Verschillende Europese diplomaten hadden er bij de deelnemende landen vooraf voor gepleit dat de top Rusland zou veroordelen voor de oorlog in Oekraïne en zich zou aansluiten bij de sancties tegen Rusland.

Tegen oorlog, voor diplomatieke inspanningen voor vrede

Tevergeefs, zo blijkt uit de slotverklaring: “Wij uiten onze diepe bezorgdheid over de voortdurende oorlog tegen Oekraïne, die immens menselijk leed blijft veroorzaken en de bestaande problemen in de wereldeconomie verergert, de groei afremt, de inflatie verhoogt, de toeleveringsketens verstoort, de energie- en voedselonzekerheid vergroot en de risico’s voor de financiële stabiliteit verergert. We onderlijnen daarom de noodzaak van een rechtvaardige en duurzame vrede. Wij bevestigen tevens onze steun voor het graaninitiatief voor de Zwarte Zee en de inspanningen van de secretaris-generaal van de VN om de uitbreiding ervan te waarborgen. Wij steunen alle diplomatieke inspanningen die gericht zijn op het bereiken van een rechtvaardige en duurzame vrede in overeenstemming met het Handvest van de Verenigde Naties.”

Terwijl de Europese Unie door haar wapenleveranties betrokken is bij de oorlog in Oekraïne, zet de top zich in voor een rechtvaardige en duurzame vrede, met name door de Chinese en Afrikaanse vredesplannen te steunen.

Tegen VS-embargo tegen Cuba

De CELAC-landen van hun kant drongen aan op een veroordeling van de blokkade tegen Cuba en eisten de onmiddellijke opheffing ervan. Het is bijna ironisch te zien hoe de Europese Unie gedwongen wordt om haar Amerikaanse bondgenoot op deze manier te bekritiseren: “In aansluiting met Resolutie A/77/7 van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties van 3 november 2022 over de noodzaak om het economische, commerciële en financiële embargo tegen Cuba op te heffen, herhalen wij ons verzet tegen wetten en regels met extraterritoriale werking. Dat Cuba nog steeds wordt gezien als een staat die terrorisme steunt en dat het op die lijst blijft voorkomen, creëert obstakels voor internationale financiële transacties met het eiland”.

Voor herstelbetalingen voor schade door slavernij

De CELAC-landen slaagden er ook in om in de slotverklaring argumenten te doen opnemen voor herstelbetalingen voor de door slavernij veroorzaakte schade. Van concrete toezeggingen is nog geen sprake, maar het blote feit dat het principe van herstelbetalingen in de tekst is opgenomen, is een teken van de kantelende machtsverhoudingen in de wereld: “Wij erkennen en betreuren ten zeerste het onuitsprekelijke lijden dat miljoenen mannen, vrouwen en kinderen is aangedaan door de trans-Atlantische slavenhandel. We benadrukken dat we volledig achter de Verklaring en het Actieprogramma van Durban staan, inclusief de erkenning dat slavernij en slavenhandel, zoals de trans-Atlantische slavenhandel, vreselijke tragedies in de geschiedenis van de mensheid zijn, niet alleen door hun afschuwelijke barbaarsheid, maar ook door hun omvang, hun georganiseerd karakter en vooral door de ontkenning van het wezen van de slachtoffers, en het feit dat slavernij en slavenhandel een misdaad tegen de menselijkheid vormen. CELAC verwijst naar het tienpuntenplan van CARICOM voor herstelbetalingen”.

Meer dan verontschuldigingen

De laatste zin betekent dat CELAC zich schaart achter het 10-puntenherstelplan van CARICOM, de Gemeenschap van Caribische Staten, terwijl de Europese Unie dit plan verwerpt. De exacte titel van dit plan luidt “CARICOM Plan for Restorative Justice”. Het plan eist “een volledige en formele verontschuldiging; het recht op repatriëring van nakomelingen die dat willen, de financiering daarvan door de voormalige slavenstaten; technologieoverdracht om de industriële en wetenschappelijke achterstand in te halen, kwijtschelding van schulden, etc.”

Ook al luiden verklaringen tijdens grote topontmoetingen zelden grote veranderingen in, toch geven ze aan in welke richting de globale wind waait, d.w.z. ze geven informatie over de veranderende machtsverhoudingen. In die zin bevestigt de EU-CELAC-top dat er een krachtige antihegemoniale wind waait in de wereld van vandaag.

Dit artikel is de vertaling door Frans De Maegd van het tweede deel van een videoboodschap in de reeks ‘De Wereld van onderuit’ op Investig’Action

Voor meer informatie

– Verklaring van de EU-CELAC-top 2023, website van de Europese Unie