Op basis van (westerse) persberichten (de meest recente in bijlage) kom ik tot volgende analyse en synthese.

Update: militair onfatsoen: 26 juli 7 u 58

Van in het begin heeft leider Poetin veel slagen onder de gordel uitgedeeld. Het begon al met de opzet van de “Speciale Operatie” zelf: hij meende Oekraïne in een paar weken te kunnen overmeesteren en het land te onthoofden met een commando-aanval op het presidentieel paleis, op president Zelenski. Een actie ondersteund door het veroveren van de nabijgelegen militaire luchthaven. Beide bedoelingen werden door de Amerikaanse inlichtingendiensten aan Zelenski overgebracht, die zich daarom doeltreffend kon verdedigen. Poetin zelf moest ervaren dat zijn inlichtingendienst de kracht van het land zeer had onderschat, en deze van het eigen leger sterk had overschat. Belgische observatoren kregen gelijk met hun analyse dat Oekraïne een maat te groot is, ook puur geografisch, om militair te veroveren en te bezetten.

De laatste weken en dagen zagen we het aantal slagen onder de gordel nog toenemen. Het Kremlin liet al langer willekeurig burgerdoelen bestoken; zoals scholen en ziekenhuizen; het baanrestaurant waar vermoeide soldaten en buitenlandse reporters kwamen; de laatsten voor een biertje; de eersten voor een gratis bord warm eten. De dam dan. De schade aan het landschap en aan burgers en hun woningen en infrastructuur; aan de economie en gezondheid en natuur leek voor Moskou volledig bijkomstig. Het is als een soort wanhoopsdaad uitgevoerd door de sterkste partij in een strijd. Deze week de kathedraal in Odessa. En de haven zelf daar, en dan zelfs de havens aan de Donau bij de Roemeense grens. Het Kremlin herriep de graanovereenkomst en de bombardementen wijzen in dezelfde zin: wrevel over het tegen-offensief vermogen van de Oekraïeners. De geldstroom trachten door te knippen. Ook als daardoor de honger in de derde wereld toeneemt.

Het wordt dus een Vergeldingsoorlog. Represailles volgen elkaar op.

Oekraïne liet als vergelding een of twee drones op de Russische hoofdstad los. Het is verwonderlijk, na duizenden raketten op burgerdoelen in eigen land te slikken, dat dit soort vergeldingsactie, wraakneming, zo lang niet ondernomen is.
Zelenski en zijn generaals hebben zo lang als enigszins mogelijk de westerse bondgenoten, die om bepaalde redenen het Russische territorium beslist buiten de strijd wilden houden, niet voor het hoofd willen stoten. Je wil je wapenleveringen als kleinere, aangevallen natie niet in het gedrang brengen.

De invasie-oorlog is mislukt. Oekraïne houdt stand en haalt traag zelfs de bovenhand. Mede door slecht functionerende kaders in het Russische leger en door gebrekkige motivatie en opleiding, en vaak ook verouderd materieel, aan Russische kant.

Deze oorlog wordt ook meer en meer wat generaal Bernard Montgomery noemde in WO II, A War of Attrition. Een uitputtingsoorlog. Het komt aan op wie het langst nieuw materieel (tanks, jachtvliegtuigen..) en voldoende, raketten, drones, en granaten kan inzetten en wie daar de soldaten voortdurend voor ter beschikking heeft.

Het onrecht dat de Oekraïense natie werd aangedaan was van die aard, een poging tot wurgmoord en inname van het land, dat er nooit een momentum was met genoeg veiligheidsgevoel en vertrouwen om aan tafel te gaan voor staakt-het-vuren besprekingen of vredesonderhandelingen.

Militair fatsoen: geen

Mij valt op dat de oorlog zoals het Kremlin die nu voert veel gelijkenis vertoont met hoe een straatvechter zijn slachtoffers bejegend: de mafiosi slaat om pijn te doen. Hij tracht de strijd te winnen door pijn en angst te veroorzaken bij zijn tegenstander. Door intimidatie met terreur. Hij slaat onder de gordel; hij geeft weinig acht op de regels die een normaal gevecht beheersen en inperken. De huidige president van Rusland doet mij in de manier waarop hij oorlog voert tegen een broedervolk denken aan de gebruiken van beulen in staatsgevangenissen in politiestaten zoals de gevangenis aan het Loebjankaplein in Moskou.

