Ik las twee bundels met essays of artikels  over 7 oktober naast elkaar: het in januari in de BRD verschenen “Nach dem 7. Oktober. Essays über das genozidale Massaker und seine Folgen” (verder geciteerd als Massaker) en het in april gepubliceerde “Gaza and Israel. From crisis to cataclysm”, verder geciteerd als Cataclysm. De flaptekst van het Duitse boek houdt de lezer voor: “Terreur is terreur. Terreur is geen verzet, geen dekolonisatie, geen bevrijding. Elke relativering van Hamas is antisemitisme omdat de kern van haar ideologie de Jodenhaat is en oproept tot vernietiging van alle Joden.”

Daarmee is de strekking van het Duitse boek goed aangegeven: genocide, antisemitisme, Jodenhaat en uitroeiingsstrategie horen bij Hamas. Bij de Joden of de Israëlis’s komt niets dergelijks voor, geen haat, geen uitroeiingsdenken, zo wordt gesuggereerd. Maar wat weten de auteurs eigenlijk over Hamas? Als ik ga kijken naar de voetnoten en de bronvermeldingen vind ik zo goed als niets. De auteurs geven er nergens blijk van iets van de studies over Hamas te hebben gelezen. En van Hamas zelf alleen de stichtingsakte van 1988, die spreekt over de uitroeiing van de Joden en de herovering van Palestina, maar die al lang voorbijgestreefd is. Zij werd in 2017 vervangen door een nieuw document, dat veel realistischer en pragmatischer is en de mogelijkheid opent voor het vreedzaam naast elkaar bestaan van een Israëlische en een Palestijnse staat.

Het Massaker-boek ontkent dat Hamas qua uitgangspunten en strategie een belangrijke en grote evolutie heeft doorgemaakt en zegt nog steeds, volkomen verkeerd, “dat het de uitgesproken bedoeling van Hamas is, Israël en alle Israëli’s te vernietigen.”(p.118) Daarmee sluit het zich af van de realiteit.  Net zoals Israël, dat nog steeds Hamas bekritiseert, afwijst en bestrijdt als antisemitisch en gericht op de uitroeiing van de Joden. “Terroristen” dus, en met terroristen hoef je niet te praten, kan je niet eens praten, die moet je uitroeien. (Dat de staat Israël tot stand kwam na Joods terrorisme zoals de bomaanslag op het King Davidhotel in Jeruzalem en dat Israël zelf duidelijk een terroristische organisatie is, moeten we vergeten.)

Ook in de consequentie van het Israëlische extremistische standpunt dat Hamas moet worden uitgeroeid, volgt het Massakerboek braaf: “Hamas niet vernietigen, zou een garantie zijn voor de al aangekondigde herhalingen van de overval.” (p. 86) Of elders: “De militaire vernietiging van Hamas is daarom de voorwaarde voor het herstellen van het vertrouwen in de staat [Israël] als bolwerk tegen het antisemitisme. Laten we hopen dat de terreurorganisatie gauw kapituleert en dat er voor Palestijnen en Israëli’s  een vredevollere toekomst zonder Hamas en Islamitische Jihad mogelijk wordt.” Een wereldvreemde wens, vermits Israël er alles voor doet om de Palestijnen hun rechten te ontzeggen, ze uit te buiten, ze te beroven, hun huizen te vernielen, ze te verjagen, ze te pesten… Zonder georganiseerde, Palestijnse defensieorganisaties zal dat niet verbeteren, maar kan het alleen maar verergeren.

Het Amerikaanse/Engelse “Cataclysm” biedt rijkelijk weerleggingen aan van de louter ideologische visie van het Duitse “Massaker”. Zo lees je dat Hamas geen onveranderlijke ideologie heeft, maar sterk geëvolueerd is en zich voortdurend strategisch vernieuwd heeft. Maar dat was juist tegen de zin van Israël, dat zich zeer heeft ingespannen om Hamas in de terroristische hoek te duwen en te houden, en dan om die reden elke onderhandeling te weigeren. Het scenario dat Israël herhaaldelijk gebruikte, was Hamas te provoceren tot geweld, en dan onderhandelingen of wapenstilstand af te breken omdat Hamas gewelddadig, dus terroristisch was. Of ook: geweld gebruiken tegen Palestijnen om Hamas in een positie te dwingen waarin het niet meer kon onderhandelen zonder zijn achterban te verliezen.

Toen Hamas, tot zijn eigen verbazing, in 2006 de verkiezingen won en opeens in een bestuurspositie terechtkwam, schreef het een brief aan het Midden-Oostenkwartet (VN, VS, EU en Rusland) en legde uit dat het voorstander was van een met Israël onderhandelde oplossing en stuurde het ook een brief aan de Amerikaanse president George W. Bush waarin het zich bereid verklaarde een Palestijnse staat op basis van de grenzen van 1967 te aanvaarden en een wapenstilstand van vele jaren te accepteren.

De reactie van Israël op de matiging van Hamas en op zijn verzoenende initiatieven was: geweld! Gaza werd beschoten zonder onderscheid van doelwitten. En in juni vermoordde het Israëlische leger een Palestijnse familie die op het strand aan het picknicken was. Hamas kon niet anders dan de wapenstilstand die het al 16 maanden had volgehouden, beëindigen…

Bij het lezen van het Duitse Massaker-boek vraag je je af: wat bezielt Duitsland dat het zo’n felle en ongenuanceerde verdediger is van Israël? Vanwaar die pathologische liefdesrelatie? Daarover meer in Aflevering 2 van deze dubbelrecensie.

Tania Martini en Klaus Bittermann (red.), Nach dem 7. Oktober, Essays über das genozidale Massaker und seine Folgen, Berlijn, Tiamat, 231 p.

Deluge, Gaza and Israel from crisis to cataclysm, edited by Jamie Stern-Weiner, New York/Londen, OR Books, 309 p.