Beste Duitsers,

“Duitsers hebben een historische verantwoordelijkheid”, je hoort het overal in de Duitse pers. Maar wat houdt die verantwoordelijkheid precies in? Duitsers lijken te denken dat de hele wereld van hen verwacht dat ze de kant van Israël kiezen. Ik schrijf jullie als Belg om mee te delen dat jullie een historische verantwoordelijkheid hebben ten opzichte van het Joodse volk en voor het bestrijden van geïnstitutionaliseerd etnonationalisme (een staat die discrimineert op basis van herkomst en/of religie). Dit is niet hetzelfde als een historische verantwoordelijkheid voor de staat Israël. De wereld kijkt verbijsterd toe hoe Duitsland eenzijdig militaire, financiële en morele steun geeft aan een etnonationalistische staat die het internationaal recht met de voeten treedt en onderweg haar eigen democratie kortwiekt.

Met bezorgdheid kijken wij toe hoe Duitsland haar eigen democratie verder ondermijnt. In 2019 werd BDS (Boycott Divest & Sanction) verboden in Duitsland, een geweldloze campagne die ijvert Israël te dwingen tot een stop aan de kolonisatiepolitiek en de ongelijke behandeling van burgers op basis van etniciteit. De campagne doet dit door te pleiten voor een boycot volgens de tactieken van geweldloos verzet à la Nelson Mandela. Vorige maand werd de prijsuitrijking voor de Palestijnse schrijfster Adania Shibli bij de Frankfurter Buchmesse geannuleerd, en vorige week werd de slogan “From the river to the sea, Palestine will be free” verboden in Berlijn.

Het is de zoveelste overwinning voor wat de Israëli Hasbara noemen, de controle van het narratief. De voornaamste tactiek van Hasbara is het bestempelen van kritische stemmen over het zionistisme als antisemitisme, waardoor elke kritiek op Israël wordt gesmoord. Niet-Joodse kritiek wordt weggezet als racistisch, Joodse kritiek komt van “self-hating Jews”.

De verwarring tussen antisemitisme en antizionisme die Hasbara veroorzaakt, is nefast voor de Duitse democratie. Laten we eens kijken naar de slogan “from the river to the sea”. Zowel in Duitsland als in Nederland wordt ze bestempeld als een oproep tot geweld, omdat ze de vernietiging van Israël zou bepleiten, terwijl vredesactivisten ze ook gebruiken. “From the river to the sea, Palestine will be free”, verwijst naar het feit dat Palestijnen niet enkel in Gaza, maar ook in de Westbank en in Israël onder een onderdrukkend regime leven. De slogan roept op tot een einde aan het geïnstitutionaliseerd etnonationalisme — een staat die discrimineert op basis van etniciteit.

Arabische Israëli hebben namelijk minder burgerrechten dan Joodse Israëli. Niet-Joden kunnen Israëlische burger zijn, maar kunnen niet de Joodse nationaliteit krijgen. Hierdoor hebben ze minder rechten. Zo zijn er een hele resem formele en informele wetten die het moeilijker maken voor Arabieren om te stemmen, om sociale huisvesting te krijgen en om gebruik te maken van de gezondheidszorg.

En dan hebben we het nog niet over de Westbank die jaar na jaar meer vruchtbare grond en waterbronnen verliest aan kolonisten. De Westbank wordt langzaamaan een lappendeken van Palestijnse dorpjes, doorkruist door Israëlische nederzettingen, infrastructuurprojecten en checkpoints. We hebben het dan ook nog niet over Gaza, dat sinds 2008 onder een strikte Israëlische blokkade leeft. Hoewel Hamas aan de macht is, bepaalt Israël wat het gebied binnen en buiten gaat. Al lang voor de bloederige aanval van Hamas op 7 oktober stond Gaza “op dieet”— zoals het door Israëlische politici eufemistisch werd genoemd.

Ja, er zijn groeperingen die met de slogan “from the river tot he sea” het vernietigen van de Israëlische staat bepleiten. Maar welke staat? Sinds 2018, noemt Israël zichzelf een “natiestaat voor het Joodse volk”. Een etnonationalistische staat, met andere woorden. Het zette Amnesty International en andere mensenrechtenorganisaties ertoe aan om Israël openlijk een Apartheidsregime te noemen.

Wanneer activisten pleiten voor de vernietiging van Israël, pleiten ze voor de vernietiging van een etnonationalistische staat, niet voor de vernietiging van haar burgers. Ik heb op vele betogingen de slogan “from the river to the sea” gehoord, maar ik moet nog de eerste extremist ontmoeten die ervoor pleit om Israëlische burgers de Sinaïwoestijn in te drijven.

Palestijnen beseffen dat Israëli inmiddels ook al verscheidene generaties aan de Jordaan wonen. De vraag aan de Israëli om Palestijn te worden, doet denken aan wat Frantz Fanon vroeg tijdens de onafhankelijkheidsoorlog in Algerije. Hij wou de Fransen niet per se weg uit Algerije, maar de Fransen moesten politiek gezien “zwart” worden. Ze moesten zich scharen achter de onderdrukte bevolking en hun hiërarchische positie opgeven. Ook de Palestijnen vragen aan de Israëli om het juk van de kolonisator af te werpen en zelf Palestijn te worden. Joods Palestijn.

In Duitsland wordt het onderscheid tussen antisemitisme en antizionisme echter steeds moeilijker om te maken. Nochtans is het uiterst belangrijk. Geïnstitutionaliseerd etnonationalisme, burgerrechten toekennen op basis van ras en andere burgers a priori uitsluiten, is wat Duitsland heeft geleid tot de grootste misdaad tegen de menselijkheid ooit — de Holocaust. Duitsland zou dan ook een voorvechter moeten zijn in de strijd tegen etnonationalisme en zionisme, geen beschermer.

Anton Vandevoorde is onderzoeker aan het departement Conflict & Ontwikkeling van de Universiteit Gent