Het kan niets anders zijn dan dat een diep soort wanhoop en een vanuit de diepte woekerende zelftwijfel deze wens om te winnen  en te vernietigen – tegen alle fatsoen in –  drijft. Wat we hier zien is het minderwaardigheidsgevoel van sommige mensen in het grote ‘s winters koude land in het Oosten van Europa en het Westen van Azië dat – nog eens – op grote schaal los geslagen is. Lev Tolstoj – de schrijvende rechter – is ver weg in deze politiek-militaire lijn. Wie een crimineel hart bezit kan zijn voeten vegen aan internationale conventies zoals de Conventie van Genève. Die gaat over krijgsethiek en die een regelgevend kader biedt om oorlog te voeren – en daarbij zoveel mogelijk burgers en niet-militaire doelen te sparen.

Hoe gaat het verder?

Komt er een moment dat beide partijen zozeer zijn uitgeput dat er vredeswil rijpt?
Komt er een wissel aan de top in Rusland, nu de Speciale Actie zo duidelijk is mislukt? (Naar verluidt is de aanstoker in het Kremlin populair bij de bevolking, een bekend fenomeen bij oorlog voeren. Zo steeg ook de populariteit van Prime Minister Margaret Thatcher toen zij tot de oorlog tegen Argentinië om de Falklands besliste.)
Naar verluidt is de procentuele kost van de oorlog voor de Russen in termen van het BNP nog relatief klein.
Hoe zwaar wegen de handelsboycots op de Russen? Of maakt die gezamenlijke oorlogsinspanning juist dat de onderlinge solidariteit stijgt?
Hebben beide legers en beide bevolkingen misschien stilaan “de smaak te pakken”, en zal de strijdlust voorlopig alleen nog maar toenemen?

Wellicht komt het Amerikaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken bij monde van Secretary of State Anthony Blinken en onderminister Hanna Maliar net nu met de stelling: “De helft van het terrein is terug veroverd”… omdat het ministerie bang is dat de evolutie van de laatste dagen zou kunnen leiden tot een snelle escalatie van vergeldingen. Als Zelenski en zijn troepen de helft hebben heroverd kan dit voor hen een opstapje zijn om naar de tafel te stappen.

Wat de lange termijn betreft: zal het conflict gesettled raken? Of ontaardt het in een groeiende vuurbal die ook de rest van de wereld in lichterlaaie kan zetten?

Bijlage: recente berichten van de Live Blog over de oorlog van De Standaard

“Een droneaanval op Moskou lijkt de vergelding te zijn waar de Oekraïense president Zelenski over sprak na de Russische aanvallen op Odessa.”   Rob Schoof

24 juli 2023  om 20:16

Minder dan een etmaal nadat de Oekraïense president Volodimir Zelenski ‘vergelding’ had aangekondigd voor de Russische aanvallen op de zuidelijke havenstad Odessa is Moskou maandag in alle vroegte getroffen door een droneaanval. Tegelijkertijd voerde Rusland nieuwe aanvallen uit op Oekraïense havens, en werden Russische doelen op de Krim getroffen door Oekraïense drones, waaronder een munitiedepot bij de belangrijke luchtmachtbasis Dzjankoj in het noorden van het geannexeerde schiereiland. Het weg- en treinverkeer tussen het noorden en de havenstad Sevastopol, thuishaven van de Russische Zwarte Zeevloot, werd stilgelegd.

Met de wederzijdse vergeldingsacties voor luchtaanvallen lijkt de oorlog langzaam in een nieuwe fase te glijden. Vorige week beëindigde Rusland de graanovereenkomst, waarmee de veilige doorgang van schepen met Oekraïense landbouwproducten over de Zwarte Zee was gegarandeerd. Sindsdien bestookt Moskou de Oekraïense havens aan de Zwarte Zee en aan de Donau met ­raketten en drones.

Ook lijken de Russische aanvallen een vergelding voor de beschadiging van de Krimbrug, na een nieuwe – vermoedelijk Oekraïense – aanval, begin vorige week. Die aanval leidde in Moskou tot verklaringen waarin wraak werd gezworen. Afgelopen donderdag zou bij een van de zwaarste Russische luchtaanvallen op Odessa 60.000 ton graan verloren zijn geraakt. En zondag werd de historische Transfiguratie­kathedraal in Odessa zwaar beschadigd door een Russische raket. Die aanval werd door de internationale gemeenschap scherp veroordeeld.

