Op 13 december werd er een ‘voorlopig akkoord’ aangekondigd. Een verrassing op zich omdat de standpunten mijlenver uit elkaar lagen. Het is nog altijd wachten op de inhoud van het akkoord. Het Comité van permanente vertegenwoordigers, dus de regeringen van de lidstaten, moet het akkoord deze week nog goedkeuren (20 en 22 december). Maar het is nu al duidelijk dat alles staat of valt met de uitvoering.
Dit akkoord omvat volgens United Freelancers, de afdeling van het ACV die zich bezighoudt met platformwerk, twee essentiële aspecten :
- Transparantie en Rechten: Platforms moeten meer transparantie bieden aan hun dienstverleners, terwijl platformwerkers het recht krijgen om geautomatiseerde besluiten te laten bekijken, zoals besluitvorming door algoritmes. Dit is cruciaal in een tijd waarin sommige platforms werken met ondoorzichtige algoritmes.
- Loondienstvermoeden: Bepaalde platformwerkers krijgen mogelijk het vermoeden van loondienst, wat hen normale rechten zou bieden, zoals een minimumloon per gewerkt uur, arbeidsongevallenverzekering en betaalde vakantie.
Een compromis in zicht, maar er liggen nog veel uitdagingen voor ons, klinkt het bij United Freelancers. De implementatie zal bepalen hoe effectief het werkelijk zal zijn.
De tekst van het akkoord zelf is nog niet beschikbaar, maar volgens United Freelancers is het een compromis. Dat betekent dat de vertaling naar nationale wetgeving cruciaal wordt. Een opvallend aspect is de ‘omkering van de bewijslast’, wat in de praktijk ingewikkeld zal zijn. Het zal waarschijnlijk gerechtelijke stappen vergen om vast te stellen of indicatoren worden vervuld en of de wet van toepassing is. Daarnaast zal de beslissing over individuele werkers afhangen van de sociale inspectie, aldus United Freelancers.
Het Belgische voorbeeld toont dat goedkeuring van een wet niet automatisch betekent dat deze wordt toegepast vindt United Freelancers: Ondanks het wettelijk vermoeden van loondienst voor platformwerkers sinds 1 januari 2023 in België, hebben slechts enkelen daadwerkelijk een arbeidsovereenkomst gekregen, vooral bij Takeaway.
Platforms waarop de wetgeving gericht is, ontkennen dat ze aan de criteria voldoen, waardoor ze de wet ontduiken. Hoewel er vooruitgang is in de Europese besluitvorming, zal het lang duren voordat platformwerkers daadwerkelijk hun rechten kunnen uitoefenen, gezien de vertragingstactieken van deze platforms. Ondertussen wacht de beslissing van de Commissie Arbeidsrelaties nog steeds. Na zes maanden gaf deze commissie aan dat ze geen beslissing zal nemen en de zaak doorverwijst naar de rechtbank, ondanks de duidelijke richtlijnen van de Belgische wet van 3 oktober 2022.
United Freelancers blijft vastberaden en zal andere platformwerkers bijstaan totdat de Commissie haar verantwoordelijkheid opneemt. Het is dringend tijd dat de regering actie onderneemt om de wet over platformwerk te handhaven voordat ze zichzelf op de borst klopt voor deze vooruitgang, klinkt het.
