteur van de Palestine Chronicle, Ramzy Baroud.

Deze ‘derde fase’ zou het einde van grote militaire invasies van hele regio’s aangeven en zich in plaats daarvan richten op gerichte operaties, waarbij het Israëlische leger kan aanvallen en zich vervolgens kan terugtrekken binnen Gaza.

“Door snel in de aanval te gaan, met gebruikmaking van tactieken die sommige militaire analisten vergeleken met die van Chinese speciale troepen, geeft het verzet aan eropuit te zijn om Netanyahu’s droom van ‘permanente veiligheidscontrole in Gaza’ te beëindigen voordat deze zelfs begint,” voegde Baroud toe.

Baroud verwacht dat dit Israël zal dwingen om een van de drie keuzes te maken: namelijk terugkeren naar fase twee, vasthouden aan fase drie ten koste van veel slachtoffers, of Gaza helemaal verlaten.

“Ik geloof dat de laatste optie de enige is die Israël mogelijk kan volhouden, wat tegen een hoge politieke prijs zal komen,” concludeerde Baroud.

Toch geen pier voor humanitaire goederen

Daar was hij dan, de langverwachte pier van de VS voor de kust van Gaza, die 210 miljoen euro heeft gekost, bedoeld om humanitaire hulp aan de Gazanen te bieden. De pier werd in mei voltooid, maar nu heeft de VS aangekondigd dat ze hem binnenkort zullen weghalen. De redenen? Technische problemen en slecht weer.

De pier heeft niet significant bijgedragen; slechts een bescheiden hoeveelheid hulpgoederen kwam via de pier binnen. Amerikaanse militairen bemoeiden zich niet met de distributie nadat de goederen eenmaal binnen waren. Tijdens distributie ontstonden vaak problemen, zoals aanvallen op voedseltransporten en onduidelijkheid.

De Amerikanen hebben nu aangekondigd dat ze van plan zijn om meer hulpgoederen via de Israëlische havenstad Ashdod aan te voeren, gelegen iets ten noorden van de Gazastrook. Of dit daadwerkelijk zal gebeuren, moet nog blijken.

Israël beloofde eerder soepel te zijn bij toelating hulp

Israël heeft eerder al beloofd soepeler te zijn bij de toelating van buitenlandse hulp voor Gaza, maar in de realiteit kwam daar telkens zeer weinig van terecht Op dit moment worden vrachtwagens met hulpgoederen streng gecontroleerd aan de Israëlische kant.

Recentelijk heeft UNRWA, de VN-hulporganisatie voor Palestijnse vluchtelingen, nieuwe gegevens gepubliceerd over het aantal vrachtwagenladingen met hulpgoederen dat daadwerkelijk Gaza bereikt. Sinds april blijkt dit te zijn afgenomen tot slechts een vijfde van wat het toen was. Deze afname is voornamelijk te wijten aan de Israëlische aanval op Rafah.