Trage vorderingen

Langs de duizend kilometer lange frontlinies boekt Oekraïne intussen stapje voor stapje vooruitgang in het tegenoffensief dat begin juni werd ingezet. Volgens de onderminister van Defensie, Hanna Maliar, heeft Oekraïne de afgelopen week zo’n twaalf vierkante kilometer terrein heroverd op de Russische bezetter. De vorderingen van het zomeroffensief verlopen langzamer dan Kiev had gehoopt, mede door de omvangrijke mijnenvelden en andere obstakels die de Russen langs de frontlijn hebben aangelegd. Daarbij missen de Oekraïense strijdkrachten vooral in de lucht de wapens om de zwaar opgetuigde Russische stellingen te vernietigen.

(De Standaard; overgenomen van NRC)

24 juli om 15:18

“Poetin trekt maximumleeftijd voor reservisten met vijf jaar omhoog”

De Russische president Vladimir Poetin heeft zijn handtekening gezet onder een wet over de nieuwe leeftijdsgrens voor reservisten. Die zal de maximumleeftijd voor alle rangen met vijf jaar omhoogtrekken, zo kondigde de Russische regering aan.

Voortaan kan het Russische leger dus soldaten, matrozen en sergeanten met een leeftijd tot 55 jaar oproepen voor reservedienst. De leeftijdsgrens voor officieren tot de rang van kapitein zal zestig jaar worden, hogere officieren zullen dienen tot de leeftijd van 65 jaar. Generaals kunnen nu zelfs tot zeventig jaar worden gereactiveerd.

De leeftijdsverhoging komt er in kader van de oorlog in Oekraïne. Bij de gedeeltelijke mobilisatie in de herfst, riep Rusland officieel 300.000 reservisten op naar het front. Daarvan vluchten velen naar het buitenland om hun dienst te ontlopen. Rusland ontkent dat het opnieuw een mobilisatie wil uitvoeren. Maar gezien de aanhoudende problemen aan front, verwachten experts op termijn toch een nieuwe mobilisatie.

Live Blog De Standaard 24 juli om 07:16

“Russen: Oekraïne heeft munitiedepot op de Krim aangevallen”

Oekraïne heeft maandag vroeg een aanval gelanceerd op het Krim-schiereiland, dat de Russen in 2014 illegaal annexeerden en momenteel controleren. Dat heeft Sergej Aksjonov, de door Moskou geïnstalleerde gouverneur, van de Krim gemeld. Hij meldde dat de Russische luchtafweer 11 Oekraïense drones zou onderschept hebben en dat een Russisch munitiedepot in Dzjankoi zou geraakt zijn. Rusland heeft een luchtmachtbasis vlakbij die stad. Het was niet meteen duidelijk of het munitiedepot rechtstreeks door een drone werd geraakt of dat het werd beschadigd door vallend puin van een drone. Het gaat om de tweede Oekraïense aanval op een munitiedepot op de Krim op enkele dagen tijd. Ook was volgens Aksjonov een residentieel gebouw beschadigd.

Zondag 23 juli 2023 om 17:33

‘Oekraïne heeft al helft ingenomen grondgebied heroverd op Rusland’

Van het terrein dat Rusland initieel innam bij de invasie in Oekraïne heeft het aangevallen land al 50 procent kunnen heroveren op de Russen. Dat heeft de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Antony Blinken, gezegd in een interview op CNN. Niet dat een euforiestemming op zijn plaats is volgens Blinken, hij waarschuwt dat Kiev ‘een hele hard strijd’ zal moeten leveren om meer grondgebied terug te winnen. ‘Dat zal niet op een week of twee gebeuren, ik denk dat we nog op verschillende maanden oorlog afstevenen.

De hoop dat Oekraïne met zijn tegenoffensief snel de Russische troepen kan verdrijven, is verdwenen. Afgelopen maand liet de Oekraïense president Zelenski al weten dat het gevecht tegen de Russische strijders ‘trager dan gewild’ verloopt. In het zuiden en het oosten van het land stuit Oekraïne op sterk verschanste Russische stellingen.

Illustratie

Het Oekraiens meisje Yana in een graanakker voor de oorlog (Flickr commons)